Nadchodzą wielkie kontrole: Co inspektorzy sprawdzą w twoim domu?

Ministerstwo Klimatu i Środowiska zapowiada intensyfikację kontroli w ramach programu „Czyste Powietrze”. Po pięciu latach funkcjonowania i rozdysponowaniu 26,5 miliarda złotych wśród 800 tysięcy beneficjentów, władze dostrzegają konieczność weryfikacji prawidłowości wykorzystania dotacji.

Dotychczasowe kontrole, obejmujące 4,6 tysiąca przypadków, ujawniły 573 sytuacje wymagające zwrotu środków. Główne nieprawidłowości dotyczą zawyżania kosztów materiałów, błędnych pomiarów powierzchni oraz instalacji niezgodnych z wymogami systemów grzewczych. Do końca roku planowana jest kontrola 5 procent wszystkich dofinansowanych inwestycji.

Program, mający na celu termomodernizację budynków i wymianę nieekologicznych źródeł ciepła, wymaga według ministerstwa znaczących usprawnień. Trwają konsultacje społeczne mające na celu eliminację luk w regulaminie, które umożliwiały nadużycia, takie jak sztuczne zaniżanie dochodów czy fikcyjne powiększanie gospodarstw domowych.

Intensyfikacja kontroli w programie „Czyste Powietrze” może wywołać falę niepokoju społecznego i podważyć zaufanie do programów rządowych. Beneficjenci, którzy w dobrej wierze korzystali z dofinansowania, mogą czuć się zagrożeni możliwością kontroli i ewentualnej konieczności zwrotu środków. To może prowadzić do spadku zainteresowania podobnymi inicjatywami w przyszłości.

Ujawnienie skali nadużyć może wpłynąć na zmianę postaw społecznych wobec programów pomocowych. Z jednej strony może wzrosnąć świadomość konieczności uczciwego korzystania ze wsparcia publicznego, z drugiej – może pojawić się większa nieufność wobec sąsiadów i członków lokalnych społeczności, szczególnie w kontekście doniesień o nieprawidłowościach.

Zaostrzenie kontroli i kryteriów przyznawania dotacji może pogłębić nierówności społeczne. Rodziny znajdujące się w trudnej sytuacji materialnej mogą mieć większe trudności z udokumentowaniem swojej sytuacji lub spełnieniem zaostrzonych wymogów technicznych. To może prowadzić do wykluczenia z programu osób najbardziej potrzebujących wsparcia w modernizacji systemów grzewczych, co z kolei może mieć negatywny wpływ na jakość powietrza w uboższych dzielnicach i miejscowościach.