Masowe kontrole pracowników w Polsce. Kto może się obawiać? Co będą sprawdzać?

W ostatnich miesiącach Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) zintensyfikował działania kontrolne wobec osób korzystających ze zwolnień lekarskich oraz lekarzy, którzy wystawiają nadmierną liczbę takich zaświadczeń. Kontrole te są odpowiedzią na rosnącą liczbę zwolnień i mają na celu wykrywanie oraz eliminowanie nieprawidłowości.

Osoby przebywające na zwolnieniach lekarskich, potocznie zwanych L4, oraz lekarze wystawiający dziesiątki takich dokumentów dziennie, są regularnie weryfikowani przez ZUS. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, ZUS może zdecydować o wstrzymaniu wypłaty zasiłku, a nawet zażądać jego zwrotu.

Kontrole ZUS obejmują zarówno sposób wykorzystania zwolnień lekarskich, jak i prawidłowość diagnozowania tymczasowej niezdolności do pracy. W pierwszym kwartale 2023 roku przeprowadzono ponad 117 tysięcy takich kontroli, co stanowi wzrost o 5% w porównaniu do poprzedniego kwartału. W wyniku tych działań odnotowano również 7% wzrost liczby wstrzymanych świadczeń chorobowych.

Ministerstwo Zdrowia zidentyfikowało blisko 700 lekarzy, którzy w ciągu pierwszego kwartału tego roku wystawili przynajmniej 30 zwolnień dziennie. W odpowiedzi na to zjawisko zapowiedziano wprowadzenie minimalnego czasu niezbędnego do przeprowadzenia wywiadu lekarskiego, co ma zapobiegać pośpiesznym i potencjalnie niewłaściwym diagnozom.

Częstsze kontrole wynikają z obserwacji, że niektóre osoby wykorzystują czas zwolnienia nie tylko na odpoczynek i leczenie, ale także na dodatkową pracę, porządkowanie ogródka czy remontowanie mieszkania. W 2022 roku wystawiono 27 milionów zwolnień lekarskich, z czego najczęstszymi przyczynami były choroby tkanki łącznej i układu kostno-stawowego, poród i ciąża, choroby układu oddechowego, a także urazy i zatrucia. Prawie pół miliona zwolnień dotyczyło ciężkiego stresu i zaburzeń adaptacyjnych, co pokazuje złożoność problemów zdrowotnych w społeczeństwie.

Działania kontrolne ZUS mają na celu zapewnienie, aby system zwolnień lekarskich był wykorzystywany zgodnie z przeznaczeniem i nie był nadużywany. Jednocześnie ważne jest, aby osoby faktycznie potrzebujące czasu na regenerację i leczenie miały do tego prawo bez obaw o konsekwencje. Kluczowe jest znalezienie równowagi pomiędzy zapobieganiem nadużyciom a zapewnieniem odpowiedniej opieki zdrowotnej dla pracowników.