1300 dla każdego obywatela, bez kryteriów, bez względu na dzieci czy pracę. Kiedy nowe świadczenie? [01.07.2023]

Suma 1300 zł zostanie przyznana każdemu niezależnie od wysokości zarobków, liczby dzieci, sytuacji rodzinnej, wieku czy stopnia edukacji. W Polsce rozważa się wprowadzenie nowego typu świadczenia, nazywanego Bezwarunkowym Dochodem Podstawowym.

Co to jest bezwarunkowy dochód podstawowy (BDP)?

Bezwarunkowy Dochód Podstawowy (BDP), znany też jako Uniwersalny Dochód Podstawowy, to propozycja systemu pomocy społecznej, według której państwo regularnie wypłaca pewną kwotę pieniędzy każdemu obywatelowi, niezależnie od jego sytuacji ekonomicznej, rodzinnego statusu, wieku czy wykształcenia.

Kluczowe założenie BDP polega na bezwarunkowym przekazywaniu tych świadczeń, co oznacza, że nie ma żadnych warunków do spełnienia, aby otrzymać takie wsparcie. Kwoty te mają na celu zapewnienie podstawowego bezpieczeństwa ekonomicznego i zazwyczaj są na tyle wysokie, aby pokryć podstawowe potrzeby życiowe, ale nie na tyle, aby zniechęcić do pracy.

W kilku krajach, takich jak Finlandia, Francja, Włochy i Indie, zdecydowano się wprowadzić ten model. Ostatnio pojawiły się informacje na temat nowego programu w Wielkiej Brytanii, gdzie 30 osób otrzymuje co miesiąc 1600 funtów (około 8300 zł) przez dwa lata. Choć grupa jest niewielka, kwota świadczenia jest znacząca.

Rządy analizują wpływ tego programu na życie beneficjentów, badając, czy podejmują oni dodatkową pracę, czy też z niej rezygnują, czy ich standard życia się poprawia, czy też bardziej dbają o higienę i inwestują w swoją edukację, czy też wydają pieniądze na konsumpcje. Istnieje przekonanie, że regularne otrzymywanie ustalonej sumy może zachęcić ludzi do zmiany stylu życia i dążenia do jego utrzymania, na przykład przez poszukiwanie nowej pracy.

1300 zł bez żadnych kryteriów dla tych Polaków

W Polsce również przewiduje się przeprowadzenie testów z bezwarunkowym dochodem podstawowym. Planuje się, że na początek określona kwota będzie dystrybuowana wśród niektórych mieszkańców województwa warmińsko-mazurskiego – regionu, który zmaga się z różnymi wyzwaniami. Przewidywano, że świadczenie w wysokości 1300 zł będzie wypłacane miesięcznie przez okres dwóch lat.

Planowanie jest już w zaawansowanym stadium i regionalne władze wyraziły zgodę na wdrożenie programu. Jednak ze względu na inflację, brakuje środków na uruchomienie programu. Początkowo planowano uruchomienie programu w marcu 2023, ale ten termin uległ przesunięciu i nowa data nie jest jeszcze ustalona.

Prawdopodobnie nie będzie wymagane dostarczanie żadnej dokumentacji. Uczestnicy programu po prostu otrzymają miesięczne świadczenie w wysokości 1300 zł przez dwa lata. Nie będą stosowane żadne kryteria dochodowe, a także status rodzinny i wiek nie będą brane pod uwagę. Jedynym ograniczeniem będzie obszar, w którym program ma zostać zrealizowany, jednak istnieje możliwość, że po pierwszych efektach program może zostać rozszerzony na inne regiony.

Wiadomo już, że program zostanie wprowadzony w następujących gminach:

• Barciany,
• Bartoszyce (gmina wiejska),
• Braniewo (gmina wiejska),
• Budry,
• Dubeninki,
• Górowo Iławeckie,
• Lelkowo,
• Sępopol,
• Srokowo.

Wyniki badań w innych krajach

Różnorodne kraje już przeprowadziły testy lub są w ich trakcie. Rezultaty są różne. Wszyscy, którzy otrzymują dodatkowe fundusze, wydają się cieszyć życiem bardziej. Większość z nich zaczyna lepiej dbać o swoje zdrowie. Ale to koniec podobieństw. W pewnych państwach odnotowano wzrost liczby miejsc pracy, w innych pozostała ona na niezmienionym poziomie, a jeszcze w innych zauważono niewielki spadek. W niektórych miejscach obserwuje się zwiększone zapotrzebowanie na kosmetyki, w innych redukcję konsumpcji mięsa i zwiększenie spożycia owoców i warzyw.

W Finlandii opublikowano początkowe wyniki eksperymentu przeprowadzonego w 2018 roku, w którym 2000 uczestników otrzymywało co miesiąc 560 euro. Uczestnicy doświadczyli znaczącej poprawy jakości życia, choć nie zaobserwowano wzrostu zatrudnienia. W Indiach zaobserwowano zwiększenie konsumpcji warzyw, owoców i mięsa, poprawę higieny oraz zmniejszenie spożycia alkoholu. Zauważono również, że osoby korzystające z programu bardziej dbają o swoje zdrowie.

W Wielkiej Brytanii niedawno uruchomiono program pilotażowy, gdzie uczestnicy otrzymają miesięcznie 1600 funtów, czyli około 8000 zł. Program objąć ma 30 osób mieszkających w Jarrow oraz w dzielnicy East Finchley w Londynie. Wybór lokalizacji nie był przypadkowy, prawdopodobnie chodziło o zrozumienie, jak pieniądze są wydawane przez mieszkańców małych i dużych miast. Pilotaż ma trwać dwa lata.