235 tysięcy Polaków dostanie wezwanie do wojska. Wśród nich kobiety i 50-latkowie

Ministerstwo Obrony Narodowej opublikowało rozporządzenie, które od lutego 2026 roku uruchomi największą od lat falę kwalifikacji wojskowych w Polsce. Wezwania przed komisję lekarską otrzyma około 235 tysięcy obywateli, w tym nie tylko osiemnastolatkowie z rocznika poborowego, ale także kobiety posiadające konkretne kwalifikacje zawodowe oraz mężczyźni, którzy ukończyli już pięćdziesiątkę. Dokumenty trafiły do Dziennika Ustaw pod pozycją 1204, a samo rozporządzenie wywołuje falę pytań i obaw wśród tysięcy rodzin. Czy to oznacza powrót do służby wojskowej? Kto faktycznie musi się stawić? I co grozi tym, którzy zignorują wezwanie z urzędu?

Kto musi się stawić na kwalifikację wojskową w 2026 roku

Główną grupą objętą obowiązkiem są mężczyźni urodzeni w 2007 roku, którzy w przyszłym roku ukończą 19 lat. To standardowa procedura dotycząca rocznika poborowego, która funkcjonuje w Polsce od lat. Jednak resort obrony poszedł znacznie dalej. Wezwania otrzymają również mężczyźni z roczników 2002 do 2006, którzy do tej pory nie stawili się na kwalifikacji wojskowej i nie mają przyporządkowanej kategorii zdolności do służby. Może to dotyczyć osób, które wcześniej przebywały za granicą, studiowały lub z innych przyczyn ominęły standardową procedurę.

Kolejną grupą są osoby, które w latach 2024 i 2025 zostały uznane przez komisje lekarskie za czasowo niezdolne do służby wojskowej. Jeśli okres tej niezdolności upływa przed zakończeniem kwalifikacji w 2026 roku, otrzymają ponowne wezwanie do oceny swojego stanu zdrowia. Dotyczy to również tych, którzy złożyli wniosek o zmianę przyznanej wcześniej kategorii zdolności.

Najbardziej zaskakującym zapisem w rozporządzeniu jest objęcie procedurą osób o nieuregulowanym stosunku do służby wojskowej aż do końca roku kalendarzowego, w którym kończą 60 lat. Oznacza to, że pięćdziesięciolatkowie, którzy nigdy nie stanęli przed komisją wojskową, mogą teraz otrzymać wezwanie do stawienia się przed lekarzami. Ta grupa obejmuje ludzi, którzy przez dziesięciolecia funkcjonowali poza systemem wojskowym i nagle muszą zmierzyć się z obowiązkiem stawiennictwa.

Kobiety z konkretnymi zawodami również na liście

Nowością w planach Ministerstwa Obrony Narodowej jest znaczące rozszerzenie kwalifikacji na kobiety. Procedura obejmie panie urodzone w latach 1999 do 2007, ale nie wszystkie bez wyjątku. Wezwanie otrzymają wyłącznie te, które posiadają kwalifikacje zawodowe przydatne w strukturach wojskowych lub kończą w roku akademickim 2025 i 2026 studia na kierunkach wskazanych w ustawie o obronie Ojczyzny.

Najliczniejszą grupę stanowią kobiety z zawodów medycznych. Na liście znajdą się lekarki, pielęgniarki, ratowniczki medyczne, psycholożki i fizjoterapeutki. Resort potrzebuje również specjalistek z zakresu farmacji, analityki medycznej i biotechnologii. Do tego dochodzą informatyczki, które mogą wspierać cyfrową infrastrukturę obronną, oraz nawigatorki. Wojsko szuka także specjalistek z zakresu logistyki, inżynierii czy języków obcych. Jeśli studiujesz lub pracujesz w którymś z tych zawodów i urodziłaś się między 1999 a 2007 rokiem, istnieje spore prawdopodobieństwo, że wezwanie dotrze również do ciebie.

Terminy i procedura kwalifikacji wojskowej

Oficjalne ogłoszenie kwalifikacji wojskowej nastąpi 16 stycznia 2026 roku. Od tego dnia w całym kraju rozpoczną się przygotowania do uruchomienia 391 powiatowych komisji lekarskich. Same komisje rozpoczną pracę 2 lutego i będą funkcjonować nieprzerwanie do 30 kwietnia 2026 roku. To oznacza 63 dni robocze intensywnych badań i ocen zdolności do służby. Każda komisja ma przyjmować średnio 35 osób dziennie, co daje skalę całego przedsięwzięcia.

Osoby objęte obowiązkiem otrzymają imienne wezwania do stawienia się przed komisją lekarską. Dokument będzie zawierał konkretną datę i godzinę oraz adres miejsca, gdzie należy się zgłosić. Harmonogram ustala wojewoda w porozumieniu z samorządami lokalnymi. Za dopilnowanie stawiennictwa mieszkańców odpowiadają wójtowie, burmistrzowie i prezydenci miast.

Proces kwalifikacji składa się z kilku etapów. Pierwszy to szczegółowe badania lekarskie, które obejmują ocenę ogólnego stanu zdrowia, wzroku, słuchu, układu krążenia i narządu ruchu. Drugi etap to rozmowa z przedstawicielem wojska, który analizuje dokumenty, wykształcenie i dotychczasowe doświadczenie zawodowe. Na podstawie zebranych danych komisja wydaje decyzję o przyznaniu kategorii zdolności do służby wojskowej.

