Kazimierz Kutz zmarł w podwarszawskim Józefowie. W lutym skończyłby 90 lat

Nie żyje Kazimierz Kutz, reżyser filmowy, teatralny i telewizyjny, scenarzysta filmowy oraz polityk, członek założyciel Stowarzyszenia Filmowców Polskich (1966). Senator IV, V, VI i VIII kadencji (1997–2007, 2011–2015), w latach 2001–2005 wicemarszałek Senatu V kadencji, w latach 2007–2011 poseł na Sejm VI kadencji.

Stan zdrowia reżysera się poprawiał więc postanowiono wypisać go do domu opieki w którym na co dzień przebywa. Niestety, Kazimierz Kutz został ponownie przyjęty na oddział geriatryczny w jednym ze szpitali.

Jak donosił Marcin Zasada związany z „Dziennikiem Zachodnim” Kazimierz Kutz był w bardzo złym stanie. Informację potwierdził Olgierd Łukaszewicz Prezes Związkiem Artystów Scen Polskich. W lutym skończyłby 90 lat.

Pracę reżyserską rozpoczął w 1955 jako asystent Andrzeja Wajdy przy realizacji Pokolenia. Samodzielnym debiutem reżyserskim był w 1959 film Krzyż walecznych. Następnym filmem był źle przyjęty przez ówczesną krytykę Nikt nie woła. Wśród kolejnych zrealizowanych obrazów są Ludzie z pociągu według opowiadania Mariana Brandysa, parareporterski Ktokolwiek wie… oraz komedia Upał z Kabaretem Starszych Panów.

W 1968 opublikował w czasopiśmie „Ekran” (nr z 9 czerwca) tekst krytykujący tryb realizacji filmów, a w szczególności rolę kierowników literackich. W tym czasie trwała nagonka na inteligencję, piętnowaną wówczas przez „moczarowców” i Władysława Gomułkę, i opinia reżysera została – zdaniem Tadeusza Konwickiego i Jerzego Markuszewskiego – wykorzystana do poparcia tych ataków. Kazimierz Kutz krytykował też komedie Stanisława Barei, na określenie których stworzył sformułowanie „bareizm”, będące w jego intencji synonimem filmów bez artystycznych ambicji.

W 1969 zrealizował według własnego scenariusza Sól ziemi czarnej, pierwszy film z tzw. tryptyku śląskiego, a w 1971 następny, Perłę w koronie. Od 1971 do 1976 kierował Zespołem Filmowym Silesia, którego był założycielem. W latach 70. uczestniczył w naradach Komitetu Centralnego PZPR na temat kultury. Od 1976 zajmował stanowisko głównego reżysera w ośrodku TVP Katowice. Po nakręceniu filmu Linia (1974) otrzymał Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski. W 1979 odbyła się premiera ostatniej części tryptyku śląskiego, Paciorków jednego różańca.

Od połowy lat 70. był inwigilowany przez funkcjonariuszy SB w ramach operacji o kryptonimie „Reżyser”. W wyniku inwigilacji zanotowano, iż utrzymywał kontakty z osobami aktywnie działającymi w KSS KOR i nawiązywał kontakty z regionalnymi strukturami „Solidarności”. Był współorganizatorem I Kongresu Kultury Polskiej w Warszawie. W czasie stanu wojennego został internowany w okresie od 14 do 21 grudnia 1981, następnie zwolniony na skutek interwencji biskupa Herberta Bednorza. Jako powód internowania podano utrzymywanie kontaktów z działaczami antysocjalistycznymi, a także negatywny stosunek do władz partyjnych i rzeczywistości społeczno-politycznej w kraju, co zdaniem ówczesnych władz stwarzało zagrożenie dla bezpieczeństwa PRL. Wkrótce w proteście przeciwko wydarzeniom w kopalni „Wujek” zrezygnował ze stanowiska głównego reżysera Ośrodka TV Katowice.

Po zmianie ustroju w latach 1989–1991 zajmował stanowisko dyrektora ośrodka TV Kraków. W 1994 odbyła się premiera filmu Śmierć jak kromka chleba, traktującego o pacyfikacji KWK „Wujek” w grudniu 1981. W tym samym roku zrealizował telewizyjny film Zawrócony, a w 1995 Pułkownika Kwiatkowskiego.

Działalność polityczną rozpoczął w 1997, startując z powodzeniem w wyborach do Senatu IV kadencji jako kandydat bezpartyjny z listy Unii Wolności w województwie katowickim. W parlamencie pracował w Komisji Emigracji i Polaków za Granicą i Komisji Nauki i Edukacji. Od października 2001 do października 2005 pełnił funkcję wicemarszałka Senatu V kadencji, którą łączył z zasiadaniem w Komisji Kultury i Środków Przekazu. Był członkiem komitetu wyborczego Włodzimierza Cimoszewicza w wyborach prezydenckich w 2005.

W wyborach parlamentarnych w tym samym roku po raz trzeci został senatorem. Startował z ramienia własnego komitetu wyborczego KWW Kazimierza Kutza, otrzymując 111 907 głosów w okręgu katowickim. W wyborach w 2007 kandydował do Sejmu z listy Platformy Obywatelskiej w tym samym okręgu, otrzymując 113 280 głosów. Został członkiem komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed przyspieszonymi wyborami prezydenckimi 2010. W październiku 2010 opuścił klub parlamentarny PO w geście solidarności z Januszem Palikotem, wspierając tworzone przez niego ugrupowanie.

W wyborach w 2011 ponownie ubiegał się o mandat senatora jako niezależny w okręgu wyborczym nr 80. Został wybrany na VIII kadencję Senatu, otrzymując 81 662 głosy. 27 października 2011 prezydent Bronisław Komorowski powierzył mu wykonywanie obowiązków marszałka seniora Senatu VIII kadencji podczas pierwszego posiedzenia 8 listopada 2011 (pełnił tę funkcję również w Senacie VI kadencji w 2005). W Senacie został przewodniczącym Koła Senatorów Niezależnych. W wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2014 bezskutecznie ubiegał się o mandat w okręgu śląskim, startując z pierwszego miejsca na liście komitetu wyborczego Europa Plus Twój Ruch i uzyskując 20 426 głosów. W 2015 nie kandydował w kolejnych wyborach parlamentarnych.

Przewodniczył Społecznemu Komitetowi Budowy Muzeum Śląskiego, był też patronem Festiwalu Sztuki Reżyserskiej „Interpretacje”, Festiwalu Filmów Kultowych oraz Kongresu Kultury na Górnym Śląsku. Należał do Stowarzyszenia Filmowców Polskich oraz ZAIKS. Należał do założycieli Towarzystwa Przyjaciół Śląska w Warszawie. Związany z Górnym Śląskiem, przez wiele lat mieszkał na mazowieckiej wsi. Zwyciężył w plebiscycie „Gazety Wyborczej” na najwybitniejszego żyjącego Ślązaka. Okresowo publikował w tym dzienniku. W 2012 przystąpił do think tanku Ruchu Palikota.