Wejdzie przymusowa opłata? Obciąży wszystkich Polaków i dolicza ją do PIT

Rząd myśli, by zamiast dotychczasowego abonamentu RTV miałaby zostać wprowadzona nowa, uniwersalna opłata audiowizualna. Propozycja zakłada, że nowa opłata będzie obowiązkowa dla wszystkich gospodarstw domowych, bez możliwości uniknięcia płatności. Możliwa jest też druga, inna droga – i ta spodoba się większości Polaków.

Nowy model finansowania mediów publicznych

Za inicjatywą stoi były prezes TVP, Jan Dworak, wraz z grupą ekspertów, którzy proponują ustalenie comiesięcznej opłaty w przedziale 8-9 zł, co w skali roku dałoby około 100 zł na jedną osobę. Co ważne, nowa opłata obejmuje tylko jedną osobę, a nie jeden odbiornik. Pozwoliłoby to na dużo szerszą ściągalność i co ważne, miałaby być ściągana przez urzędy skarbowe, co pozwoliłoby na bardziej efektywne pobieranie należności niż ma to miejsce w przypadku obecnego abonamentu RTV.

Celem tego rozwiązania jest usprawnienie poboru opłat, a także zapewnienie stabilnych źródeł finansowania mediów publicznych. Zdaniem autorów projektu finansowe uniezależnienie nadawców publicznych od wpływów z reklam pozwoliłoby na większą niezależność polityczną oraz skoncentrowanie się na jakości nadawanych treści.

Zgodnie ze wstępnymi założeniami, nowy system nie objąłby każdego. Planowane są zwolnienia, które miałyby dotyczyć między innymi osób o niskich dochodach, bezrobotnych, rencistów, młodzieży do 26. roku życia, a także seniorów powyżej 75 lat. Ma to być odpowiedź na krytykę dotychczasowego systemu, który zarzuca mu brak uwzględnienia sytuacji finansowej różnych grup społecznych.

Wprowadzenie takiej opłaty audiowizualnej mogłoby zakończyć wieloletnie problemy z egzekwowaniem abonamentu RTV, który od dawna wywołuje wiele kontrowersji. Aktualnie, za niewywiązywanie się z obowiązku jego płacenia grożą dotkliwe konsekwencje, włącznie z egzekucją komorniczą. Niemniej, wielu Polaków wciąż decyduje się nie płacić tej opłaty, biorąc na siebie ryzyko związane z jej nieuregulowaniem.

Konsultacje społeczne i perspektywy reformy

Przed projektem jeszcze długa droga do ewentualnego wprowadzenia w życie. Dyskusje na ten temat na pewno będą gorące – krytycy mogą wskazywać, że taka opłata to tak naprawdę ukryty podatek, natomiast zwolennicy będą podkreślać korzyści dla jakości i niezależności mediów publicznych. Nie wiadomo czy nowy model w ogóle wejdzie w życie. Rządzący mieli go omawiać jeszcze w tym roku, jednak już teraz wiadomo, że nie będzie to możliwe. Być może zostanie wprowadzone inne rozwiązanie.

Możliwe inne rozwiązanie

Alternatywnym pomysłem, który pojawia się w debacie publicznej, jest całkowita likwidacja abonamentu RTV i zastąpienie go finansowaniem mediów publicznych bezpośrednio z budżetu państwa. Takie rozwiązanie miałoby na celu uproszczenie systemu opłat oraz eliminację problemów z ich egzekucją. Niemniej jednak, perspektywa wdrożenia tego modelu stoi pod znakiem zapytania. Obecna kadencja prezydenta Andrzeja Dudy pokazuje, że jest on niechętny podobnym reformom, o czym świadczy jego wcześniejsze weto w sprawie finansowania mediów publicznych. Wprowadzenie zmian wymagałoby szerokiej zgody politycznej, której obecnie brakuje.

Proponowane zmiany nie dotyczą jedynie kwestii finansowych, ale mają na celu również redefinicję roli mediów publicznych w Polsce. Dzięki zmniejszeniu zależności od reklam, media te mają skupić się na jakości programów i konkurować z prywatnymi nadawcami przede wszystkim pod względem wartości merytorycznej.