Tysiące techników ruszyło w Polskę. Przyjdą zamontować to u Was w domu [03.07.2024]

Polska przeprowadza największą modernizację sieci energetycznej w swojej historii. Do 2028 roku ponad 17 milionów gospodarstw domowych zostanie wyposażonych w nowe, inteligentne liczniki energii elektrycznej. Ta zakrojona na szeroką skalę operacja, wynikająca z ustawy przyjętej w 2021 roku, ma na celu nie tylko unowocześnienie infrastruktury, ale przede wszystkim zwiększenie efektywności energetycznej i umożliwienie konsumentom znaczących oszczędności.

Inteligentne liczniki – rewolucja w monitorowaniu zużycia energii

Nowe urządzenia, oficjalnie nazywane licznikami zdalnego odczytu (LZO), to prawdziwy skok technologiczny w porównaniu do tradycyjnych liczników. Ich główną zaletą jest automatyczne przesyłanie danych o zużyciu energii bezpośrednio do dostawców. Oznacza to koniec ery wizyt inkasentów i konieczności samodzielnego raportowania stanu licznika. Co więcej, odbiorcy zyskują bezprecedensową możliwość monitorowania swojego zużycia energii w czasie rzeczywistym.

Ta funkcjonalność może przynieść wymierne korzyści finansowe. Według szacunków Ministerstwa Klimatu, świadome zarządzanie zużyciem energii, umożliwione przez inteligentne liczniki, może prowadzić do oszczędności rzędu 10% obecnie wykorzystywanej energii. W perspektywie 15 lat może to oznaczać oszczędności dla odbiorców sięgające nawet 11,3 miliarda złotych.

Harmonogram i koszty wymiany

Proces wymiany liczników został rozłożony na kilka etapów:

1. Do 2025 roku – 25% odbiorców otrzyma nowe liczniki,
2. Do 2027 roku – 65% odbiorców będzie korzystać z inteligentnych urządzeń,
3. Do końca 2028 roku – objętych wymianą zostanie już 80% odbiorców,
4. Całkowite zakończenie procesu planowane jest na 2031 rok.

Co istotne dla konsumentów, standardowa wymiana licznika jest całkowicie bezpłatna. Koszty zakupu i montażu, szacowane na około 9 miliardów złotych, są pokrywane przez spółki energetyczne. Jest to znacząca inwestycja w infrastrukturę energetyczną kraju, która ma przynieść korzyści zarówno dostawcom, jak i odbiorcom energii.

Warto jednak zauważyć, że istnieje możliwość przyspieszonej wymiany na życzenie klienta. W takim przypadku odbiorca musi liczyć się z opłatą w wysokości 300-400 złotych, w zależności od typu licznika i dostawcy energii. Może to być atrakcyjna opcja szczególnie dla przedsiębiorców, którzy zużywają znacznie więcej energii niż przeciętne gospodarstwo domowe i mogą szybciej odczuć korzyści płynące z inteligentnego zarządzania energią.

Proces wymiany – co czeka konsumentów?

Sama procedura wymiany licznika jest stosunkowo prosta i szybka, trwająca od 15 do 40 minut. Przeprowadzają ją uprawnieni monterzy lub pracownicy firm zewnętrznych współpracujących z dostawcami energii. W trakcie wymiany następuje krótkotrwałe wyłączenie zasilania, co jest niezbędne ze względów bezpieczeństwa.

Nowy licznik instalowany jest w miejscu starego, co minimalizuje konieczność ingerencji w istniejącą instalację elektryczną. Cała procedura kończy się zaplombowaniem urządzenia i sporządzeniem odpowiedniej dokumentacji. W przypadku nowszych budynków, gdzie liczniki często znajdują się na zewnątrz lub w specjalnie przeznaczonych do tego pomieszczeniach, wymiana może odbyć się nawet bez konieczności obecności lokatorów. Jednak w starszych budynkach, gdzie liczniki często znajdują się wewnątrz mieszkań, konieczne będzie zapewnienie dostępu do pomieszczenia, w którym znajduje się licznik. Jest to jeden z nielicznych aspektów wymiany, który może wymagać aktywnego zaangażowania ze strony odbiorców.

Co to oznacza dla konsumentów?

Wymiana liczników niesie ze sobą szereg implikacji dla odbiorców energii:

1. Koniec z odwiedzinami inkasentów i koniecznością ręcznego przesyłania odczytów.
2. Możliwość dokładniejszego monitorowania zużycia energii, co może prowadzić do znaczących oszczędności.
3. Brak konieczności zawierania nowej umowy po wymianie licznika – proces nie wpływa na istniejące warunki umowy z dostawcą energii.
4. W niektórych przypadkach konieczność zapewnienia dostępu do pomieszczenia, w którym znajduje się licznik.

Firmy energetyczne sukcesywnie realizują proces wymiany. Według najnowszych danych, liderem jest Energa, która wymieniła już ponad 2 miliony liczników, co stanowi znaczącą część z 3,3 miliona jej klientów. PGE Dystrybucja wymieniła 22,3% swoich liczników, a Stoen Operator – 227 401 sztuk.

