Rachunki za ogrzewanie wzrosną nawet o 1200 złotych rocznie

System handlu emisjami ETS2, który wejdzie w życie w 2028 roku, wprowadzi nowe obciążenia finansowe dla milionów polskich gospodarstw domowych. Opłata w wysokości 45 euro za tonę emisji CO2 znacząco wpłynie na koszty ogrzewania domów i mieszkań wykorzystujących paliwa kopalne, w tym gaz ziemny, węgiel i olej opałowy.

Analiza danych GUS pokazuje dramatyczny wzrost kosztów energii w ostatnich latach. Ceny gazu dla gospodarstw domowych wzrosły o 17% w latach 2022-2023, a kolejna podwyżka o tę samą wartość jest planowana na lipiec 2024 roku. Prognozy na rok 2025 są jeszcze bardziej niepokojące, przewidując wzrost o kolejne 30%.

Statystyczne gospodarstwo domowe, które obecnie płaci średnio o 100 złotych więcej miesięcznie za ogrzewanie w porównaniu do lat poprzednich, będzie musiało liczyć się z dodatkowym wydatkiem około 1200 złotych rocznie po wprowadzeniu ETS2. Ta kwota wynika z przeciętnej emisji CO2 na poziomie 6 ton rocznie przez pojedyncze gospodarstwo domowe.

Szczególnie dotkliwe skutki nowego systemu odczują mieszkańcy budynków wielorodzinnych, gdzie koszty będą rozliczane poprzez podwyższone zaliczki i opłaty wyrównawcze. System obejmie również użytkowników prądu wytwarzanego z nieodnawialnych źródeł energii, co może prowadzić do efektu domina w całej gospodarce.

Wprowadzenie systemu ETS2 może mieć głębokie skutki społeczne, szczególnie dla gospodarstw o niższych dochodach. Rosnące koszty ogrzewania mogą prowadzić do pogłębienia ubóstwa energetycznego i zmuszać rodziny do wyboru między ogrzewaniem a innymi podstawowymi potrzebami.

Nowy system może również wpłynąć na rynek nieruchomości, faworyzując budynki energooszczędne i te wykorzystujące odnawialne źródła energii. To może prowadzić do dalszego rozwarstwienia społecznego, gdzie tylko zamożniejsze gospodarstwa będą mogły pozwolić sobie na mieszkania w budynkach o niższych kosztach eksploatacji.

W dłuższej perspektywie, wprowadzenie ETS2 może zmienić zachowania konsumenckie i sposób myślenia o energii. Rodziny mogą być zmuszone do wprowadzenia drastycznych zmian w swoim stylu życia, włączając termomodernizację domów czy zmianę źródeł ogrzewania.

Skutki społeczne mogą być szczególnie dotkliwe dla osób starszych i emerytów, którzy często mieszkają w starszych, mniej efektywnych energetycznie budynkach. Ograniczone dochody tej grupy społecznej mogą utrudniać inwestycje w modernizację systemów grzewczych.

System ETS2 może również wpłynąć na relacje międzyludzkie w budynkach wielorodzinnych, gdzie decyzje o modernizacji systemów grzewczych muszą być podejmowane wspólnie. To może prowadzić do konfliktów między mieszkańcami o różnych możliwościach finansowych.

W szerszym kontekście społecznym, nowy system może przyspieszyć transformację energetyczną Polski, ale kosztem znaczących napięć społecznych i ekonomicznych. Konieczne będzie wypracowanie mechanizmów wsparcia dla najbardziej wrażliwych grup społecznych.