Jaką kategorię możesz otrzymać przed komisją

Komisja lekarska przyznaje jedną z czterech kategorii zdolności do służby. Kategoria A oznacza pełną zdolność do czynnej służby wojskowej bez żadnych ograniczeń. Osoby z tą kategorią mogą pełnić służbę na każdym stanowisku, włącznie z jednostkami specjalnymi i służbą za granicą. Kategoria B to czasowa niezdolność do służby wojskowej, najczęściej spowodowana przejściowym pogorszeniem stanu zdrowia. Może to być rekonwalescencja po operacji, leczenie przewlekłej choroby lub czasowe problemy psychiczne. Po upływie określonego okresu osoba zostaje wezwana ponownie.

Kategoria D oznacza niezdolność do służby wojskowej w czasie pokoju, z wyjątkiem niektórych stanowisk niewymagających pełnej sprawności fizycznej. Osoby z kategorią D mogą teoretycznie zostać powołane w przypadku ogłoszenia mobilizacji, ale wyłącznie na stanowiska odpowiadające ich ograniczeniom zdrowotnym. Kategoria E to trwała i całkowita niezdolność do służby wojskowej. Osoby z tą kategorią są definitywnie wykreślane z ewidencji wojskowej i nie podlegają już żadnym obowiązkom związanym z obroną kraju.

Ważne, że od 2022 roku zmienił się sposób wydawania książeczek wojskowych. Dokument ten otrzymują wyłącznie osoby, które zdecydowały się wstąpić do wojska na zasadzie dobrowolnej służby zasadniczej. Pozostałe osoby, nawet z kategorią A, nie otrzymują książeczki wojskowej, choć pozostają w ewidencji i mogą zostać powołane w razie potrzeby.

Co grozi za zignorowaniu wezwania

Niestawienie się na kwalifikację wojskową bez uzasadnionej przyczyny jest wykroczeniem i pociąga za sobą konkretne konsekwencje prawne. Pierwszą sankcją jest grzywna wymierzana w trybie administracyjnym. Wysokość kary ustala wójt, burmistrz lub prezydent miasta samodzielnie albo na wniosek przewodniczącego powiatowej komisji lekarskiej. Grzywna może wynosić od kilkuset do kilku tysięcy złotych, w zależności od okoliczności i uprzedniego działania osoby wezwanej.

Jeśli osoba nadal uchyla się od obowiązku, ustawa o obronie Ojczyzny przewiduje możliwość przymusowego doprowadzenia przez policję. W skrajnych przypadkach grozi kara ograniczenia wolności. Artykuł 681 punkt 1 ustawy mówi jasno, że niepojawienie się na kwalifikacji wojskowej lub odmowa przedstawienia wymaganych dokumentów może skutkować surową karą. Nie ma więc mowy o bagatelizowaniu wezwania i ignorowaniu terminu.

Istnieją oczywiście sytuacje, które usprawiedliwiają nieobecność. Jeśli z ważnych przyczyn nie możesz stawić się w wyznaczonym terminie, musisz jak najszybciej poinformować o tym właściwy urząd. Usprawiedliwionymi powodami są poważna choroba potwierdzona zaświadczeniem lekarskim, pobyt w szpitalu, nagły wyjazd służbowy lub zdarzenie losowe w rodzinie. W takim przypadku otrzymasz nowy termin stawiennictwa.

Co to oznacza dla ciebie

Jeśli należysz do którejś z grup wymienionych w rozporządzeniu, w styczniu lub lutym 2026 roku możesz spodziewać się listu z wezwaniem na kwalifikację wojskową. Nie oznacza to automatycznego wcielenia do armii ani obowiązku natychmiastowego stawienia się w koszarach. Kwalifikacja to wyłącznie procedura mająca na celu określenie twojej zdolności fizycznej i psychicznej do ewentualnej służby w przyszłości. Nawet otrzymanie kategorii A nie równa się powołaniu do wojska, chyba że zdecydujesz się na dobrowolną służbę zasadniczą.

Jeśli mieszkasz za granicą, ale masz polskie obywatelstwo i ostatni znany adres w Polsce, wezwanie może dotrzeć także do ciebie. Status emigranta nie zwalnia automatycznie z obowiązku stawiennictwa. Wyłączeni są wyłącznie ci, którzy udowodnią stałe miejsce zamieszkania poza Polską i posiadają inne obywatelstwo. W pozostałych przypadkach powinieneś skontaktować się z polskim konsulatem i wyjaśnić swoją sytuację.

Dla kobiet z zawodów medycznych, technicznych i naukowych wezwanie może być zaskoczeniem, zwłaszcza jeśli nigdy wcześniej nie miały do czynienia z wojskiem. Pamiętaj, że kwalifikacja to przede wszystkim ocena twojego potencjału zawodowego i zdrowia. Wojsko potrzebuje specjalistek, które mogłyby w razie kryzysu wspierać struktury obronne swoją wiedzą i umiejętnościami, ale nie oznacza to, że zostaniesz natychmiast wcielona do służby.

Jeśli otrzymasz wezwanie, przygotuj się na wizytę w komisji. Zabierz ze sobą dowód osobisty, dokumenty potwierdzające wykształcenie, ewentualne zaświadczenia lekarskie o przewlekłych chorobach oraz dokumentację dotyczącą wcześniejszych pobytów w szpitalu lub leczenia specjalistycznego. Im pełniejsza dokumentacja, tym łatwiej komisja dokona prawidłowej oceny twojego stanu zdrowia.