Sprawdź datę, zanim będzie za późno. Miliony Polaków tracą dostęp z dnia na dzień

Przyzwyczailiśmy się, że sprawy urzędowe załatwiamy „jednym kliknięciem”. Recepta od lekarza? W aplikacji. Logowanie do e-Urzędu Skarbowego? Przez bank. Wniosek o 800+? Przez internet. Ta cyfrowa wygoda uśpiła naszą czujność. Zapomnieliśmy, że nasz cyfrowy klucz do państwa – Profil Zaufany – nie jest dany raz na zawsze. Ma swoją datę przydatności do spożycia, dokładnie tak jak jogurt w lodówce. Problem w tym, że gdy jogurt się przeterminuje, po prostu go wyrzucasz. Gdy przeterminuje się Profil Zaufany, zostajesz odcięty od urzędów, lekarzy i własnych danych podatkowych. Czy wiesz, kiedy mija Twoje 3 lata?

Cyfrowy paraliż przychodzi w najgorszym momencie

Scenariusz zazwyczaj wygląda tak samo. Budzisz się rano z wysoką gorączką. Dzwonisz na teleporadę, lekarz wystawia e-Receptę i zwolnienie lekarskie. Chcesz zalogować się do Internetowego Konta Pacjenta (IKP), żeby sprawdzić kod recepty lub pobrać L4 dla pracodawcy. Wybierasz logowanie Profilem Zaufanym, wpisujesz hasło i… ściana.

Komunikat o błędzie, informacja o braku ważnego certyfikatu lub po prostu brak możliwości przejścia dalej. W jednej sekundzie Twoja cyfrowa tożsamość przestaje działać. Nie jesteś już wiarygodnym obywatelem dla systemu. Jesteś anonimowym użytkownikiem, który musi udowodnić, że on to on.

Dlaczego teraz, pod koniec 2025 roku, temat ten wybucha ze zdwojoną siłą? To prosta matematyka. Profil Zaufany jest ważny przez 3 lata. Cofnijmy się pamięcią do roku 2022. To był czas, gdy cyfryzacja w Polsce przyspieszyła, a wojna za naszą wschodnią granicą skłoniła miliony osób do porządkowania spraw urzędowych. Ci, którzy założyli lub przedłużyli profil wtedy, właśnie teraz stają przed faktem dokonanym: ich certyfikaty wygasają masowo.

3 lata i ani dnia dłużej. Pułapka „automatyzmu”

Wielu Polaków wciąż żyje wspomnieniem „czasów covidowych”, kiedy to ważność Profili Zaufanych była przedłużana automatycznie specustawą. To jednak pieśń przeszłości. Ten mechanizm ochronny został wyłączony dawno temu (jeszcze w 2023 roku). Dziś nie ma taryfy ulgowej.

Zasada jest brutalna: Profil Zaufany jest ważny 3 lata od daty założenia lub ostatniego przedłużenia. Jeśli przegapisz ten termin choćby o jeden dzień, Twój profil zostaje unieważniony. Nie da się go „wskrzesić”. Trzeba zakładać nowy.

Co to oznacza w praktyce?

• Konieczność ponownego przechodzenia procedury weryfikacyjnej.
• Jeśli zakładałeś profil przez bank – zazwyczaj wystarczy ponowne „przeklikanie” w systemie bankowości elektronicznej (choć nie zawsze działa to od razu).
• Jeśli zakładałeś profil w urzędzie – czeka Cię fizyczna wycieczka do punktu potwierdzającego (urząd gminy, skarbowy, poczta).

Mail, który ląduje w SPAM-ie

Ministerstwo Cyfryzacji (i system pz.gov.pl) wysyła powiadomienia. Pierwszy SMS i e-mail przychodzi zazwyczaj na 14 dni przed wygaśnięciem ważności. Kolejny – na kilka dni przed. Dlaczego więc miliony Polaków to przegapiają?

Odpowiedź jest prozaiczna: phishing i strach przed oszustami. Przez lata nauczyliśmy się (i słusznie!), by nie klikać w linki przychodzące w SMS-ach i mailach rzekomo od „urzędów” czy „PGE”. Kiedy więc w skrzynce ląduje prawdziwy mail z domeny pz.gov.pl z tematem „Ważność Twojego Profilu Zaufanego wygasa”, nasz wewnętrzny filtr bezpieczeństwa krzyczy: „To oszustwo! Chcą wyłudzić dane!”.

