Pilne ostrzeżenie europejskich krajów. Radzą obywatelom, by wypłacali gotówkę

Europejskie banki centralne biją na alarm w związku z rosnącym ryzykiem cyberataków na sektor bankowy. Holandia i Szwecja oficjalnie zaapelowały do swoich obywateli o pobieranie gotówki z bankomatów i tworzenie domowych rezerw finansowych. To bezprecedensowy krok, który pokazuje skalę zagrożenia dla systemu finansowego w erze cyfrowej.

Konkretne zalecenia dla obywateli

Holenderskie władze rekomendują przechowywanie w domu od 200 do 500 euro gotówki. Szczególnie interesujący jest przypadek Szwecji, która jeszcze niedawno rozważała całkowite wycofanie się z obiegu gotówki. Teraz szwedzcy eksperci zalecają posiadanie minimum 170 euro na osobę – kwoty wystarczającej na tygodniowe zakupy. W przypadku czteroosobowej rodziny oznacza to około 2850 złotych rezerwy.

Siedmiodniowy termin nie jest przypadkowy. Według specjalistów to minimalny czas potrzebny instytucjom finansowym na przywrócenie systemów po poważnym cyberataku. Eksperci przestrzegają jednak przed przechowywaniem zbyt dużych kwot w domu, gdyż nie jest to najbezpieczniejsze miejsce dla oszczędności.

Rosnące zagrożenie cyberatakami

Holenderski Bank Centralny zwraca uwagę na zwiększające się ryzyko ataków hakerskich na systemy finansowe. Choć obecnie bezpośrednie ataki na sektor bankowy zdarzają się stosunkowo rzadko, sytuacja geopolityczna, szczególnie działania Rosji w cyberprzestrzeni, budzi poważne obawy ekspertów.

Najbardziej niepokojący scenariusz zakłada połączenie cyberataku z blackoutem energetycznym. W takiej sytuacji przestałyby działać zarówno terminale płatnicze, jak i bankomaty, co mogłoby wywołać panikę i masowe próby wypłat gotówki, dodatkowo pogłębiające kryzys.

Co to oznacza dla Polski?

Chociaż polskie władze nie wydały podobnych zaleceń, sytuacja w Europie Zachodniej powinna skłonić do refleksji również polskich obywateli. Nasza gospodarka jest ściśle powiązana z systemem finansowym UE, a ewentualny kryzys miałby bezpośredni wpływ na polski rynek.

Eksperci zalecają Polakom

• Zachowanie równowagi między płatnościami elektronicznymi a gotówkowymi
• Dywersyfikację oszczędności w różnych walutach (złoty, euro, dolar)
• Rozważenie inwestycji w złoto, szczególnie monety bulionowe
• Regularne monitorowanie stanu kont bankowych
• Korzystanie z usług różnych banków dla rozproszenia ryzyka

Kompleksowe przygotowanie na kryzys

Oprócz gromadzenia gotówki, eksperci zalecają szersze przygotowanie na sytuacje kryzysowe. Kluczowe jest zabezpieczenie dokumentów finansowych i kopii umów bankowych oraz przygotowanie alternatywnych metod komunikacji z bankiem w razie awarii głównych kanałów.

Znaczenie gotówki w erze cyfrowej

Obecna sytuacja pokazuje, jak ważne jest zachowanie równowagi między innowacjami technologicznymi a tradycyjnymi metodami prowadzenia transakcji finansowych. Całkowite uzależnienie od systemów cyfrowych może okazać się ryzykowne, szczególnie wobec rosnących zagrożeń w cyberprzestrzeni.

Eksperci podkreślają, że przygotowanie na potencjalny kryzys nie powinno prowadzić do paniki, ale raczej do przemyślanego i systematycznego budowania rezerw finansowych. W niepewnych czasach gotówka może okazać się najlepszą polisą ubezpieczeniową dla gospodarstw domowych.

Lekcje z historii

Historia pokazuje, że obawy przed kryzysem bankowym nie są bezpodstawne. Podczas kryzysu finansowego w 2008 roku oraz w początkowej fazie pandemii COVID-19 wiele krajów wprowadzało limity wypłat gotówki. Wydarzenia te pokazały, jak krucha może być infrastruktura finansowa w sytuacjach kryzysowych.

Stany Zjednoczone

• Federalna Agencja Zarządzania Kryzysowego (FEMA) regularnie od lat uwzględnia gotówkę jako element „zestawu awaryjnego” w swoich wytycznych. Szczególnie widoczne było to w czasie pandemii COVID-19 (2020), gdy przypominano o konieczności przygotowania na sytuacje kryzysowe.
• Podobne zalecenia pojawiały się również w kontekście klęsk żywiołowych, takich jak huragany czy blackouty, np. podczas huraganu Katrina (2005) czy Sandy (2012).

Wielka Brytania

• W Wielkiej Brytanii wyraźniejsze zalecenia pojawiły się w czasie pandemii COVID-19 (2020), gdy organizacje pozarządowe oraz eksperci ds. finansów przypominali o możliwych zakłóceniach w funkcjonowaniu banków i systemów płatniczych. Rząd jednak oficjalnie nie wydał jednoznacznych zaleceń.
• Ostrzeżenia o cyberatakach pojawiały się w latach 2017–2018, w związku z atakami ransomware, takimi jak WannaCry, które mogły zakłócać nie tylko systemy publiczne, ale także finansowe.

Niemcy

• W Niemczech Federalny Urząd Ochrony Ludności (BBK) uwzględniał gotówkę w poradnikach przygotowania na sytuacje awaryjne od wielu lat. W 2016 roku, w ramach przygotowań na ewentualny kryzys energetyczny lub ataki terrorystyczne, BBK opublikował wytyczne dotyczące gromadzenia rezerw żywności, wody i gotówki.

Austria

• Podobnie jak w Niemczech, w Austrii zalecenia dotyczące posiadania gotówki pojawiają się w kontekście przygotowań na blackouty i klęski żywiołowe. Władze wspominały o tym m.in. w latach 2018–2019 podczas kampanii edukacyjnych związanych z bezpieczeństwem energetycznym.

Szwajcaria

• W Szwajcarii zalecenia dotyczące przechowywania gotówki w domu były podawane przez lokalne władze kantonalne w ramach ogólnych porad bezpieczeństwa. Miało to miejsce m.in. w 2017 roku, w związku z zagrożeniami cyberatakami i blackoutami.