Niemal 1500 zł miesięcznie dla każdego Polaka. Nie ważne czy pracujesz i czy masz dzieci

1300 zł dla każdego Polaka niezależnie od jego dochodu, od tego czy ma pracę, dzieci, jakie ma wykształcenie i gdzie mieszka. Ta koncepcja nie jest nowa i została przetestowana przez wiele różnych krajów. W Polsce również trwają przymiarki do wprowadzenia takiego programu.

Bezwarunkowy Dochód Podstawowy zdobywa coraz więcej zwolenników na całym świecie. To przełomowa koncepcja, zakładająca, że każdy obywatel, niezależnie od osobistych okoliczności, otrzymywałby regularnie pewną ustaloną kwotę pieniędzy, co miałoby na celu zapewnienie minimum do godziwego życia. Idea ta już teraz jest testowana w kilku krajach i przynosi obiecujące rezultaty.

Bezwarunkowy Dochód Podstawowy na świecie

Eksperymenty z BDP są prowadzone w różnych częściach globu. Obecnie testy prowadzone są m.in. w Kenii, USA, Niemczech, Hiszpanii, Finlandii, Wielkiej Brytanii, Namibii i Ugandzie. Od Ameryki Północnej, poprzez Europę, aż po kraje skandynawskie, wyniki badań pokazują, że BDP ma pozytywny wpływ na zdrowie, dobrostan psychiczny i jakość życia ludzi. W USA, Kanadzie, Hiszpanii i Finlandii zaobserwowano, że wprowadzenie BDP nie skutkuje masowym porzuceniem pracy. Zamiast tego, ludzie czują się bezpieczniej i są zdrowsi. Oto kilka przykładów zakończonych eksperymentów z BDP na świecie:

• Finlandia: W latach 2017-2018 przeprowadzono eksperyment, w ramach którego 2000 bezrobotnych otrzymywało miesięczny dochód w wysokości 560 euro bez żadnych warunków. Badanie miało na celu zrozumienie, jak bezwarunkowy dochód wpłynie na rynek pracy. Wyniki pokazały mieszane efekty na zatrudnienie, ale poprawę w dobrostanie psychicznym uczestników.
• Kanada: W latach 70. w Manitobie przeprowadzono eksperyment zwanym „Mincome”, który wykazał pozytywne efekty na zdrowie i edukację, ale miał ograniczony wpływ na siłę roboczą. W ostatnich latach Ontario rozpoczęło, ale wcześnie zakończyło eksperyment z BDP z powodów politycznych.
• Stany Zjednoczone: Różne programy pilotażowe, na przykład w Stockton w Kalifornii, gdzie wybranym rodzinom wypłacano 500 dolarów miesięcznie, wykazały pozytywne skutki na zdrowie psychiczne, zatrudnienie i zwiększenie stabilności finansowej.
• Kenia: Organizacja GiveDirectly prowadzi długoterminowy eksperyment z BDP, wypłacając miesięczne świadczenia pieniężne mieszkańcom kilku wiosek. Wstępne wyniki sugerują poprawę dobrobytu, zwiększenie przedsiębiorczości i poprawę warunków życiowych.
• Hiszpania: W odpowiedzi na kryzys wywołany pandemią COVID-19, Hiszpania zapowiedziała wprowadzenie dochodu minimalnego, aby pomóc najbardziej potrzebującym rodzinom, co niektórzy uznają za krok w kierunku BDP.

Kiedy BDP w Polsce?

W Polsce, projekt BDP jest jeszcze w fazie rozwoju. W 2023 roku temat podnosił zarówno Premier Mateusz Morawiecki mówiąc o „dochodzie podstawowym”, jak i Partia Razem, która wprost postulowała, aby wprowadzić 1300 zł dla każdego Polaka.

Inicjatywa DBP zyskała poparcie w środowisku akademickim i samorządowym. Pierwszy poważniejszy test miał być rozpoczęty w marcu 2023 roku. Wśród inicjatorów znajdują się takie postaci jak dr Radomir Matczak, prof. Ryszard Szarfenberg, dr Mariusz Baranowski i prof. Piotr Jabkowski. Plan zakłada wypłatę 1300 zł miesięcznie mieszkańcom wybranych gmin, takich jak Barciany czy Górowo Iławeckie, co miałoby objąć nawet 30 tys. osób. Plan napotkał na przeszkody związane z inflacją i sytuacją na Ukrainie. Obecnie, jak informuje dr Radomir Matczak, program jest w stanie zawieszenia z powodu braku środków finansowych. Naukowcy kontaktują się jeszcze z instytucjami i ministerstwami i próbują rozpocząć program, ale nie będzie to łatwe.

Istnieją też inicjatywy badawcze i obywatelskie, które działają i próbują zebrać środki

• Polska Sieć Dochodu Podstawowego: Sieć ta zrzesza badaczy, aktywistów i polityków, którzy promują ideę BDP w Polsce. Sieć organizuje konferencje, publikuje raporty i prowadzi kampanie edukacyjne. Maciej Szlinder, ekonomista i prezes Polskiej Sieci Dochodu Podstawowego, jest jednym z głównych zwolenników BDP w Polsce. Jego zaangażowanie może wpłynąć na zainteresowanie tą koncepcją wśród partii politycznych. Jako popularyzator tej idei często gości na panelach dyskusyjnych, a jego pomysły i argumenty zdają się trafiać do większości zgromadzonych. Udowadnia też, że świadczenie byłoby korzystne z punktu widzenia państwa.
• Projekt „Dochodowy Minimum”: Projekt ten jest realizowany przez Instytut Spraw Publicznych i ma na celu zbadanie wpływu BDP na ubóstwo i wykluczenie społeczne w Polsce. W ramach projektu przeprowadzono badanie pilotażowe, w którym 100 osób otrzymało 500 zł miesięcznie przez rok.
• Inicjatywa „Milion na Bezwarunkowy Dochód Podstawowy”: Jest to crowdfundingowa inicjatywa, której celem jest zebranie 1 miliona złotych na dofinansowanie eksperymentu z BDP w Polsce.