7 rzeczy w domu, za które możesz dostać nawet 5000 zł kary. Kontrole ruszają na szeroką skalę tuż po świętach

Wielu właścicieli domów jest przekonanych, że skoro płacą podatki i wymienili źródło ogrzewania, to mogą spać spokojnie. Tymczasem od 2026 roku kontrole w domach jednorodzinnych będą znacznie bardziej szczegółowe, a lista obowiązków, które sprawdzają urzędnicy, wyraźnie się wydłuża. Straż miejska, pracownicy gmin, a w niektórych przypadkach także kontrole z wykorzystaniem dronów mają coraz szersze uprawnienia. Co istotne, wiele naruszeń wynika nie ze złej woli, ale z niewiedzy. Brak jednego dokumentu albo niezgłoszonego urządzenia może zakończyć się mandatem lub grzywną liczonymi w tysiącach złotych.

CEEB pod lupą. Zgłoszenie musi zgadzać się z rzeczywistością

Wpis do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków nie zamyka tematu. Od 2026 roku kontrole będą porównywać deklaracje z faktycznym wyposażeniem domu. Jeśli w ewidencji widnieje pompa ciepła jako jedyne źródło ogrzewania, a w rzeczywistości używany jest także kominek lub piecyk, urząd uzna to za nieprawidłowość.

Każde źródło ciepła musi być zgłoszone osobno. Dotyczy to również urządzeń używanych okazjonalnie. Podczas kontroli straż miejska może sprawdzić wilgotność drewna, pobrać próbkę popiołu, a w przypadku wykrycia spalania odpadów lub niedozwolonego paliwa nałożyć mandat. Przy uporczywych naruszeniach sprawa trafia do sądu, gdzie kara może sięgnąć 5000 zł.

Statystyki z dużych miast pokazują, że kontrole nie są fikcją. Tysiące sprawdzonych domów i setki mandatów rocznie to dziś standard, nie wyjątek.

Szambo i oczyszczalnia. Dokumenty są ważniejsze niż deklaracje

Gminy mają obowiązek skontrolować wszystkie nieruchomości niepodłączone do kanalizacji. Urzędnicy zestawiają zużycie wody z ilością ścieków odebranych przez firmy asenizacyjne. Jeśli liczby się nie zgadzają, pojawiają się pytania.

Brak aktualnej umowy na wywóz nieczystości lub brak rachunków za ich regularne opróżnianie to prosta droga do mandatu. W skrajnych przypadkach, gdy urząd uzna, że ścieki trafiają do gruntu lub rowu, konsekwencje mogą być znacznie poważniejsze i sięgać dziesiątek tysięcy złotych.

Właściciele przydomowych oczyszczalni muszą dodatkowo posiadać potwierdzenia wywozu osadów zgodnie z instrukcją producenta. Tu również brak dokumentów działa na niekorzyść właściciela.

Abonament RTV nadal obowiązuje

Choć wiele osób uważa abonament RTV za martwy przepis, kontrole nadal się zdarzają. Jeśli kontroler zostanie wpuszczony do domu i stwierdzi używanie niezarejestrowanego odbiornika, kara może być dotkliwa.

W 2026 roku sankcja za brak rejestracji telewizora wyniesie kilkaset złotych, a do tego doliczane są zaległe opłaty. Obowiązek dotyczy nie tylko telewizorów, ale także radioodbiorników, w tym tych zamontowanych w samochodach.

Śmieci, deszczówka i podatek od nieruchomości

Segregacja odpadów jest jednym z najczęściej kontrolowanych obszarów. W wielu gminach worki i pojemniki są oznaczone kodami, co pozwala szybko ustalić, kto nie przestrzega zasad. W efekcie właściciel może zostać obciążony opłatą wielokrotnie wyższą niż standardowa.

Coraz częściej sprawdzane jest także odprowadzanie wód opadowych. Nieprawidłowe podłączenie rynien do kanalizacji sanitarnej albo całkowite uszczelnienie działki bez rozwiązań retencyjnych może skutkować dodatkowymi opłatami.

Do tego dochodzi podatek od nieruchomości. Gminy porównują dane z deklaracji z mapami i zdjęciami lotniczymi. Niezgłoszona wiata, rozbudowany taras czy zmiana sposobu użytkowania garażu mogą oznaczać konieczność zapłaty zaległego podatku nawet za pięć lat wstecz, często według wyższej stawki.

Co to oznacza dla Ciebie

Kontrole nie są przypadkowe ani symboliczne. W 2026 roku właściciele domów muszą liczyć się z tym, że urzędnik sprawdzi nie tylko piec, ale cały sposób użytkowania nieruchomości. Największym problemem nie są same przepisy, lecz brak dokumentów i niezgodność zgłoszeń z rzeczywistością.

Jak przygotować dom na kontrolę i uniknąć kar

Jeśli chcesz spać spokojnie, wykonaj kilka konkretnych kroków:

– sprawdź, czy wszystkie źródła ciepła są poprawnie wpisane do CEEB
– przygotuj umowy i rachunki za wywóz śmieci oraz nieczystości ciekłych z ostatnich 24 miesięcy
– upewnij się, że masz aktualne przeglądy kominiarskie i gazowe
– zweryfikuj metraż i sposób użytkowania budynków zgłoszony do podatku
– sprawdź, czy rynny i deszczówka są podłączone zgodnie z przepisami
– przejrzyj zasady segregacji odpadów obowiązujące w Twojej gminie

Warto też pamiętać, że masz prawo żądać od kontrolera okazania legitymacji i upoważnienia. Jednak w wielu przypadkach odmowa współpracy może pogorszyć sytuację.