Będą płacili wszyscy. Urzędy skarbowe będą ściągały tę opłatę. Nikt się już nie wykręci

Rząd planuje gruntowną reformę systemu finansowania mediów publicznych w Polsce. Dotychczasowy abonament RTV ma zostać zastąpiony nową opłatą audiowizualną, która będzie automatycznie doliczana do podatku dochodowego. Teraz to fiskus będzie zajmował się ściąganiem abonamentu.

Niebagatelna różnica w ściąganiu opłat

Różnica pomiędzy obecnym abonamentem RTV, a opłatą audiowizualną dotyczyć będzie nie tylko wysokości opłat, ale również sposoby ich ściągania. Opłata będzie ściągana przez urzędy skarbowe, bo doliczana do PIT. Innymi słowy bez jej uiszczenia nie będzie można złożyć zeznania podatkowego. Urzędy skarbowe będą zapewne też częściej sprawdzać zeznania i to kto je złożył. W przypadku braku złożenia PIT w terminie możemy wtedy liczyć nie tylko na grzywnę, ale również na przymusowe ściągnięcie opłaty audiowizualnej.

Wysokość opłat

Projektowana opłata audiowizualna ma wynosić 9 złotych miesięcznie od osoby (108 złotych rocznie). W porównaniu z obecnym abonamentem RTV, który wynosi 27,30 złotych miesięcznie (327,60 złotych rocznie) za odbiornik telewizyjny i radiowy, kwota wydaje się niższa. Jednak kluczowa różnica polega na tym, że nowa opłata będzie naliczana od każdej osoby w gospodarstwie domowym, a nie od liczby odbiorników.

Dla wielu rodzin zmiana może oznaczać wyższe obciążenia. Dwuosobowe gospodarstwo domowe zapłaci rocznie 216 złotych, trzyosobowe 324 złote, a czteroosobowe już 432 złote. Szczególnie odczują to rodziny wielopokoleniowe lub wielodzietne, gdzie roczna opłata może sięgnąć nawet 648 złotych.

System zwolnień i ulg

Obowiązek uiszczania opłaty ma dotyczyć osób w wieku od 26 do 75 lat. Dotychczas nic nie wiadomo o zwolnieniach, jednak parlamentarzyści ujawniali, że obecne ulgi zostaną zachowane. Jeżeli tak się stanie zwolnieni z opłat będą:

• osoby bezrobotne.
• osoby o niskich dochodach (poniżej płacy minimalnej).
• seniorzy powyżej 75 roku życia.
• uczniowie i studenci do 26 roku życia.
• osoby z niepełnosprawnością posiadające I grupę inwalidzką.

Reforma ma ponadto znieść obecny obowiązek rejestracji odbiorników telewizyjnych, za którego niedopełnienie grozi obecnie kara 800 złotych. System automatycznego poboru opłaty wraz z podatkiem dochodowym ma rozwiązać problem niskiej ściągalności, który od lat trapił Pocztę Polską.

Kiedy nowa ustawa zostanie wprowadzona?

Wprowadzenie reformy stoi pod znakiem zapytania ze względu na sprzeciw Prezydenta Andrzeja Dudy, który kwestionuje zgodność z prawem działań rządu wobec mediów publicznych. Pod koniec 2023 roku Prezydent zawetował ustawę okołobudżetową przekazującą 3 mld zł na TVP. – Podjąłem decyzję o zawetowaniu ustawy okołobudżetowej na rok 2024, w której znalazły się 3 miliardy złotych na media publiczne (…) Nie może być na to zgody wobec rażącego łamania Konstytucji i zasad demokratycznego państwa prawa. Media publiczne trzeba najpierw rzetelnie i zgodnie z prawem naprawić – wyjaśniał.

Na razie rząd nie omawia tej ustawy. Realizacja zmian może więc zależeć od wyniku najbliższych wyborów prezydenckich. Nowe obciążenia mogą mieć też wpływ na wynik wyborów, co również może wpływać na decyzje rządzących o tym, by na razie o ustawie nie dyskutować.

Jest jeszcze inne rozwiązanie

W debacie publicznej pojawia się również koncepcja całkowitej likwidacji opłaty abonamentowej i zastąpienia jej bezpośrednim finansowaniem z budżetu państwa. Takie rozwiązanie mogłoby uprościć system i zmniejszyć obciążenia administracyjne, ale jednocześnie zwiększyć wydatki z budżetu państwa, co w obecnej sytuacji jest dość ryzykowne. Polska miała ograniczać wydatki w związku z procedurą nadmiernego deficytu. Ratowanie mediów publiczne dofinansowując je nie jest praktyką nową. W 2023 roku przeznaczono na ten cel 2,35 mld zł, a w 2022 – 1,8 mld zł. Likwidacja abonamentu zapewne zwiększy te kwoty.

Przyszłość finansowania mediów publicznych pozostaje więc otwarta. Niezależnie od przyjętego rozwiązania, zmiana obecnego systemu wydaje się nieunikniona, choć jej ostateczny kształt będzie zapewne przedmiotem dalszych politycznych negocjacji.