Czekają godzinami do urzędów. Nie wiadomo czy zdążą przed karami. Wszystko przez nowe prawo [25.06.2024]

Kierowcy w Warszawie i innych miastach Polski mierzą się z szeregiem problemów związanych z rejestracją pojazdów i zbliżającym się wprowadzeniem Stref Czystego Transportu. Niejasne przepisy, wielotygodniowe kolejki oraz błędy w bazie danych CEPiK sprawiają, że wielu właścicieli aut i dealerów samochodowych obawia się wysokich kar i komplikacji. Rzecznik MŚP apeluje do Ministerstwa Infrastruktury o jasną interpretację przepisów i działania mające na celu usprawnienie procesu rejestracji pojazdów.

Zmiany w przepisach dotyczących rejestracji pojazdów, które weszły w życie 1 stycznia 2024 roku, miały na celu uproszczenie procedur, ale w praktyce wywołały ogromne zamieszanie. Choć właściciele nie muszą już zgłaszać nabycia auta w wydziale komunikacji, to nadal mają obowiązek zarejestrować je w ciągu 30 dni od daty zakupu. Niedotrzymanie tego terminu grozi dotkliwymi karami finansowymi – 500 zł za przekroczenie 30 dni i 1000 zł za 180 dni. Przedsiębiorcom kary mogą sięgać nawet 2000 zł.

Problem pojawia się przy interpretacji przepisów, szczególnie w przypadku wyjątku, który mówi, że obowiązek rejestracji nie dotyczy właścicieli, którzy zbyli pojazd przed upływem odpowiednio 30 lub 90 dni. Według Ministerstwa Infrastruktury, obowiązek przechodzi wtedy na nowego nabywcę, ale termin liczony jest od daty pierwotnego nabycia pojazdu na terenie RP. W praktyce prowadzi to do sytuacji, w których zarejestrowanie auta w terminie staje się niemożliwe.

Niejasność przepisów sprawia, że urzędnicy podejmują sprzeczne decyzje. Niektóre wydziały komunikacji wymierzają kary byłym właścicielom, inne wstrzymują się z decyzjami lub je zmieniają. Chaos pogłębiają gigantyczne kolejki w starostwach, które uniemożliwiają terminową rejestrację pojazdów. Problem dotyka nie tylko właścicieli aut, ale także dealerów samochodowych, którzy przez wiele tygodni nie mogą sprzedawać pojazdów z powodu opóźnień w rejestracji. Branża motoryzacyjna szacuje, że taka sytuacja może dotyczyć nawet 3 mln pojazdów rocznie.

Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców alarmuje, że chaos wynika z braku konsultacji społecznych przy wprowadzaniu poprawek do przepisów przez poprzedni rząd. „W ten sposób naruszona została zasada poprawnej legislacji, a negatywne skutki niechlujnego stanowienia prawa spadają na przedsiębiorców” – podkreśla Rzecznik MŚP. Apeluje do Ministerstwa Infrastruktury o jasną interpretację przepisów i działania mające na celu usprawnienie procesu rejestracji pojazdów.

Obecnie kolejki do niektórych wydziałów komunikacji są ogromne i nie maleją, choć są też miasta, gdzie kolejek nie ma wcale. Wiele zależy od tego, gdzie samochody są rejestrowane. Eksperci wskazują, że konieczne jest pilne wyjaśnienie wątpliwości prawnych i wprowadzenie rozwiązań, które usprawnią pracę urzędów i ułatwią obywatelom wywiązanie się z obowiązku rejestracji pojazdów w ustawowym terminie.

SCT i błędy w CEPiK również potęgują kolejki

Kolejnym problemem, z którym muszą zmierzyć się kierowcy, jest zbliżające się wprowadzenie Stref Czystego Transportu (SCT) w Warszawie i innych miastach. Warszawa nie jest jedynym miastem planującym wprowadzenie SCT. Kraków dąży do wdrożenia strefy od lipca 2024, a pełna wersja ma obowiązywać od 2026 roku. Wrocław zamierza wprowadzać SCT etapowo od 2025 roku, z pełną implementacją do 2030 roku. Swoje plany mają także m.in. Gliwice, Lublin, Rzeszów i Toruń, a zainteresowanie wyrażają Gdańsk, Łódź i Poznań. Już 1 lipca w stolicy zaczną obowiązywać ograniczenia w ruchu dla pojazdów niespełniających norm emisji spalin.

W Warszawie do strefy obejmującej większą część Śródmieścia oraz fragmenty dzielnic Wola, Kamionek, Grochów i Saska Kępa będą mogły wjeżdżać jedynie samochody benzynowe spełniające co najmniej normę Euro 2 (rocznik 1997 lub nowsze) oraz diesle spełniające minimum normę Euro 4 (z 2005 roku lub młodsze). Za wjazd do SCT bez spełnienia norm emisji grozi mandat w wysokości 500 zł.

Problem pojawia się, gdy dane w Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców (CEPiK) są błędne. Nieprawidłowości w algorytmie systemu sprawiły, że wielu kierowców, mimo posiadania pojazdów spełniających wymagane normy, może zostać niesłusznie ukaranych za wjazd do SCT. Aby temu zapobiec, właściciele aut muszą pilnie zweryfikować i w razie potrzeby skorygować dane w urzędach komunikacji.

Błędne informacje w CEPiK mogą też utrudnić sprzedaż pojazdu. Prawidłowe dokumenty są niezbędne, aby nowy właściciel mógł bezproblemowo przerejestrować auto. Dlatego przed planowaną transakcją warto upewnić się, że dane w systemie są aktualne i poprawne.

Już teraz w niektórych dzielnicach Warszawy tworzą się gigantyczne kolejki do wydziałów komunikacji. Urzędy muszą przygotować się na drugą falę chętnych, którzy przeczekali wcześniejsze tłumy i zdecydowali się na wizytę na ostatnią chwilę przed wdrożeniem SCT.

Przestrzeganie przepisów dotyczących SCT będzie kontrolowane przez policję i straż miejską poprzez wyrywkowe inspekcje oraz kamery wideodetekcji na wjazdach do strefy, które odczytają numery rejestracyjne i zweryfikują je z danymi w systemie. W nagłych przypadkach każdy pojazd będzie mógł wjechać do strefy dwa razy w roku, niezależnie od spełniania norm.

Z wymogów SCT wyłączone będą niektóre grupy mieszkańców i pojazdów, m.in. mieszkańcy Warszawy płacący podatki w stolicy (do 2028 roku), seniorzy po 70. roku życia, motocykle, pojazdy zabytkowe oraz pojazdy służb i transportu osób z niepełnosprawnościami. Dla osób ze zwolnieniami wprowadzono obowiązkowe zielone naklejki, gdy dane pojazdu z CEPiK okażą się niewystarczające.

Nieprawidłowości w bazie danych CEPiK to poważny problem dla kierowców, szczególnie w obliczu wprowadzenia SCT. Aby uniknąć wysokich mandatów i innych komplikacji, właściciele pojazdów powinni jak najszybciej zweryfikować i skorygować dane swoich aut. Urzędy komunikacji muszą być gotowe na wzmożony napływ wniosków o korektę w najbliższych tygodniach.