Wiele osób mieszkających w dużych miastach ma już wymianę licznika za sobą. Jednakże, biorąc pod uwagę skalę operacji i jej rozłożenie w czasie do 2031 roku, firmy energetyczne mają jeszcze sporo pracy przed sobą. Muszą przy tym pamiętać o konieczności spełnienia wymogów procentowych na każdy rok.

Jak inteligentne liczniki pomagają oszczędzać energię

1. Monitorowanie w czasie rzeczywistym:
   • Inteligentne liczniki dostarczają dokładne dane o zużyciu energii w czasie rzeczywistym, co pozwala użytkownikom na bieżąco monitorować i dostosowywać swoje nawyki energetyczne.
   • Użytkownicy mogą identyfikować energochłonne urządzenia i zmieniać ich używanie na bardziej efektywne godziny.
2. Dynamiczne taryfy i elastyczne ceny:
   • Inteligentne liczniki umożliwiają wprowadzenie dynamicznych taryf, gdzie cena energii elektrycznej zmienia się w zależności od pory dnia i obciążenia sieci.
   • Użytkownicy mogą oszczędzać, korzystając z energii w godzinach, gdy ceny są niższe.
3. Automatyzacja i inteligentne domy:
   • Inteligentne liczniki mogą być zintegrowane z systemami automatyzacji domowej, które optymalizują zużycie energii, np. poprzez automatyczne wyłączanie świateł i urządzeń, gdy nie są potrzebne.
4. Wczesne wykrywanie problemów:
   • Liczniki te mogą identyfikować anomalie i wycieki energii, co pozwala na szybkie podjęcie działań naprawczych.

Przykłady oszczędności

1. Oszczędności dla gospodarstw domowych:
   • Według badań, gospodarstwa domowe mogą zaoszczędzić od 5% do 15% na rachunkach za energię elektryczną dzięki bardziej świadomemu zarządzaniu zużyciem energii przy użyciu inteligentnych liczników​.
2. Oszczędności w skali krajowej:
   • W Wielkiej Brytanii wdrożenie inteligentnych liczników szacuje się na potencjalne oszczędności dla konsumentów na poziomie około 23 miliardów funtów do 2030 roku dzięki redukcji zużycia energii i obniżeniu kosztów operacyjnych dla dostawców energii.
3. Przykłady z rynku europejskiego:
   • W Niemczech program pilotażowy wykazał, że użytkownicy inteligentnych liczników zmniejszyli swoje zużycie energii o 10% w ciągu pierwszego roku.
   • We Włoszech, wdrożenie inteligentnych liczników przez Enel pozwoliło na oszczędności rzędu 1,6 miliarda euro rocznie, głównie dzięki zmniejszeniu strat energii i poprawie efektywności operacyjnej.

Jak dokładnie można oszczędzać

1. Zmiana nawyków:
   • Monitorowanie zużycia energii i zmiana nawyków, takich jak wyłączanie urządzeń zamiast pozostawiania ich w trybie czuwania, korzystanie z energooszczędnych programów w sprzęcie AGD.
2. Optymalizacja zużycia:
   • Wykorzystanie dynamicznych taryf do przesunięcia zużycia energii na godziny o niższych stawkach, np. uruchamianie pralek i zmywarek w nocy.
3. Wykorzystanie aplikacji i narzędzi:
   • Korzystanie z aplikacji dostarczanych przez dostawców energii, które oferują porady dotyczące oszczędzania energii oraz monitorowanie zużycia w czasie rzeczywistym.

Wprowadzenie inteligentnych liczników to nie tylko kwestia modernizacji infrastruktury, ale przede wszystkim krok w stronę bardziej zrównoważonego i efektywnego wykorzystania energii. Umożliwienie konsumentom dokładnego monitorowania zużycia energii może prowadzić do zmiany nawyków i bardziej świadomego korzystania z urządzeń elektrycznych. Jednocześnie, ta technologiczna rewolucja niesie ze sobą pewne wyzwania. Kwestie prywatności i bezpieczeństwa danych stają się coraz bardziej istotne w świecie, gdzie coraz więcej urządzeń jest połączonych z internetem. Zapewnienie odpowiednich zabezpieczeń przed cyberatakami i nieupoważnionym dostępem do danych o zużyciu energii będzie kluczowe dla sukcesu tej inicjatywy.

Wymiana liczników energii elektrycznej w Polsce to projekt o bezprecedensowej skali, który ma potencjał, by fundamentalnie zmienić sposób, w jaki konsumujemy i myślimy o energii elektrycznej. Oferując odbiorcom większą kontrolę nad zużyciem energii i potencjalne oszczędności, inteligentne liczniki mogą stać się katalizatorem szerszych zmian w kierunku bardziej zrównoważonego i efektywnego wykorzystania zasobów energetycznych.