Co się dzieje z papierem toaletowym? Unia Europejska wydaje jednoznaczne stanowisko

Komisja Europejska wydała oficjalne oświadczenie dementujące sensacyjne doniesienia, które po raz kolejny wypłynęły w mediach społecznościowych, dotyczące rzekomych planów zakazu produkcji tradycyjnego papieru toaletowego i przeznaczenia 36,5 miliarda euro na rozwój alternatyw, w tym produktów wykonanych ze słomy. Fałszywa informacja, która narodziła się jako żart primaaprilisowy w 2023 roku, ponownie zyskała popularność, zmuszając unijne instytucje do reakcji.

Geneza fałszywej informacji

Historia o rzekomym zakazie papieru toaletowego łączy elementy żartu z fragmentami prawdziwych informacji. Według rozpowszechnianych w sieci treści, Unia Europejska miała planować całkowite wycofanie tradycyjnego papieru toaletowego do 2030 roku jako element walki z kryzysem klimatycznym. W fałszywych doniesieniach pojawiła się konkretna kwota 36,5 miliarda euro, rzekomo przeznaczona na badania nad alternatywnymi rozwiązaniami.

Do powstania tej miejskiej legendy prawdopodobnie przyczyniły się rzeczywiste badania prowadzone przez szwedzkiego producenta Essity, który istotnie pracuje nad alternatywnymi materiałami. Firma jednak wyraźnie podkreśla, że prace te mają na celu wyłącznie rozszerzenie oferty produktowej, a nie zastąpienie tradycyjnych wyrobów. Fałszywe, wymyślone informacje połączyły te dwie rzeczy i stworzono wiadomość o zastąpieniu papieru toaletowego.

Stanowisko Komisji Europejskiej

W odpowiedzi na narastającą falę dezinformacji Komisja Europejska wydała jednoznaczne oświadczenie, w którym zaprzecza istnieniu jakichkolwiek planów legislacyjnych dotyczących ograniczenia czy zakazu produkcji tradycyjnego papieru toaletowego. Przedstawiciele KE podkreślili, że takie regulacje nie są rozważane ani teraz, ani w przyszłości.

Reakcja Komisji pokazuje, jak nawet absurdalne treści mogą wymagać oficjalnych dementi ze strony instytucji europejskich, gdy dezinformacja zaczyna szeroko krążyć w przestrzeni publicznej.

Mechanizm rozprzestrzeniania dezinformacji

Historia o zakazie papieru toaletowego stanowi modelowy przykład współczesnego mechanizmu rozprzestrzeniania się fałszywych informacji. Specjaliści od mediów społecznościowych wskazują na charakterystyczne elementy, które sprawiły, że plotka szybko zyskała na popularności:

• Połączenie elementów absurdalnych (zakaz powszechnego produktu codziennego użytku) z realnymi obawami (polityka klimatyczna UE),
• Wykorzystanie autentycznych faktów (badania nad alternatywnymi materiałami) jako uwiarygodnienie fałszywej narracji,
• Odwołanie się do tematów bliskich codziennemu życiu każdego obywatela,
• Zręczne wplecenie w narrację kontrowersyjnych tematów, takich jak unijne regulacje ekologiczne.

Społeczne skutki dezinformacji

Eksperci od komunikacji społecznej zwracają uwagę, że nawet pozornie błahe plotki mogą prowadzić do poważnych konsekwencji. Dezinformacja dotycząca rzekomych zakazów produktów codziennego użytku może podważać zaufanie do instytucji europejskich, prowadzić do wzrostu nastrojów eurosceptycznych, wywoływać nieracjonalne zachowania konsumenckie, w tym zakupy paniczne, destabilizować rynek i prowadzić do sztucznych niedoborów produktów, a nawet odwracać uwagę od rzeczywistych działań i inicjatyw podejmowanych przez UE.

Historia ta staje się także argumentem w dyskusji o znaczeniu edukacji medialnej i umiejętności krytycznego myślenia. W świecie, gdzie fałszywe informacje rozprzestrzeniają się błyskawicznie, zdolność weryfikacji treści i rozpoznawania manipulacji informacyjnych nabiera fundamentalnego znaczenia.

Przypadek „papierowej” dezinformacji pokazuje również, jak instytucje europejskie muszą równoważyć komunikację dotyczącą rzeczywistych, istotnych inicjatyw klimatycznych z walką z absurdalnymi plotkami, które mogą negatywnie wpływać na postrzeganie tych działań przez opinię publiczną.