Tysiące kontroli fiskusa. Urzędy skarbowe zaglądają na konta Polaków

Urzędy skarbowe coraz częściej sięgają po nowe uprawnienia do kontroli kont bankowych obywateli. Od 1 lipca 2022 roku do 31 marca 2024 roku naczelnicy urzędów skarbowych i urzędów celno-skarbowych skierowali do instytucji finansowych ponad 3,5 tysiąca żądań uchylenia tajemnicy bankowej i ujawnienia informacji o rachunkach rozliczeniowych.

Kluczową zmianą, która umożliwiła intensyfikację tych działań, była nowelizacja przepisów wprowadzona w ramach Polskiego Ładu. Od 1 lipca 2022 roku naczelnik Urzędu Skarbowego może zwrócić się do banku z żądaniem wydania informacji bankowej dotyczącej nie tylko osób podejrzanych, ale każdej osoby fizycznej. Ta subtelna zmiana w prawie – zastąpienie słowa „podejrzany” określeniem „osoba fizyczna” – otworzyła drogę do znacznie szerszego zakresu kontroli.

Zakres informacji, do których skarbówka może teraz uzyskać dostęp, jest niezwykle szeroki. Obejmuje on dane o posiadanych lub współposiadanych rachunkach bankowych, pełnomocnictwach, obrotach i stanach rachunków, szczegółowych wpływach i obciążeniach, a także informacje o nadawcach i odbiorcach transakcji. Ponadto, organy skarbowe mogą pozyskiwać dane o zawartych umowach kredytowych i pożyczkowych, wraz z wysokością zobowiązań i celami, na jakie zostały udzielone, a także o sposobach zabezpieczenia spłaty kredytów i pożyczek. Nie umknęły uwadze również umowy depozytowe i udostępniania skrytek sejfowych.

Tak szeroki zakres pozyskiwanych informacji budzi obawy o prywatność finansową obywateli. Choć władze argumentują, że nowe uprawnienia są niezbędne do walki z przestępczością finansową i uchylaniem się od opodatkowania, krytycy wskazują na potencjalne zagrożenia związane z nadmierną inwigilacją.

Intensyfikacja kontroli kont bankowych ma miejsce w czasie, gdy wielu Polaków zmaga się z trudnościami finansowymi. Według badania „Barometr Oszczędności 2023”, 20% obywateli nie posiada żadnych oszczędności, a kolejne 25% dysponuje kwotą do 5 tys. zł. W tym kontekście, zwiększona aktywność skarbówki może budzić dodatkowe obawy wśród osób znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej. Niektórzy zgromadzili na kontach niemałą sumę, podczas gdy inni mają oszczędności zaledwie kilku tysięcy czy kilkuset złotych. Osoby z problemami finansowymi mogą obawiać się, że kontrola skarbowa doprowadzi do pogorszenia ich i tak już trudnej sytuacji lub ma na celu prześwietlić pomoc, jaką otrzymują od państwa.

Najczęściej jednak kontrole zmierzają do ujawnienia potencjalnych nieprawidłowości więc uczciwi podatnicy nie powinni się obawiać kontroli. Sam fakt jednak, że ktoś może przeglądać nasze finanse, może budzić uzasadniony niepokój.