Jeszcze tylko dwa tygodnie! Od 1 stycznia ogromny, dodatkowy 15-procentowy podatek

Już od 1 stycznia 2025 roku Polska wprowadzi nowy, duży 15-procentowy podatek. Kto zapłaci dodatkowy podatek? Kto poniesie dodatkowe opłaty? Oto, co planuje rząd.

Od początku 2025 roku Polska wprowadzi globalny podatek minimalny, zgodnie z wymogami Unii Europejskiej i międzynarodową inicjatywą OECD. Nowe przepisy zakładają 15-procentową minimalną stawkę podatkową dla największych korporacji. Zmiany będą miały ogromny wpływ na strategie firm, zwłaszcza międzynarodowych gigantów, które do tej pory korzystały z ulg podatkowych. Dla polskiej gospodarki oznacza to zarówno nowe szanse, jak i potencjalne ryzyka.

Kto będzie musiał zapłacić nowy podatek?

Nowy podatek minimalny obejmie firmy, których roczne obroty przekraczają 750 milionów euro. To oznacza, że lokalne małe i średnie przedsiębiorstwa mogą spać spokojnie – nowa danina ich nie dotyczy. Głównym celem reformy jest ograniczenie możliwości przenoszenia zysków do rajów podatkowych oraz wyrównanie warunków opodatkowania w skali globalnej. To szczególnie istotne w kontekście dużych koncernów, które do tej pory potrafiły płacić symboliczne podatki, mimo ogromnych przychodów.

Polska pod presją UE i OECD

Wdrożenie globalnego podatku minimalnego to część większej, międzynarodowej reformy. Przepisy zostały opracowane przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), a poparło je ponad 140 krajów. Polska, jako członek Unii Europejskiej, ma obowiązek dostosowania się do nowych regulacji. Jednak, jak przyznaje Ministerstwo Rozwoju i Technologii, proces wdrożenia jest skomplikowany i nie obywa się bez problemów.

Polska już teraz zmaga się z presją ze strony Komisji Europejskiej, która w związku z opóźnieniami uruchomiła procedurę naruszeniową. Brak jednomyślności wśród państw członkowskich oraz konieczność dostosowania krajowego prawa do szczegółowych wymogów unijnych spowalniają cały proces. Sprawa trafiła nawet do Trybunału Sprawiedliwości UE, ale polski rząd zapewnia, że prace nad reformą są na zaawansowanym etapie.

Granty gotówkowe zamiast ulg podatkowych

Wprowadzenie globalnego podatku minimalnego oznacza koniec wielu ulg podatkowych, które dotychczas przyciągały inwestorów do specjalnych stref ekonomicznych. Ministerstwo Rozwoju i Technologii zapowiada jednak nowy mechanizm wsparcia – granty gotówkowe. Mają one rekompensować firmom wyższe obciążenia podatkowe i nadal zachęcać do inwestowania w Polsce.

Granty będą uzależnione od kilku czynników, takich jak:

• skala inwestycji,
• lokalizacja (preferowane będą regiony o wysokim bezrobociu),
• jakość projektów (np. inwestycje w zielone technologie czy transformację energetyczną).

To rozwiązanie może okazać się kluczowe, aby Polska pozostała atrakcyjnym miejscem dla międzynarodowych firm. Jak podkreślają eksperci, granty muszą być przyznawane transparentnie i efektywnie, aby faktycznie wspierać rozwój gospodarki.

Wpływ na gospodarkę – szanse i zagrożenia

Globalny podatek minimalny ma potencjał, by zasilić budżet państwa dodatkowymi wpływami, które mogą zostać wykorzystane na ważne projekty społeczne i infrastrukturalne. OECD szacuje, że wprowadzenie podatku na całym świecie przyniesie około 150 miliardów dolarów rocznie dodatkowych dochodów.

Dla polskiej gospodarki może to oznaczać:

• Więcej środków na rozwój: Pieniądze z podatku mogą zasilić projekty związane z infrastrukturą, badaniami i rozwojem czy zielonymi technologiami.
• Wyzwanie dla inwestorów: Firmy działające w Polsce, szczególnie te o niskich marżach zysku, mogą uznać nowe obciążenia za zbyt duże i przenieść swoje operacje do innych krajów.

