Wielka podwyżka, Właściciele nieruchomości zapłacą znacznie więcej

Właściciele nieruchomości w całej Polsce muszą przygotować się na istotne zwiększenie obciążeń podatkowych w 2026 roku, gdy wejdą w życie nowe stawki podatków lokalnych wynikające z corocznej waloryzacji opartej na wskaźniku inflacji za pierwsze półrocze 2025 roku. Główny Urząd Statystyczny opublikował we wtorek kluczowe dane pokazujące, że wskaźnik cen towarów oraz usług konsumpcyjnych w pierwszych sześciu miesiącach bieżącego roku wyniósł cztery i pół procenta, co bezpośrednio przełoży się na proporcjonalny wzrost maksymalnych stawek wszystkich podatków lokalnych pobieranych przez samorządy terytorialne.

Ta podwyżka, choć mniejsza niż dramatyczne wzrosty odnotowane w latach 2022 oraz 2023, gdy inflacja osiągała rekordowe poziomy, nadal będzie odczuwalna dla milionów właścicieli nieruchomości mieszkalnych oraz komercyjnych, a także przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w wynajmowanych lub posiadanych lokalach.

Mechanizm corocznej waloryzacji stawek podatków lokalnych został zaprojektowany w polskim systemie podatkowym jako automatyczny stabilizator, który ma zapewniać utrzymanie realnej wartości wpływów samorządowych pomimo erozji monetarnej wynikającej z inflacji. Podstawą prawną dla tych corocznych korekt jest ustawa o podatkach i opłatach lokalnych, która nakłada na Główny Urząd Statystyczny obowiązek publikowania wskaźnika cen towarów oraz usług konsumpcyjnych za pierwsze półrocze każdego roku, który następnie jest wykorzystywany przez Ministerstwo Finansów do określenia nowych maksymalnych stawek podatków lokalnych obowiązujących od stycznia następnego roku. Ten mechanizm, choć zapewnia przewidywalność oraz systematyczność procesu waloryzacji, oznacza również, że właściciele nieruchomości nie mają wpływu na wysokość corocznych podwyżek, które są bezpośrednio uzależnione od makroekonomicznych wskaźników inflacyjnych.

Szczegółowa analiza planowanych podwyżek podatku od nieruchomości mieszkalnych pokazuje, że maksymalna stawka za metr kwadratowy powierzchni użytkowej wzrośnie z obecnych jeden złoty dziewiętnaście groszy do jeden złoty dwadzieścia cztery grosze, co oznacza zwiększenie o pięć groszy na każdy metr kwadratowy mieszkania. Ta pozornie niewielka podwyżka może jednak przełożyć się na znaczące kwoty w skali roku dla właścicieli większych mieszkań czy domów jednorodzinnych, ponieważ w przypadku standardowego mieszkania o powierzchni sześćdziesięciu metrów kwadratowych roczny wzrost podatku wyniesie trzy złote, podczas gdy właściciel dużego domu o powierzchni dwustu metrów kwadratowych zapłaci dodatkowo dziesięć złotych rocznie.

Znacznie bardziej dotkliwe będą podwyżki dla właścicieli oraz użytkowników nieruchomości komercyjnych, gdzie maksymalna stawka podatku od budynków wykorzystywanych do działalności gospodarczej wzrośnie z obecnych trzydziestu trzech złotych dziewięćdziesięciu dziewięciu groszy do trzydziestu pięciu złotych pięćdziesięciu trzech groszy za metr kwadratowy, co oznacza wzrost o jeden złoty pięćdziesiąt cztery grosze na każdy metr kwadratowy powierzchni użytkowej. Dla typowego lokalu handlowego o powierzchni stu metrów kwadratowych oznacza to dodatkowe obciążenie w wysokości stu pięćdziesięciu czterech złotych rocznie, podczas gdy właściciel dużego centrum handlowego czy kompleksu biurowego może spodziewać się wzrostu podatku liczonym w tysiącach złotych, co może wpłynąć na rentowność prowadzonej działalności oraz koszty wynajmu przekazywane najemcom.

Struktura stawek podatku od gruntów w 2026 roku również ulegnie proporcjonalnemu zwiększeniu zgodnie z ogólnym wskaźnikiem inflacyjnym, przy czym najwyższe stawki będą dotyczyć gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, gdzie maksymalna opłata wyniesie jeden złoty czterdzieści cztery grosze za metr kwadratowy powierzchni, niezależnie od kategorii ewidencji gruntów oraz budynków. Szczególnie wysokie obciążenia będą dotyczyć właścicieli gruntów położonych nad powierzchniowymi wodami stojącymi lub płynącymi, gdzie stawka wyniesie siedem złotych piętnaście groszy za hektar powierzchni, co odzwierciedla wysoką wartość oraz ograniczoną dostępność takich atrakcyjnych lokalizacji. Pozostałe grunty, w tym te przeznaczone na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego, będą opodatkowane stawką siedemdziesiąt sześć groszy za metr kwadratowy, podczas gdy niezabudowane grunty objęte obszarem rewitalizacji zgodnie z obowiązującymi przepisami będą podlegać znacznie wyższej stawce cztery złote siedemdziesiąt jeden groszy za metr kwadratowy, co ma motywować właścicieli do zagospodarowania lub sprzedaży takich terenów.

