500 zł dla każdego zamiast 800+. Nadchodzi rewolucja w systemie świadczeń? Rząd rozważa dochód gwarantowany dla wszystkich pracujących Polaków
W polskiej polityce społecznej może dojść do największej zmiany od czasów wprowadzenia programu 500 plus. Nowa propozycja zakłada comiesięczną wypłatę 500 zł dla każdego pracującego Polaka, niezależnie od liczby dzieci czy sytuacji rodzinnej. To pomysł, który – jeśli wejdzie w życie – mógłby zastąpić obecne świadczenie 800 plus.
Fot. Warszawa w Pigułce
Od 800 plus do 500 zł dla wszystkich – nowy kierunek polityki społecznej
Podczas ostatniej konwencji programowej w Katowicach były wiceminister pracy Bartosz Marczuk zaproponował całkowite przebudowanie systemu wsparcia socjalnego. W jego wizji każda pracująca osoba otrzymywałaby 500 zł miesięcznie, co miałoby stanowić formę tzw. dochodu gwarantowanego. Program miałby objąć również tych, którzy są zatrudnieni na umowach cywilnoprawnych.
Szacowany koszt przedsięwzięcia to nawet 160 miliardów złotych rocznie, co czyniłoby go jednym z najdroższych programów socjalnych w historii Polski. Politycy sugerują, że pieniądze mogłyby pochodzić m.in. z likwidacji kwoty wolnej od podatku (30 tys. zł) oraz z podwyższenia niektórych podatków pośrednich, jak VAT.
800 plus nie przyniosło efektów demograficznych
Program 500 plus, później przekształcony w 800 plus, miał poprawić sytuację demograficzną kraju. Początkowo przyniósł krótki wzrost liczby urodzeń – współczynnik dzietności wzrósł z 1,29 do 1,45 – ale już po kilku latach trend się odwrócił.
Według danych GUS, w 2025 roku liczba urodzeń w Polsce spadła do najniższego poziomu od lat 90., a populacja kraju zmniejszyła się o kolejne 158 tys. osób. Eksperci przyznają, że samymi pieniędzmi nie da się zachęcić młodych do zakładania rodzin.
Czy nowy program oznacza koniec 800 plus?
Jeśli projekt zostanie przyjęty, może to oznaczać stopniowe wycofanie obecnych świadczeń, takich jak:
-
800 plus,
-
300 plus,
-
-
emerytura,
-
-
część zasiłków socjalnych.
Nowe rozwiązanie miałoby uprościć system i objąć wszystkich dorosłych pracujących Polaków, bez względu na status rodzinny. Pomysł nawiązuje do idei bezwarunkowego dochodu podstawowego (BDP), który od kilku lat jest testowany w różnych krajach Europy.
Jakie byłyby skutki wprowadzenia dochodu gwarantowanego
Według raportu Polskiego Instytutu Ekonomicznego, aż 51% Polaków popiera pomysł wprowadzenia dochodu podstawowego, a wśród osób, które wcześniej o nim słyszały – nawet 62%.
Zwolennicy rozwiązania wskazują na jego liczne korzyści:
-
zmniejszenie nierówności dochodowych i ubóstwa,
-
zapewnienie finansowego bezpieczeństwa osobom pracującym na śmieciówkach,
-
uproszczenie systemu pomocy społecznej,
-
wzrost przedsiębiorczości dzięki stabilnym dochodom,
-
ograniczenie biurokracji.
Ale nie brakuje też ostrzeżeń. Eksperci podkreślają, że:
-
koszt wypłaty nawet 1200 zł dla dorosłych i 600 zł dla dzieci wyniósłby blisko 400 miliardów złotych rocznie,
-
mogłoby dojść do spadku aktywności zawodowej części społeczeństwa,
-
wzrósłby popyt, a wraz z nim ryzyko inflacji,
-
konieczne byłyby znaczące podwyżki podatków.
Co to oznacza dla Ciebie
Jeśli pomysł 500 zł dla każdego wejdzie w życie, będzie to prawdziwa rewolucja. Rodzice mogą stracić dotychczasowe świadczenia, ale w zamian pieniądze trafią także do singli, emerytów dorabiających do świadczenia i wszystkich osób aktywnych zawodowo.
To oznacza, że po raz pierwszy w historii polskiej polityki społecznej świadczenie nie będzie uzależnione od liczby dzieci, lecz od samego faktu pracy.Reforma 800 plus w kierunku dochodu gwarantowanego może całkowicie zmienić strukturę wsparcia społecznego w Polsce. Zamiast pomocy selektywnej – wsparcie dla wszystkich pracujących. Zamiast dodatków rodzinnych – stały miesięczny przelew dla każdego.
Na razie to tylko propozycja, ale jeśli zostanie wprowadzona, zmieni nie tylko portfele Polaków, ale i całą filozofię polskiego państwa opiekuńczego.
Z zawodu językoznawca i tłumacz języka angielskiego. W redakcji od samego początku.