Ignorujemy wiadomość, kasujemy SMS-a, a zegar tyka. Paradoksalnie, nasza ostrożność w sieci staje się przyczyną naszych problemów urzędowych. W tym jednym, konkretnym przypadku, wiadomości są prawdziwe – choć oczywiście zawsze należy weryfikować adres nadawcy.

To nie tylko e-Urząd. Co przestanie działać?

Profil Zaufany to nie tylko podatki. To klucz uniwersalny, który jest zintegrowany z dziesiątkami systemów. Gdy wygasa, tracisz dostęp do:

• e-Recept i IKP: Nie sprawdzisz dawkowania leków, historii leczenia, nie upoważnisz bliskich do wglądu w dokumentację.
• mObywatel (częściowo): Choć aplikacja może działać, to wszelkie funkcje wymagające podpisu czy potwierdzenia tożsamości na zewnątrz mogą zostać zablokowane.
• ZUS PUE (ezus): Nie sprawdzisz, czy pracodawca odprowadza składki, nie złożysz wniosku o 800+ w nowym okresie zasiłkowym.
• KRS i CEIDG: Jeśli prowadzisz firmę, nie zmienisz kodów PKD, nie zawiesisz ani nie odwiesisz działalności.
• e-Wokanda i sądy: Brak dostępu do portali informacyjnych sądów powszechnych.

Pułapka dla przedsiębiorców – podpis zaufany

Szczególnie narażeni są przedsiębiorcy, którzy nie posiadają płatnego kwalifikowanego podpisu elektronicznego i opierają się na darmowym „Podpisie Zaufanym”. Wyobraź sobie, że mija termin wysłania deklaracji VAT lub JPK. Masz wszystko gotowe, księgowa wysłała plik. Chcesz go podpisać Profilem Zaufanym minutę przed północą.

Jeśli Twój profil wygasł, nie podpiszesz dokumentu. Nie wyślesz go. Narażasz się na karę za nieterminowe złożenie deklaracji skarbowej. Urzędnika nie będzie interesowało, że „zapomniałeś przedłużyć profil”. Dla systemu liczy się data wpływu podpisanego dokumentu.

Nie czekaj na odpowiedni moment. Sprawdź teraz

Nie czekaj na moment, w którym będziesz musiał pilnie załatwić sprawę w urzędzie. Weryfikacja ważności Profilu Zaufanego zajmie Ci mniej niż minutę. Zrób to dla swojego świętego spokoju.

Instrukcja krok po kroku:

1. Wejdź na stronę pz.gov.pl (zwróć uwagę na adres – to jedyna oficjalna strona).
2. Zaloguj się na swoje konto (przez bank lub loginem i hasłem).
3. W prawym górnym rogu kliknij w swoje nazwisko i wybierz z listy „Profil Zaufany” lub „Szczegóły profilu”.
4. Zobaczysz pole „Data ważności”. Jeśli data jest „czerwona” lub zbliża się wielkimi krokami – zobaczysz przycisk „Przedłuż ważność”.
5. Kliknij i postępuj zgodnie z instrukcjami. Otrzymasz kody autoryzacyjne SMS-em i na e-mail. Po ich wpisaniu Twój profil zostanie przedłużony o kolejne 3 lata.

Ważna uwaga: Przedłużenie ważności jest możliwe TYLKO online, dopóki profil jest jeszcze ważny. Jeśli data minęła wczoraj – przycisk „Przedłuż” zniknie. Wtedy musisz założyć NOWY profil, co jest procesem bardziej skomplikowanym.

Zrób to dziś. W świecie, w którym państwo przeniosło się do sieci, utrata cyfrowej tożsamości boli bardziej niż zgubienie portfela.

Nota redakcyjna: Artykuł dotyczy procedury przedłużania Profilu Zaufanego (PZ). Przypominamy, że PZ to nie to samo co dowód osobisty w aplikacji mObywatel, choć oba narzędzia służą do identyfikacji. Ważność dowodu w aplikacji jest powiązana z fizycznym dokumentem, ważność PZ jest niezależna.