680 tys. zarażonych superbakterią New Delhi w 2015 roku. WSSE walczy z ogniskami epidemicznymi

Dzięki podjętym środkom zapobiegawczym w szpitalach na Mazowszu wygaszono większość ognisk epidemicznych zakażenia bakterią o nazwie New Delhi. To efekt kompleksowego programu, który jest wdrażany na Mazowszu od grudnia 2015 r. – informuje WSSE.

Odbyło się spotkanie zespołu ds. ograniczenia rozprzestrzeniania się w woj. mazowieckim szczepów Klebsiella pneumoniae wytwarzających karbapenemazy (NDM). Dzięki podjętym środkom zapobiegawczym w szpitalach na Mazowszu wygaszono większość ognisk epidemicznych zakażenia bakterią o nazwie New Delhi. To efekt kompleksowego programu, który jest wdrażany na Mazowszu od grudnia 2015 r.

Sytuacja epidemiologiczna w warszawskich szpitalach jest na bieżąco monitorowana przez zespoły kontroli zakażeń szpitalnych poszczególnych placówek medycznych oraz przez służby sanitarne PSSE w m.st. w Warszawie. Informacje przekazywane są na bieżąco do Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Warszawie. Z uwagi na to, że sytuacja epidemiologiczna jest zmienna a dynamika zmian zależna jest od rodzaju pacjentów i ich schorzeń, z którymi przyjmowani są do szpitali, trudno wskazywać bezpośrednio placówki medyczne o najgorszej sytuacji.
Na podstawie raportów za rok 2015 wynika, że w ubiegłym roku miało miejsce ok.1 mln. 350 tys. hospitalizacji w woj. mazowieckim, w tym ok. 680 tys. w Warszawie (średnio 56 tys. 600 miesięcznie). Na tym tle średnio zarejestrowano 63 przypadki Klebsiella pneumoniae NDM miesięcznie tj. 1,1 / na 1000 hospitalizacji). Nie zgłoszono do organów inspekcji sanitarnej zgonów wywołanych przez Klebsiella pneumoniae NDM. Przyglądając się problemowi z tej perspektywy, zasadnym jest nabranie odpowiedniego dystansu do paniki wykreowanej przez środki masowego przekazu w ostatnich dniach.

W ciągu minionych pięciu miesięcy wybrane szpitale warszawskie oraz laboratorium WSSE w Warszawie wykonały bezprecedensową liczbę ponad 10 tys. badań przesiewowych służących wykryciu ewentualnych nosicieli bakterii NDM lub osób nią zakażonych. Były to badania osób zarówno zgłaszających się do szpitali, przebywających na oddziałach czy wreszcie osób opuszczających placówkę medyczną. Szpitale w dalszym ciągu będą prowadzić badania screeningowe w celu monitorowania sytuacji.
Spośród zarejestrowanych w 2015 i do końca kwietnia 2016 r. 19 ognisk epidemicznych – większość została wygaszona. Pozostały dwa w Warszawie i jedno w szpitalu poza stolicą. Należy zaznaczyć, że w zarejestrowanych ogniskach występowały u pacjentów głównie kolonizacje bakterią NDM (+) w przewodzie pokarmowym a rzadziej zakażenia wywołujące objawy chorobowe, zwłaszcza ze strony układu moczowego lub oddechowego.

Wykonana na taką skalę praca przynosi już rezultaty. Obserwowany na początku 2016 r. wzrost liczby pojedynczych przypadków, jak i zgłaszanych ognisk epidemicznych potwierdza wzmożoną czułość prowadzonego obecnie nadzoru, m.in.: z powodu wykonywania zwiększonej liczby badań mikrobiologicznych i rejestrowanie zarówno przypadków bezobjawowej kolonizacji jak i objawowych zakażeń.

Niemniej jednak w tych sytuacjach konieczne jest podjęcie szczególnych środków zapobiegawczych: wdrożenie restrykcyjnych zasad izolacyjnych i higienicznych z położeniem nacisku na higienę rąk, dezynfekcję, postępowanie z drobnym sprzętem i odzieżą ochronną czy wreszcie propagowanie informacji wśród pacjentów i ich rodzin na temat postępowania w przypadku stwierdzenia NDM a także po wypisaniu ze szpitala do domu (konieczność zachowania podstawowych zasad higieny, zwłaszcza higieny rąk i higieny otoczenia pacjenta m.in. toalet, informowania o nosicielstwie w przypadku przyjęcia do szpitala lub innej placówki opieki zdrowotnej).

Poszczególne szpitale dysponują wytycznymi dotyczącymi zaostrzonych procedur postępowania z pacjentami w przypadku stwierdzenia obecności szczepów bakterii lekoopornych. Wykorzystując swoje możliwości organizacyjne i finansowe, realizują zasady postępowania wskazane przez w/w Zespół w wytycznych, obserwuje się wzrost świadomości i coraz lepsze zrozumienie problemu. Większy nacisk musi być jednak położony na wykrywanie nowych przypadków i zapewnienie prawidłowych warunków izolacji.

Dalsza stabilizacja sytuacji epidemiologicznej wymaga czasu i restrykcyjnych zachowań całego personelu medycznego.

Podkreślić także należy, że Klebsiella pneumoniae NDM jest jednym z wielu tzw. alertpatogenów występujących w naszych szpitalach, wobec których musimy w dalszym ciągu podejmować działania zapobiegające ich rozprzestrzenianiu. Jednak z powodu swojej wyjątkowej oporności, występowania szczepów, których nie ma czym leczyć, stanowi obecnie wyjątkowe wyzwanie dla całego środowiska medycznego.

Informacja o skali problemu i wdrożonych działaniach została przekazana do Głównego Inspektora Sanitarnego i będzie przedmiotem ogólnopolskiego spotkania epidemiologów z inspekcji sanitarnej.

W najbliższym czasie zorganizowane zostaną spotkania z Dyrektorami szpitali w celu podsumowania wdrożonych działań i zintensyfikowania szkoleń.
Pytania dotyczące sytuacji poszczególnych placówek medycznych należy kierować do dyrektorów i zespołów ds. zakażeń szpitalnych poszczególnych szpitali.