Ekologiczna rewolucja coraz bliżej! Jak działać będzie nowy system kaucyjny?

Nowe przepisy dotyczące systemu kaucyjnego w Polsce zyskały ostateczny kształt – prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, przesuwając start systemu o dziewięć miesięcy. Oznacza to, że system ruszy 1 października 2025 roku, a nie – jak wcześniej planowano – 1 stycznia tego samego roku. Celem jest nie tylko uszczelnienie systemu, ale również wprowadzenie kluczowych zmian, które mają zwiększyć efektywność i transparentność obiegu kaucji.

Zgodnie z nowymi przepisami każda gmina w Polsce będzie musiała posiadać co najmniej jeden stacjonarny punkt odbioru opakowań, a większe sklepy o powierzchni powyżej 200 m² będą zobowiązane do przyjmowania pustych opakowań i zwracania kaucji. Mniejsze sklepy również będą pobierały kaucję, jednak ich udział w systemie odbioru opakowań pozostanie dobrowolny.

Kluczowym elementem zmian jest stworzenie zamkniętego systemu obiegu kaucji, który zapewni monitorowanie przepływów finansowych, eliminację nadużyć oraz efektywniejsze zarządzanie środkami. Nowela gwarantuje także, że sklepy otrzymają zwrot kaucji faktycznie wypłaconej konsumentom przez operatorów systemu.

Nowe przepisy wyłączają z systemu kaucyjnego opakowania po mleku i produktach mlecznych, jednocześnie harmonizując oznakowanie opakowań logotypem systemu kaucyjnego. System obejmie trzy rodzaje opakowań: plastikowe butelki do 3 litrów, metalowe puszki do 1 litra oraz, od stycznia 2026 roku, szklane butelki wielorazowego użytku o pojemności do 1,5 litra.

Kaucja będzie naliczana przy wprowadzaniu napoju na rynek, a jej zwrot dla konsumentów będzie możliwy bez konieczności okazania paragonu. Nieodebrane kaucje zostaną przeznaczone na finansowanie systemu, co ma zachęcić do zwrotu opakowań i zwiększyć recykling oraz ponowne wykorzystanie surowców.

Choć nowelizacja zamyka kilkuletnie prace nad ustawą, nie obyło się bez kontrowersji. Część interesariuszy wskazywała na niedociągnięcia i brak kluczowych regulacji, które mają zostać uzupełnione w kolejnych etapach wdrażania systemu. Nowe przepisy mają na celu zmniejszenie ilości zmieszanych odpadów komunalnych, zwiększenie poziomu recyklingu i dostosowanie polskiego prawa do europejskich standardów.