Zróżnicowanie stawek podatku od budynków w zależności od ich przeznaczenia oraz sposobu wykorzystania odzwierciedla politykę podatkową państwa, która faworyzuje określone rodzaje działalności społecznie lub ekonomicznie pożądane. Budynki mieszkalne pozostają opodatkowane najniższą stawką jeden złoty dwadzieścia cztery grosze za metr kwadratowy, co ma na celu ograniczenie obciążeń podatkowych dla zwykłych obywateli oraz wspieranie dostępności mieszkań. Budynki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej podlegają najwyższej podstawowej stawce trzydzieści pięć złotych pięćdziesiąt trzy grosze za metr kwadratowy, jednak istnieją preferencyjne stawki dla określonych rodzajów działalności, takich jak obrót kwalifikowanym materiałem siewnym, gdzie stawka wynosi szesnaście złotych sześćdziesiąt trzy grosze za metr kwadratowy, co ma wspierać rozwój rolnictwa oraz bezpieczeństwo żywnościowe kraju.

Szczególnie korzystne traktowanie podatkowe otrzymują budynki związane z udzielaniem świadczeń zdrowotnych zgodnie z przepisami o działalności leczniczej, gdzie zajmowane przez podmioty udzielające tych świadczeń powierzchnie są opodatkowane stawką siedem złotych dwadzieścia sześć groszy za metr kwadratowy powierzchni użytkowej. Ta preferencja podatkowa ma na celu wspieranie rozwoju sektora opieki zdrowotnej oraz ograniczanie kosztów prowadzenia działalności medycznej, co może przełożyć się na większą dostępność oraz przystępność cenową usług zdrowotnych dla pacjentów. Pozostałe budynki, w tym te zajmowane na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego, podlegają stawce dwanaście złotych za metr kwadratowy powierzchni użytkowej, co stanowi kompromis między wspieraniem działalności społecznie użytecznej a zapewnieniem odpowiednich wpływów podatkowych dla samorządów.

Waloryzacja podatków lokalnych w 2026 roku obejmie również szereg innych opłat oraz podatków, które mogą znacząco wpływać na koszty życia oraz prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Podatek od posiadania zwierząt, który dotyka głównie właścicieli psów, wzrośnie z obecnych sto siedemdziesiąt osiem złotych dwadzieścia sześć groszy do sto osiemdziesiąt sześć złotych dwadzieścia osiem groszy rocznie, co oznacza wzrost o ponad osiem złotych dla każdego właściciela czworonoga. Ta podwyżka może być szczególnie odczuwalna w rodzinach o niskich dochodach oraz dla osób starszych, które często traktują zwierzęta domowe jako ważny element swojego życia społecznego oraz emocjonalnego, ale mogą mieć ograniczone możliwości finansowe.

Opłaty uzdrowiskowe pobierane w kurortach oraz miejscowościach turystycznych również ulegną zwiększeniu, przy czym maksymalna stawka dobowa wzrośnie z obecnych sześć złotych trzydzieści osiem groszy do sześć złotych sześćdziesiąt sześć groszy, co może wpłynąć na atrakcyjność cenową polskich kurortów w porównaniu z konkurencyjnymi destynacjami zagranicznymi. Wzrost opłat uzdrowiskowych może być szczególnie istotny dla rodzin planujących dłuższe pobyty rehabilitacyjne lub wypoczynkowe, gdzie dodatkowe koszty mogą się kumulować do znaczących kwot w skali całego pobytu.

Podatek od środków transportu również podlegnie corocznej waloryzacji, przy czym szczególnie istotne będą zmiany dotyczące samochodów ciężarowych o dopuszczalnej masie całkowitej od trzech i pół do pięciu i pół tony, gdzie roczna opłata wzrośnie do tysiąc dwieście pięćdziesiąt dziewięć złotych dziewięć groszy. Ta podwyżka może znacząco wpływać na koszty prowadzenia działalności transportowej oraz logistycznej, szczególnie dla małych przedsiębiorstw oraz jednoosobowych działalności gospodarczych, które często wykorzystują pojazdy z tej kategorii wagowej do obsługi lokalnych rynków. Wzrost kosztów transportu może również przełożyć się na wyższe ceny towarów oraz usług oferowanych przez firmy zależne od transportu drogowego.

Opłata targowa, która dotyczy handlu na targowiskach oraz bazarach, wzrośnie do maksymalnej dziennej stawki tysiąc sto siedemdziesiąt sześć złotych sześćdziesiąt siedem groszy, co może wpływać na kondycję finansową drobnych handlarzy oraz sprzedawców, którzy często prowadzą działalność o niewielkich marżach zysku. Wzrost opłat targowych może prowadzić do zwiększenia cen produktów oferowanych na targowiskach lub do ograniczenia liczby sprzedawców, co może negatywnie wpływać na różnorodność oraz dostępność towarów dla konsumentów preferujących tradycyjne formy handlu.

