Rekordowa liczba kontroli. Dotkliwe kary finansowe, a nawet podwyższenie opłat. Mieszkańcy w szoku

Po rekordowej liczbie kontroli przeprowadzonych w Warszawie, również mniejsze miejscowości regionu przystępują do systematycznej weryfikacji przestrzegania zasad sortowania odpadów. Za nieprawidłową segregację grożą dotkliwe kary finansowe, które w niektórych gminach oznaczają nawet trzykrotny wzrost opłat za wywóz śmieci. Jednocześnie Straż Miejska otrzymała nowe uprawnienia do kontroli domów i mieszkań.

Warszawa liderem kontroli segregacji

Stolica ustanowiła rekord w zakresie nadzoru nad gospodarką odpadami. W 2023 roku przeprowadzono dokładnie 6104 kontrole, co przekłada się na średnio 17 inspekcji dziennie. Działania te przyniosły wymierne efekty – wystawiono 131 mandatów za nieprawidłową segregację, skierowano 9 wniosków o ukaranie do sądu, a w 197 przypadkach zastosowano pouczenie.

Warszawskie kontrole realizują specjalnie przeszkoleni pracownicy Oddziału Ochrony Środowiska oraz funkcjonariusze Straży Miejskiej. Posiadają oni uprawnienia do bezpośredniej weryfikacji zawartości pojemników i worków na odpady. Charakterystycznym elementem stołecznej strategii jest nieprzewidywalność kontroli – mogą być przeprowadzane o różnych porach dnia i w różnych dzielnicach miasta.

Rozszerzenie uprawnień Straży Miejskiej

W związku z nowelizacją ustawy strażnicy miejscy otrzymali znacznie szersze kompetencje. Straż Miejska może obecnie kontrolować domy i mieszkania, sprawdzając nie tylko sposób gospodarowania odpadami, ale także rodzaj pieca lub kotła grzewczego oraz to, co właściciel w nim spala. Kontrolerzy weryfikują również, czy źródło ciepła jest zgłoszone do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków.

Jeśli straż uzna, że właściciel mieszkania może wyrzucać do śmieci materiały niebezpieczne, ma prawo przeprowadzić kontrolę wewnątrz budynku. To znaczące rozszerzenie uprawnień, które dotychczas były ograniczone głównie do przestrzeni publicznych.

Glinojeck przykładem rygorystycznego podejścia

Trend zaostrzonych kontroli rozprzestrzenia się na mniejsze miejscowości regionu. Pionierem bardziej surowego podejścia jest Glinojeck na północnym Mazowszu, gdzie od stycznia 2025 roku wprowadzono nie tylko wzmożone kontrole, ale również drastycznie podniesiono stawki za nieprawidłową segregację.

Mieszkańcy przestrzegający zasad segregacji płacą 28 złotych miesięcznie od osoby. Ci, którzy zostali przyłapani na mieszaniu odpadów lub dobrowolnie nie zadeklarowali chęci segregacji, muszą liczyć się z opłatą wynoszącą 84 złote od osoby miesięcznie. Ta trzykrotna różnica stanowi silny bodziec ekonomiczny dla nawet najbardziej opornych mieszkańców.

Problem zaległości i egzekucja należności

Władze Glinojecka borykają się dodatkowo z problemem mieszkańców zalegających z opłatami za wywóz śmieci. Zaległości osiągnęły już poziom 180 tysięcy złotych, co stanowi znaczące obciążenie dla lokalnego budżetu. W odpowiedzi miasto systematycznie przekazuje informacje o dłużnikach do komorników, aby wyegzekwować należne kwoty.

Nowe ogólnopolskie zasady od stycznia 2025

Intensyfikacja kontroli zbiega się z wprowadzeniem nowych, ogólnopolskich zasad segregacji obowiązujących od 1 stycznia 2025 roku. Najważniejszą zmianą jest zakaz wrzucania ubrań i tekstyliów do odpadów zmieszanych. Odzież, niezależnie od stanu, powinna być oddawana do specjalnych pojemników na tekstylia lub dedykowanych punktów zbiórki.

Zmiana ma na celu zwiększenie odzysku surowców z niepotrzebnych ubrań oraz zmniejszenie ilości odpadów trafiających na składowiska. Eksperci podkreślają, że właściwa segregacja umożliwia odzyskiwanie cennych surowców do ponownego wykorzystania w produkcji.

Dotkliwe kary za nieprawidłowości

W przypadku wykrytej nieprawidłowości właściciel nieruchomości zapłaci nawet trzykrotność stawki za wywóz śmieci. Zasada ta dotyczy również bloków wielorodzinnych, gdzie stosowana jest odpowiedzialność zbiorowa. Jeśli w pojemnikach znajdzie się coś, czego tam nie powinno być, zwiększone opłaty mogą zapłacić wszyscy mieszkańcy.

Osoby przyłapane na wyrzucaniu niewłaściwych odpadów mogą być ukarane mandatem, a ich sprawa może trafić do sądu w przypadku poważniejszych naruszeń. W wyjątkowych sytuacjach Straż Miejska może wejść do domu, aby sprawdzić, jakie odpady są w nim składowane.

Rosnące koszty całego systemu

Podwyżki opłat za wywóz śmieci dotykają mieszkańców większości mazowieckich miejscowości, nie tylko tych naruszających zasady segregacji. Jest to spowodowane rosnącymi kosztami funkcjonowania całego systemu gospodarki odpadami, w tym wyższymi opłatami za składowanie i przetwarzanie odpadów oraz podwyżkami cen paliw i energii.

W wielu gminach Mazowsza stawki bazowe wzrosły o kilkanaście procent w porównaniu z ubiegłym rokiem. To dodatkowo motywuje mieszkańców do prawidłowej segregacji, dzięki której mogą uniknąć dodatkowych kar i ograniczyć wzrost obciążeń finansowych.

Innowacyjne metody nadzoru

Ewolucja metod kontroli wykracza poza tradycyjną wizualną ocenę zawartości pojemników. W niektórych miejscowościach regionu wprowadzane są bardziej zaawansowane rozwiązania, takie jak wykorzystanie systemów monitoringu miejskiego do obserwacji miejsc gromadzenia odpadów.

Pojawiają się również pomysły znakowania worków specjalnymi kodami przypisanymi do konkretnych mieszkań lub gospodarstw domowych. Takie rozwiązanie umożliwiałoby precyzyjne zidentyfikowanie źródła nieprawidłowo posegregowanych odpadów, co znacząco zwiększa skuteczność kontroli i eliminuje problem anonimowości w budynkach wielorodzinnych.

Zaostrzenie kontroli segregacji odpadów na Mazowszu wpisuje się w ogólnopolski trend poprawy efektywności gospodarki odpadami. Kombinacja zwiększonych kar finansowych, rozszerzonych uprawnień kontrolnych i nowoczesnych technologii ma za zadanie zmienić nawyki mieszkańców i przyczynić się do lepszej ochrony środowiska.

Źródła:

• Dane Urzędu Miasta Warszawy
• Urząd Miasta Glinojeck
• Nowe przepisy o gospodarce odpadami
• Straż Miejska województwa mazowieckiego