„Można odwiesić”. Minister Obrony Narodowej jasno o obowiązku służby wojskowej

Minister obrony narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz rozwiał obawy o możliwe przywrócenie w Polsce obowiązkowej zasadniczej służby wojskowej. W rozmowie na antenie TVN24 szef resortu jasno zadeklarował, że obecnie nie ma takich planów. Jednocześnie zaznaczył, że obowiązkowy pobór został jedynie zawieszony, a nie zlikwidowany, dlatego przepisy umożliwiające jego odwieszenie są na bieżąco aktualizowane.

„Zasadnicza służba wojskowa jest w Polsce zawieszona, nie jest zlikwidowana, więc w każdej chwili można, jeżeli zajdzie taka potrzeba, odwiesić. Wydajemy nawet rozporządzenia dzisiaj na ten temat, żeby być przygotowanym na każdą sytuację” – wyjaśnił Władysław Kosiniak-Kamysz.

Jak jednak zapewnił szef MON, na chwilę obecną reaktywacja przymusowego poboru do wojska nie jest brana pod uwagę. Resort stawia na rozwój alternatywnych form służby ochotniczej i szkoleń rezerwistów.

„Nie ma żadnego planu odwieszania zasadniczej służby wojskowej obowiązkowej, bo jest dobrowolna zasadnicza służba wojskowa, która się cieszy ogromnym powodzeniem” – mówił minister. Tylko do połowy marca br. zgłosiło się już ponad 5 tys. ochotników do odbycia zasadniczej służby wojskowej na zasadzie dobrowolności – rekordowa liczba.

Władysław Kosiniak-Kamysz poinformował także o planach prowadzenia nieobowiązkowych kursów i szkoleń przygotowawczych do służby wojskowej dla absolwentów szkół średnich. Miałyby się one odbywać w czasie wakacji letnich i trwać od miesiąca do dwóch miesięcy. Za udział w takich przeszkoleniach uczestnicy otrzymywaliby wynagrodzenie.

„Wydaje mi się, że zainteresowanie, patrząc ile osób chce wstąpić do wojska, to zainteresowanie tym będzie ogromne” – ocenił minister. Inicjatywa ma na celu przygotowanie młodych ludzi na wypadek konieczności pełnienia służby w czasach zagrożenia oraz podniesienie ich świadomości obronnej.

Resort rozwija również ideę tzw. aktywnej rezerwy. W jej ramach prowadzone są 28-dniowe przeszkolenia dla ochotników, którzy następnie składają przysięgę wojskową. „To nie jest odbycie zasadniczej służby, bo ona trwa dużo dłużej” – zaznaczył Kosiniak-Kamysz.

Pomimo braku planów reaktywacji obowiązkowego poboru, Ministerstwo Obrony Narodowej stara się rozwijać różne formuły służby ochotniczej i szkoleń rezerwistów. Ma to zarówno podnosić gotowość obronną państwa, jak i zaspokajać rosnące zainteresowanie młodych Polaków tematyką wojskową.

Choć powrót do dawnego modelu poboru wydaje się mało prawdopodobny, resort deklaruje gotowość na wypadek zmiany sytuacji i konieczności jego odwieszenia. Z drugiej strony stawia na budowanie społeczeństwa obywatelskiego, przez angażowanie ochotników i prowadzenie szkoleń podnoszących ich kwalifikacje obronne.

Resort obrony sygnalizuje, że mimo trwającej agresji Rosji na Ukrainę, na tym etapie nie ma potrzeby sięgania po radykalne rozwiązania w postaci przywrócenia obowiązkowego poboru. Priorytetem jest rozwijanie atrakcyjnych form służby ochotniczej i szkoleń rezerwistów, z zachowaniem gotowości na wypadek zmiany sytuacji bezpieczeństwa.

Obowiązek służby wojskowej w Polsce

Obowiązek służby wojskowej w Polsce, znany również jako obowiązek wojskowy, dotyczy regulacji prawnych zobowiązujących obywateli do odbycia służby wojskowej. Od momentu wejścia Polski do NATO i przeprowadzenia profesjonalizacji armii w pierwszej dekadzie XXI wieku, model służby wojskowej przeszedł znaczące zmiany. Przez wiele lat główną formą służby była zasadnicza służba wojskowa, która obowiązywała mężczyzn w określonym wieku. Jednak od 2010 roku, kiedy to zawieszono obowiązkową zasadniczą służbę wojskową, główny nacisk kładzie się na służbę zawodową oraz ochotniczą.

Aktualnie system obronny Polski opiera się głównie na wojsku zawodowym, a obowiązkowa służba wojskowa w tradycyjnym rozumieniu została zawieszona. Mimo to, wszyscy mężczyźni w wieku 18 lat są nadal podlegali rejestracji wojskowej, która obejmuje klasyfikację zdolności do służby. To nie oznacza jednak automatycznego powołania do służby wojskowej, a raczej umożliwia państwu utrzymanie ewidencji osób zdolnych do służby w przypadku wyjątkowej potrzeby.

Warto jednak zaznaczyć, że w Polsce istnieje możliwość dobrowolnego wstąpienia do Wojska Polskiego, zarówno w formie służby zawodowej, jak i w ramach Narodowych Sił Rezerwowych. Opcje te są dostępne dla mężczyzn i kobiet, które chcą aktywnie służyć w wojsku lub wziąć udział w różnych formach szkolenia wojskowego.

Ponadto, w sytuacji międzynarodowego napięcia lub bezpośredniego zagrożenia dla bezpieczeństwa kraju, istnieje teoretyczna możliwość przywrócenia obowiązku służby wojskowej w formie powszechnej mobilizacji.