Sprawdź, czy dotyczy Twojego domu. Wchodzą nowe obowiązki dla mieszkańców. Za brak dokumentów grożą wysokie kary
W 2025 roku ruszyła kolejna fala kontroli, które obejmą właścicieli domów i mieszkań w całej Polsce. Chodzi o dokumenty, które potwierdzają, że nieruchomość jest prawidłowo użytkowana i spełnia wymogi ochrony środowiska. Brak takich zaświadczeń może skutkować mandatem, a w skrajnych przypadkach postępowaniem administracyjnym. Wiele osób nie wie, że pewne obowiązki już obowiązują, a kolejne zaczynają być egzekwowane znacznie bardziej rygorystycznie.
Fot. Shutterstock / Warszawa w Pigułce
Co się zmienia
Od początku 2025 roku gminy otrzymały nowe narzędzia prawne do weryfikacji dokumentów dotyczących:
-
odprowadzania ścieków,
-
wywozu nieczystości,
-
czyszczenia szamba lub zbiornika bezodpływowego,
-
rejestracji pieca i źródła ogrzewania w bazie CEEB,
-
legalności instalacji grzewczej,
-
stanu technicznego kominów i wentylacji.
W praktyce oznacza to, że gminy mogą:
-
przeprowadzać kontrole domów,
-
wzywać do okazania dokumentów w urzędzie,
-
nakładać mandaty, jeśli właściciel nie udowodni regularnego opróżniania szamba lub odbioru odpadów.
Nowe przepisy obligują gminy do prowadzenia kontroli nie rzadziej niż raz na dwa lata. To oznacza, że kontrole nie są już dobrowolne ani uznaniowe. Mają charakter systemowy.
Jakie dokumenty musi mieć każdy właściciel domu
Każda rodzina mieszkająca w domu jednorodzinnym lub w zabudowie bliźniaczej powinna posiadać:
-
Umowę na odbiór ścieków lub wywóz szamba.
-
Potwierdzenia usług: rachunki, kwity, faktury.
-
Wpis do CEEB o źródle ciepła (piec, kocioł, pompa ciepła).
-
Protokół z przeglądu kominiarskiego.
-
Potwierdzenie sprawności instalacji wentylacyjnej.
-
Dowody opłat za wywóz odpadów komunalnych.
To dokumenty, które mogą być wymagane podczas kontroli. Jeśli ich nie ma, urzędnik ma prawo wszcząć postępowanie i wydać decyzję administracyjną.
Jak wygląda kontrola
Gmina może:
-
wysłać wezwanie do urzędu,
-
poprosić o przesłanie dokumentów mailowo,
-
wysłać urzędnika w teren,
-
przeprowadzić wywiad środowiskowy.
Kontrola polega na sprawdzeniu, czy dokumenty potwierdzają:
-
regularne opróżnianie zbiornika,
-
legalność źródła ogrzewania,
-
prawidłowy wpis do CEEB,
-
zgodność z zasadami bezpieczeństwa pożarowego.
W przypadku niezgodności gmina przekazuje sprawę do WIOŚ lub straży gminnej.
Jakie kary grożą za brak dokumentów
Według aktualnych przepisów:
-
za brak umowy lub dowodów wywozu nieczystości kara wynosi do 500 zł mandatu,
-
za uporczywe uchylanie się od obowiązku: do 5000 zł grzywny,
-
za brak wpisu do CEEB: do 5000 zł,
-
za odmowę okazania dokumentów: wszczęcie postępowania administracyjnego,
-
za nieprawidłowości w instalacji kominowej: sankcje z prawa budowlanego.
Kary nie są symboliczne. Gminy zaczynają je stosować coraz częściej, ponieważ są do tego zobowiązane przepisami.
Jak przygotować się, żeby uniknąć problemów
Najważniejsze jest skompletowanie dokumentów. Właściciele domów powinni:
-
sprawdzić, czy umowa z firmą asenizacyjną jest aktualna,
-
zebrać wszystkie potwierdzenia z ostatnich 12 miesięcy,
-
upewnić się, że piec lub kocioł jest zgłoszony do CEEB,
-
wykonać przegląd kominiarski, jeśli termin minął,
-
uporządkować archiwum dokumentów dotyczących nieruchomości.
Warto zrobić to zawczasu. Kontrole często są zapowiadane z krótkim wyprzedzeniem, a czas na dostarczenie dokumentów może wynosić tylko kilka dni.
Co to oznacza dla czytelnika
Jeśli mieszkasz w domu jednorodzinnym, gmina może skontrolować Cię w każdej chwili. Brak dokumentów nie zawsze oznacza złą wolę, ale w świetle prawa jest traktowany jako wykroczenie. Dlatego warto już teraz sprawdzić, czy masz wszystkie umowy, rachunki i wpisy. To prosty sposób, żeby uniknąć mandatu i stresu.
Dla osób, które dopiero zaczynają budowę lub kupują dom, ważna jest świadomość, że obowiązki nie kończą się na zamieszkaniu. Utrzymanie dokumentacji jest obowiązkiem ustawowym, a nie administracyjną formalnością.
Nowe przepisy nakładają na gminy obowiązek przeprowadzania regularnych kontroli. Właściciele domów muszą posiadać aktualne dokumenty dotyczące odbioru nieczystości, przeglądów technicznych i rejestracji źródeł ciepła. Brak dokumentów może skutkować mandatem i postępowaniem administracyjnym. Najlepiej przygotować się wcześniej i uporządkować wszystkie obowiązkowe potwierdzenia.
Redaktor naczelny portalu. Absolwent Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego.