Nowe zasady w sklepach od 1 maja – popularne produkty znikną z półek. Sprawdź, czego już nie kupisz

Już od 1 maja 2025 roku w życie wchodzi nowelizacja ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami. Zmiany te uderzą w codzienne zakupy Polaków. Część popularnych produktów może całkowicie zniknąć z półek, inne będą dostępne tylko w nowej, droższej wersji. Wszystko przez nowe przepisy unijne, które Polska wprowadza jako jedno z ostatnich państw członkowskich.

Koniec z plastikiem jednorazowego użytku – lista zakazanych produktów

Nowe przepisy zakazują sprzedaży wielu wyrobów z tworzyw sztucznych. Na liście zakazanych od 1 maja znajdują się m.in.:

• plastikowe sztućce i talerze,

• mieszadełka i słomki,

• styropianowe pojemniki na żywność i kubki,

• patyczki higieniczne z plastiku,

• opakowania na fast foody wykonane z polistyrenu ekspandowanego.

To oznacza, że popularne w barach sałatkowych czy kebabach pudełka i widelce z tworzywa odejdą do lamusa. Ich miejsce zajmą odpowiedniki biodegradowalne, które są nawet o 30–40% droższe.

Nowe obowiązki dla sklepów i producentów

Od maja wszystkie punkty handlowe będą musiały:

• informować klientów o alternatywach dla plastiku,

• prowadzić specjalne ewidencje używanych opakowań,

• umożliwiać klientom zakup produktów bez opakowań jednorazowych (np. na wagę do własnego pojemnika).

Za niedostosowanie się do nowych przepisów grozi kara nawet do 500 tys. zł. Kontrole ma prowadzić Inspekcja Handlowa oraz Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska.

Co to oznacza dla klientów? Ceny pójdą w górę

Zmiany nie pozostaną bez wpływu na portfele Polaków. Eksperci ostrzegają, że:

• ceny jedzenia na wynos wzrosną o 10–15%,

• produkty pakowane próżniowo mogą zniknąć z oferty małych sklepów,

• klienci będą musieli przyzwyczaić się do opakowań z papieru, trzciny cukrowej lub kukurydzy.

Niektóre sieci – zwłaszcza dyskonty – już teraz testują nowe formaty sprzedaży, np. „strefy zero waste”, gdzie żywność i kosmetyki można kupić bez opakowań.

To dopiero początek zmian

Eksperci zaznaczają, że obecna nowelizacja to pierwszy etap wdrażania szerszej polityki ograniczania odpadów w UE. W planach są kolejne ograniczenia, m.in.:

• zakaz foliówek przy kasach,

• obowiązkowe recyklingowalne opakowania dla produktów chemicznych,

• opłaty kaucyjne za wszystkie butelki, także plastikowe.

Co powinien wiedzieć każdy klient?

1. Od 1 maja nie kupisz już jednorazowych plastikowych naczyń i opakowań.

2. Ceny posiłków na wynos i produktów pakowanych mogą wzrosnąć.

3. Warto przygotować własny pojemnik lub torbę na zakupy.

4. Niektóre towary mogą tymczasowo zniknąć z rynku.

5. Kolejne zmiany są już zapowiedziane – warto się przygotować wcześniej.

Kluczowe daty i zmiany

• 1 stycznia 2025 r.: Wejście w życie zakazu wprowadzania do obrotu wielu jednorazowych produktów z tworzyw sztucznych, takich jak plastikowe sztućce, talerze, słomki, mieszadełka do napojów, patyczki higieniczne oraz pojemniki na żywność i napoje wykonane z polistyrenu ekspandowanego.

• 1 października 2025 r.: Planowane uruchomienie systemu kaucyjnego obejmującego jednorazowe butelki plastikowe do 3 litrów, szklane butelki wielokrotnego użytku do 1,5 litra oraz metalowe puszki do 1 litra. Puste opakowania będzie można oddać do sklepu w celu odzyskania wcześniej zapłaconej kaucji. ​Wpływ na konsumentów i przedsiębiorców

• Konsumenci: Mogą spodziewać się stopniowego wycofywania z rynku jednorazowych produktów plastikowych oraz wprowadzenia opłat za opakowania jednorazowego użytku. Zachęca się do korzystania z opakowań wielokrotnego użytku i własnych pojemników.​

• Przedsiębiorcy: Będą zobowiązani do dostosowania się do nowych przepisów, w tym prowadzenia ewidencji używanych opakowań, informowania klientów o alternatywach dla plastiku oraz uczestnictwa w systemie kaucyjnym. Za niedostosowanie się do przepisów grożą kary finansowe.