Eksperci podkreślają, że aby zminimalizować negatywne skutki, Polska powinna skupić się na:

• poprawie jakości infrastruktury,
• uproszczeniu procedur administracyjnych,
• wspieraniu innowacyjnych i technologicznych sektorów gospodarki.

Polska na tle Europy

Wprowadzenie globalnego podatku minimalnego to krok w stronę bardziej sprawiedliwego opodatkowania międzynarodowych korporacji. Polska, jako gospodarka rozwijająca się, musi jednak dbać o swoją konkurencyjność na tle innych krajów Unii Europejskiej. Przyciąganie inwestorów będzie wymagało nie tylko atrakcyjnych mechanizmów wsparcia, ale także poprawy warunków prowadzenia działalności gospodarczej.

Nowy podatek minimalny to rewolucja w systemie podatkowym, która zmieni zasady gry dla największych firm działających w Polsce. Wprowadzenie 15-procentowej minimalnej stawki podatkowej może ograniczyć proceder unikania podatków i zwiększyć wpływy budżetowe. Z drugiej strony, nowe obciążenia mogą zniechęcić część inwestorów, zwłaszcza jeśli inne kraje zaoferują im korzystniejsze warunki.

Proponowane granty gotówkowe mają zrównoważyć te zmiany i sprawić, że Polska pozostanie atrakcyjnym miejscem do inwestowania. Sukces reformy będzie zależał od umiejętnego wdrożenia nowych mechanizmów i wykorzystania dodatkowych wpływów na rozwój kraju.

Czy globalny podatek minimalny okaże się szansą czy wyzwaniem dla polskiej gospodarki? Czas pokaże. Jedno jest pewne – od 2025 roku największe firmy będą musiały dostosować się do nowych realiów podatkowych.

Historia globalnego podatku minimalnego

Już w latach 90. i na początku XXI wieku zaczęto dostrzegać problem agresywnej optymalizacji podatkowej. Organizacje międzynarodowe, takie jak OECD (Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju), zwracały uwagę na potrzebę wypracowania wspólnego podejścia do opodatkowania globalnych gigantów, takich jak firmy technologiczne czy wielkie koncerny handlowe.

Jednym z przełomowych momentów była publikacja raportu OECD w 2013 roku pod nazwą BEPS (Base Erosion and Profit Shifting). Raport ten opisywał mechanizmy, za pomocą których firmy transferują zyski do krajów o niskich stawkach podatkowych, unikając tym samym płacenia danin tam, gdzie faktycznie generują przychody.

Przełom: Porozumienie w ramach OECD

Rozwiązania zaczęto szukać na szczeblu międzynarodowym. Inicjatywa globalnego podatku minimalnego nabrała tempa w 2019 roku, kiedy to OECD zaproponowało dwufilarową reformę systemu podatkowego. Pierwszy filar miał dotyczyć sprawiedliwego podziału praw do opodatkowania między państwami, a drugi – wprowadzenia minimalnej globalnej stawki podatkowej.

Przełomowe porozumienie osiągnięto w październiku 2021 roku, kiedy ponad 140 krajów, reprezentujących około 90% globalnego PKB, zgodziło się na wprowadzenie globalnego podatku minimalnego w wysokości 15%. Porozumienie to zostało uzgodnione w ramach Inclusive Framework OECD/G20 i miało na celu stworzenie bardziej sprawiedliwego systemu podatkowego w erze globalizacji.

Wprowadzenie globalnego podatku minimalnego ma kilka kluczowych celów:

1. Ograniczenie rajów podatkowych – firmy nie będą miały już motywacji, by przenosić zyski do krajów o zerowych lub bardzo niskich stawkach podatkowych.
2. Zwiększenie wpływów podatkowych – według szacunków OECD, podatek może przynieść dodatkowe 150 miliardów dolarów rocznie wpływów na świecie.
3. Sprawiedliwość podatkowa – duże korporacje będą płacić podatki tam, gdzie faktycznie prowadzą działalność i generują zyski.

Europa na froncie zmian

Unia Europejska od początku była jednym z głównych orędowników globalnego podatku minimalnego. W grudniu 2022 roku państwa członkowskie UE ostatecznie uzgodniły dyrektywę, która zobowiązuje kraje Wspólnoty do implementacji minimalnej stawki podatkowej do końca 2023 roku. Część krajów, w tym Polska, boryka się jednak z opóźnieniami, co skutkuje procedurami naruszeniowymi ze strony Komisji Europejskiej.