Piotr Juszczyk, główny doradca podatkowy w firmie inFakt, podkreśla, że przedstawione wyliczenia stanowią szacunki oparte na komunikacie Głównego Urzędu Statystycznego, podczas gdy ostateczne kwoty maksymalnych stawek podatków lokalnych zostaną oficjalnie ustalone po opublikowaniu odpowiedniego obwieszczenia Ministra Finansów. Rządowy dokument określi najwyższe możliwe stawki podatków lokalnych, jednak ostateczne decyzje dotyczące konkretnych wysokości podatków w poszczególnych gminach pozostają w kompetencji samorządów terytorialnych, które mogą ustanawiać stawki niższe od maksymalnych, ale nie mogą ich przekraczać.

Autonomia samorządów w kształtowaniu polityki podatkowej oznacza, że rzeczywiste obciążenia podatkowe właścicieli nieruchomości mogą się znacząco różnić między poszczególnymi gminami w zależności od ich potrzeb budżetowych, strategii rozwojowych oraz priorytetów politycznych rad gmin. Wiele gmin, szczególnie tych o stabilnej sytuacji finansowej lub dążących do przyciągnięcia nowych mieszkańców oraz inwestorów, może zdecydować się na utrzymanie podatków na poziomach niższych od maksymalnych stawek określonych przez ministerstwo. Z drugiej strony, gminy borykające się z problemami finansowymi lub potrzebujące zwiększonych wpływów na inwestycje infrastrukturalne mogą wykorzystać pełny potencjał podatkowy oraz ustalić stawki na poziomach maksymalnych.

Historyczna analiza waloryzacji podatków lokalnych w ostatnich latach pokazuje dramatyczne różnice w skali podwyżek wynikających z wahań wskaźników inflacyjnych. W 2024 roku stawki podatku od nieruchomości mieszkalnych wzrosły o zaledwie piętnaście groszy, podczas gdy w 2025 roku wzrost wyniósł jedynie cztery grosze na metr kwadratowy, co odzwierciedlało stosunkowo niską inflację w poprzednich okresach. Planowany wzrost o pięć groszy w 2026 roku reprezentuje powrót do bardziej znaczących podwyżek, choć nadal znacznie mniejszych niż ekstremalne wzrosty odnotowane w latach wysokiej inflacji, gdy podatek od nieruchomości komercyjnych wzrastał o ponad cztery złote za metr kwadratowy.

Ekonomiczne konsekwencje podwyżki podatków lokalnych wykraczają poza bezpośrednie obciążenia właścicieli nieruchomości, ponieważ zwiększone koszty podatków często są przenoszone na najemców w postaci wyższych czynszów lub na konsumentów w postaci wyższych cen towarów oraz usług. Przedsiębiorcy prowadzący działalność w wynajmowanych lokalach mogą spodziewać się, że właściciele nieruchomości będą dążyć do przeniesienia zwiększonych kosztów podatkowych na najemców poprzez podwyżki czynszów, co może wpływać na rentowność działalności oraz konkurencyjność małych oraz średnich przedsiębiorstw. W sektorze handlu detalicznego zwiększone koszty prowadzenia działalności mogą przełożyć się na wyższe ceny produktów, co ostatecznie obciąży konsumentów.

Perspektywy przyszłych waloryzacji podatków lokalnych będą uzależnione od rozwoju sytuacji inflacyjnej w Polsce oraz skuteczności polityki monetarnej Narodowego Banku Polskiego w osiąganiu celu inflacyjnego. Jeśli inflacja zostanie skutecznie sprowadzona do poziomów zbliżonych do celu dwuprocentowego, przyszłe podwyżki podatków lokalnych powinny być umiarkowane oraz przewidywalne. Jednak w przypadku utrzymywania się podwyższonej inflacji lub pojawienia się nowych szoków cenowych, właściciele nieruchomości mogą spodziewać się dalszych znaczących wzrostów obciążeń podatkowych w kolejnych latach.

Strategiczne planowanie finansowe przez właścicieli nieruchomości oraz przedsiębiorców powinno uwzględniać cykliczny charakter waloryzacji podatków lokalnych oraz ich bezpośredni związek z wskaźnikami inflacyjnymi. Regularny monitoring komunikatów Głównego Urzędu Statystycznego dotyczących inflacji w pierwszym półroczu każdego roku może pozwolić na wcześniejsze przygotowanie się do planowanych podwyżek oraz odpowiednie zaplanowanie budżetów na kolejne lata. Właściciele większych portfeli nieruchomości powinni również śledzić decyzje poszczególnych gmin dotyczące konkretnych stawek podatków, które mogą się różnić od maksymalnych stawek określonych przez rząd centralny.

źródło: tvn24.pl/Warszawa w Pigułce