W świecie, gdzie poszukiwania nowych form wsparcia socjalnego nabierają tempa, Bezwarunkowy Dochód Podstawowy (BDP) staje się gorącym tematem w debacie publicznej. Polska, choć wstępnie zainteresowana ideą, stoi na rozdrożu – czy nowy rząd podąży drogą globalnych eksperymentów?

BDP – Co to Takiego?

Bezwarunkowy Dochód Podstawowy to innowacyjny model wsparcia finansowego, polegający na przyznawaniu stałej kwoty pieniędzy każdemu obywatelowi, niezależnie od jego sytuacji życiowej. Koncepcja ta, sprawdzana już w krajach takich jak USA, Kanada, Finlandia czy Hiszpania, zyskuje na popularności jako sposób na walkę z ubóstwem i nierównościami.

Swego czasu nawet Unia Europejska zachęcała kraje do wprowadzania tego modelu i badania czy takie świadczenie mogłoby wpłynąć pozytywnie nie tylko na życie badanych, ale również na rynek. Przeprowadzono szeroko zakrojone badania, które mówiły, że osoby już pracujące nie zrezygnowałyby z pracy w przypadku wprowadzenia takiego świadczenia. Od 2023 roku trwają przymiarki, by wprowadzić to świadczenie także  i w Polsce.

Polska, która rozważa wprowadzenie BDP, mogłaby zapewnić każdemu obywatelowi 1300 zł miesięcznie przez przynajmniej dwa lata. Warmińsko-mazurskie gminy, takie jak Barciany czy Górowo Iławeckie, znalazły się na liście potencjalnych miejsc testowych. Początkowo planowano, że zostanie uruchomiony w marcu 2023 roku. Załatwiono już nawet zgodę marszałka i spełniono wszystkie formalne wymagania. Jednak z powodu opóźnień związanych z inflacją i sytuacją geopolityczną, projekt jeszcze nie wystartował.

Nowy Rząd a Dylematy BDP

Zmiana rządu może być kluczowa dla losów BDP w Polsce. Donald Tusk, lider opozycji, podkreślał potrzebę utrzymania obecnych programów socjalnych przy jednoczesnym zmniejszeniu deficytu budżetowego. To stawia znak zapytania nad finansowaniem nowych inicjatyw, w tym BDP. W programie 100 pomysłów partii rządzącej również nie znalazł się Bezwarunkowy Dochód Podstawowy, jednak oficjalnie nie ma też sygnałów, że środki nie zostaną dostarczone. Jest więc szansa, że program będzie kontynuowany. Czy tak będzie, dowiemy się zapewne w przyszłym roku.

BDP w Polsce – Co Dalej?

BDP w Polsce stoi pod znakiem zapytania. Choć globalne eksperymenty dostarczają pozytywnych wyników, polskie realia polityczne i gospodarcze mogą wpłynąć na decyzje o wprowadzeniu tego systemu. Przyszłość BDP w Polsce pozostaje niepewna, lecz dyskusja na ten temat jest istotnym krokiem w kierunku zrozumienia i ewentualnego dostosowania tego modelu do polskich warunków i realiów. Kiedy postanowiono wprowadzić DBP, za wschodnią granicą było jeszcze spokojnie, nie było niepokojów gospodarczych i problemów z bezpieczeństwem międzynarodowym. Obecnie wprowadzenie programu musi zostać odłożone.

Globalne Doświadczenia – Od Finlandii po Kenię

• Finlandia: Eksperyment wykazał poprawę samopoczucia, lecz niewielki wpływ na rynek pracy.
• USA: Lokalne programy pozytywnie wpłynęły na zdrowie i dobrostan.
• Kanada: Wstępne wyniki sugerują wzrost samopoczucia, lecz eksperyment zakończono przedwcześnie.
• Hiszpania: Program pilotażowy wprowadzony w odpowiedzi na pandemię COVID-19.
• Kenia i Indie: Poprawa dobrobytu ekonomicznego, zdrowia i zmniejszenie spożycia alkoholu.