Co z 800 plus, 13. i 14. emeryturą oraz rentą wdowią? Minister finansów ucina spekulacje – stawia sprawę jasno

Minister finansów Andrzej Domański wykluczył wprowadzenie nowych programów socjalnych w najbliższych latach. W rozmowie z portalem Bankier.pl stwierdził, że przestrzeń budżetowa na kolejne świadczenia się wyczerpała. Głównym powodem są rekordowe wydatki obronne oraz ostrzeżenia agencji ratingowych dotyczące rosnącego deficytu. co z istniejącymi świadczeniami? Minister finansów ucina wszelkie spekulacje i stawia sprawę jasno.

Minister finansów wskazał, że wydatki na obronność w 2025 roku wyniosą 186 miliardów złotych, co stanowi 4,7 procent PKB. To najwyższy poziom wśród wszystkich krajów NATO. Deficyt budżetu przekracza 6 procent PKB, co uruchomiło unijną procedurę nadmiernego deficytu. W tych warunkach wprowadzenie nowych programów pomocowych nie jest możliwe.

Co się zmienia w polityce socjalnej

Rząd nie planuje wprowadzania nowych świadczeń ani rozszerzania obecnych programów. Minister Domański zapewnił, że 800 plus, babciowe, trzynasta i czternasta emerytura oraz renta wdowia będą wypłacane zgodnie z planem. Nie przewiduje się jednak podwyżek tych świadczeń ponad ustawowe minimum. Inflacja będzie stopniowo obniżać realną wartość transferów.

Według danych Ministerstwa Finansów, Polska znajduje się na szóstym miejscu w Unii Europejskiej pod względem wydatków socjalnych w relacji do PKB. W 2025 roku łączne wydatki na politykę społeczną wyniosą 173 miliardy złotych, wobec 161 miliardów złotych w 2024 roku. Wzrost wynika głównie z uruchomienia programu Aktywny Rodzic.

Zamiast nowych zasiłków rząd stawia na inwestycje publiczne i prywatne. Ministerstwo Finansów zapowiada przesunięcie środków na rozwój infrastruktury, wspieranie innowacji i tworzenie miejsc pracy. Zakłada się, że rosnąca gospodarka wygeneruje wyższe wpływy podatkowe, które pokryją zwiększone wydatki obronne.

Agencje obniżają ratingi Polski

Agencje ratingowe Fitch i Moody’s obniżyły perspektywę ratingu Polski ze stabilnej do negatywnej we wrześniu 2025 roku. Obie instytucje wskazały na pogorszenie sytuacji finansów publicznych i brak wiarygodnej strategii konsolidacji fiskalnej. Moody’s prognozuje deficyt sektora finansów publicznych na poziomie 6,8 procent PKB w 2025 roku i 6,6 procent w 2026 roku.

Agencje ratingowe wprost wskazały na rosnącą presję wydatków socjalnych związanych ze starzeniem się społeczeństwa. Moody’s napisał w komunikacie, że zaktualizowana prognoza deficytu uwzględnia zwiększone wydatki socjalne, rosnące płace w sektorze publicznym, wyższe koszty obsługi długu oraz utrzymujące się wydatki na obronę na poziomie około 5 procent PKB. Agencja przewiduje, że obciążenie długiem publicznym osiągnie około 65 procent PKB w 2026 roku i przekroczy 70 procent pod koniec dekady.

Międzynarodowy Fundusz Walutowy po zakończeniu misji w Polsce przekazał rządowi rekomendacje dotyczące konsolidacji fiskalnej. MFW zalecił lepsze ukierunkowanie świadczeń społecznych, co w praktyce oznacza ewentualne wprowadzenie progów dochodowych dla części transferów. Eksperci Funduszu wskazali, że jedynie 20 procent środków z programów takich jak 800 plus trafia do osób najuboższych. Wprowadzenie kryterium dochodowego mogłoby wygenerować oszczędności rzędu 13,4 miliarda złotych rocznie.

MFW prognozuje, że w 2025 roku deficyt fiskalny może osiągnąć 7 procent PKB, a dług publiczny wzrośnie z 60 procent PKB w 2025 roku do 75,9 procent w 2030 roku. Fundusz podkreślił, że utrzymanie stabilnej relacji długu do PKB wymaga konsolidacji fiskalnej już po 2025 roku. Zwiększone wydatki socjalne, choć krótkoterminowo wspierają konsumpcję, w dłuższym okresie prowadzą do utrwalenia deficytu strukturalnego i zmniejszają elastyczność fiskalną państwa.

Co to oznacza dla czytelnika? Świadczeniobiorcy mogą spać spokojnie

Rodziny z dziećmi mogą liczyć na kontynuację 800 plus i babciowego w obecnej wysokości. Nie należy jednak oczekiwać podwyżek tych świadczeń w najbliższych latach. Rząd nie planuje waloryzacji ponad minimalny ustawowy poziom. Oznacza to, że przy inflacji na poziomie 2,9-3 procent rocznie realna siła nabywcza świadczeń będzie stopniowo spadać.

Emeryci i renciści otrzymają trzynastą i czternastą emeryturę zgodnie z obecnymi przepisami. Wysokość tych świadczeń również nie ulegnie zwiększeniu. Minimalna waloryzacja emerytur i rent zapewni jedynie dostosowanie do podstawowego wzrostu cen, bez realnego zwiększenia siły nabywczej.

Osoby liczące na nowe programy pomocowe – dodatkowe zasiłki mieszkaniowe, rozszerzenie wsparcia energetycznego czy nowe formy pomocy dla rodzin z niepełnosprawnościami – nie mogą liczyć na ich wprowadzenie w perspektywie najbliższych kilku lat. System wsparcia został zamrożony w obecnym kształcie.

Przedsiębiorcy i osoby aktywne zawodowo mogą oczekiwać większego nacisku na inwestycje publiczne. Rząd zapowiada więcej środków na infrastrukturę, innowacje i wsparcie dla biznesu. W perspektywie kilku lat może to oznaczać nowe zamówienia, kontrakty i miejsca pracy w sektorach związanych z modernizacją gospodarki.

Polska musi uważać na budżet

Sytuacja finansów publicznych wymaga zdecydowanych działań. Deficyt budżetu na poziomie powyżej 6 procent PKB przez dwa kolejne lata narusza unijne kryteria fiskalne i może prowadzić do dodatkowych procedur ze strony Komisji Europejskiej. Obniżenie perspektywy ratingu przez dwie główne agencje ratingowe zwiększa ryzyko wzrostu kosztów obsługi długu publicznego.

Minister Domański stoi przed trudnym wyborem między cięciami wydatków, podwyżkami podatków a dalszym zwiększaniem długu publicznego. Wybrał strategię zamrożenia wydatków socjalnych przy stawianiu na wzrost gospodarczy. Sukces tego podejścia zależy od tego, czy gospodarka rzeczywiście wygeneruje wyższe wpływy podatkowe w tempie umożliwiającym pokrycie rosnących wydatków obronnych bez pogłębiania deficytu.