Nowy obowiązek meldunkowy. Kary nawet do 5 tys. zł – kto musi się zgłosić i kiedy?

Od 2025 roku w Polsce zostaje przywrócony obowiązek meldunkowy wraz z możliwością karania za jego niedopełnienie. Choć formalnie obowiązek meldunkowy istniał przez cały czas, to w ostatnich latach nie był egzekwowany w praktyce. Teraz sytuacja się zmienia. Kto musi się zameldować, w jakim czasie i jakie grożą kary?

Kogo dotyczy obowiązek meldunkowy?

Obowiązek meldunkowy obejmuje zarówno obywateli Polski, jak i cudzoziemców przebywających na terytorium Rzeczypospolitej. Każda osoba zmieniająca miejsce zamieszkania ma obowiązek:

– zameldowania się na pobyt stały lub czasowy,
– wymeldowania się z poprzedniego miejsca zamieszkania,
– zgłoszenia wyjazdu za granicę, jeśli przekroczy on 6 miesięcy,
– poinformowania o powrocie do kraju, jeśli pobyt za granicą się zakończył.

W przypadku dzieci oraz osób ubezwłasnowolnionych, obowiązek meldunkowy spoczywa na rodzicach lub opiekunach prawnych.

W jakim czasie trzeba się zameldować?

Zgodnie z przepisami, meldunku należy dokonać:

– w ciągu 30 dni od zmiany miejsca pobytu dla obywateli Polski oraz obywateli Unii Europejskiej, EFTA i Szwajcarii,
– w ciągu 4 dni od przybycia dla cudzoziemców spoza tych obszarów.

W przypadku wyjazdu za granicę na dłużej niż 6 miesięcy obowiązuje również obowiązek zgłoszenia tego faktu do urzędu.

Jak można się zameldować?

Zameldowania można dokonać:

– osobiście w urzędzie gminy lub miasta,
– przez pełnomocnika,
– elektronicznie, za pośrednictwem profilu zaufanego lub e-dowodu.

Do meldunku potrzebny jest dokument potwierdzający prawo do lokalu, np. akt własności, umowa najmu lub zgoda właściciela mieszkania.

Nowe kary za brak meldunku

Niedopełnienie obowiązku meldunkowego będzie traktowane jako wykroczenie. Zgodnie z przepisami Kodeksu wykroczeń, grożą za to:

– grzywna do 5 tys. zł,
– nagana,
– ograniczenie wolności.

Wysokość grzywny będzie ustalana indywidualnie, z uwzględnieniem sytuacji materialnej osoby. Możliwe są również działania administracyjne, jeśli brak meldunku utrudnia działanie urzędów, windykacji czy organów ścigania.

Dlaczego obowiązek meldunkowy wraca w praktyce?

Powodem przywrócenia sankcji za brak meldunku jest coraz częstszy problem z egzekucją zobowiązań oraz dostępem do danych adresowych. W sytuacjach takich jak egzekucje komornicze, dostarczanie decyzji administracyjnych czy prowadzenie spraw sądowych, brak meldunku uniemożliwia skuteczne działanie urzędów i sądów. Dodatkowo, poprawne dane meldunkowe mają znaczenie przy organizacji wyborów, świadczeń socjalnych czy statystyki ludności.

Co powinni zrobić wynajmujący i cudzoziemcy?

Osoby wynajmujące mieszkania powinny pamiętać, że meldunek najemcy nie oznacza nadania mu praw do lokalu. To obowiązek administracyjny, który można wykonać na podstawie samej umowy najmu. Właściciel lokalu może również udzielić zgody na meldunek.

Cudzoziemcy muszą pamiętać, że ich obowiązek meldunkowy jest bardziej rygorystyczny. W przypadku obywateli państw spoza Unii Europejskiej, meldunku należy dokonać w ciągu czterech dni od przybycia do Polski.

Nowe przepisy meldunkowe mają na celu uporządkowanie kwestii związanych z miejscem pobytu osób mieszkających w Polsce. Choć wielu osobom kojarzą się z przestarzałym systemem, w praktyce pomagają w działaniu państwa i ochronie interesów obywateli. Dla osób fizycznych oznacza to konieczność większej uwagi w sytuacjach zmiany miejsca zamieszkania – nie tylko ze względów formalnych, ale również z troski o własne bezpieczeństwo prawne.