Właściciele domów muszą to zrobić do końca roku. Za brak grozi wysoka kara

Właściciele domów, którzy wciąż korzystają z tzw. kopciuchów, mają coraz mniej czasu. W kilku województwach już w 2025 roku kończy się okres przejściowy, który pozwalał na używanie starych, nieekologicznych pieców. Po tej dacie każde używanie pieca niespełniającego norm może skończyć się surową karą. Gminy już teraz zapowiadają kontrole, a w niektórych regionach ruszyły pierwsze wezwania.

Gdzie obowiązuje zakaz?

Najpilniejsze terminy dotyczą czterech województw:

• Mazowieckiego – do 31 grudnia 2025 trzeba pozbyć się wszystkich kotłów pozaklasowych oraz pieców kaflowych i kominków niespełniających norm ekoprojektu. Dotyczy to m.in. Warszawy, Radomia i okolicznych powiatów.
• Łódzkiego – również do końca 2025 r. mieszkańcy muszą wymienić piece bezklasowe i niektóre kotły 3 klasy. Od stycznia 2026 kontrolerzy mogą nakładać grzywny.
• Wielkopolskiego – termin ten sam: 31 grudnia 2025. Dotyczy użytkowników starych pieców na węgiel i drewno.
• Kujawsko-Pomorskiego – podobnie, choć część gmin przyjęła lokalne przesunięcia, jednak wojewódzka uchwała wskazuje na koniec 2025 roku jako granicę obowiązkowej wymiany.

Warto zaznaczyć, że w Małopolsce, na Śląsku czy Dolnym Śląsku te przepisy już obowiązują od lat. Teraz jednak dołącza do nich reszta kraju – i to w tempie przyspieszonym.

Kontrole i mandaty. Co grozi za brak wymiany?

Uchwały antysmogowe mają charakter prawa miejscowego. Ich złamanie traktowane jest jako wykroczenie, za które można otrzymać:

• mandat do 500 zł od straży gminnej,
• wniosek do sądu i grzywnę nawet do 5 000 zł.

W praktyce kontrole odbywają się w ramach różnych narzędzi: wizyt strażników miejskich, zgłoszeń sąsiedzkich, a także podczas przeglądów kominiarskich czy wizyt urzędników w sprawie CEEB. Coraz częściej gminy wykorzystują też drony z kamerami termowizyjnymi, które wykrywają podejrzane dymy.

Czas, pieniądze i dostępność

Wymiana starego pieca to nie tylko formalność, ale też spory wydatek. Nawet 10–15 tys. zł, jeśli trzeba przerobić całą instalację. Z pomocą przychodzą programy:

• Czyste Powietrze – dotacje do 135 tys. zł, ale z obwarowaniami,
• programy gminne – z uproszczonymi wnioskami, ale często z limitem środków.

Problem w tym, że w niektórych regionach już teraz brakuje ekip montażowych. A im bliżej terminu, tym gorzej – dłuższe kolejki, droższe usługi, mniej dostępnych materiałów.

Masz stary piec? Sprawdź, co obowiązuje w Twojej gminie

Niektóre samorządy przyjmują własne uchwały i wprowadzają dodatkowe obowiązki lub przesunięcia terminów. Dlatego ważne jest, aby nie opierać się wyłącznie na ogólnych terminach wojewódzkich. Warto wejść na stronę gminy, sprawdzić lokalną uchwałę antysmogową lub zadzwonić do wydziału ochrony środowiska.