Chciał, by Warszawa była wielka. Zamordowało go gestapo

27 października 1939 roku Niemcy aresztowali Stefana Starzyńskiego, ostatniego prezydenta Warszawy II Rzeczpospolitej. W ostatnim przemówieniu mówił, że miał jedno marzenie: chciał, by Warszawa była wielka.

Stefan Starzyński nie tylko był ostatnim prezydentem Warszawy, ale też prezydentem, któremu Warszawa, przynajmniej ta przedwojenna, wiele zawdzięcza.

Tylko podczas pięciu lat swoich rządów wybudował 100 000 mieszkań z pełną infrastrukturą, 30 szkół i wyremontował kilkadziesiąt starych. Wykończył i oddał do użytku m.in.: Muzeum Narodowe, Dom turysty, halę targową na Żoliborzu i  szpital Przemienienia Pańskiego. Wyremontował i zrewitalizował Pałac Blanka, Arsenał, Pałac Brühla, odkrył średniowieczne mury Warszawy.

Założył też wiele muzeów m.in.: muzeum na Zamku Warszawskim i Muzeum Piłsudskiego w Belwederze, przygotował projekt budowy mostu Piłsudskiego i sieci metra, zmodernizował trasę wylotówek Warszawy, a także siedmiu szpitali.

Niestety to, jak zginął pozostaje tajemnicą. Wcześniejsze hipotezy mówiły, że Starzyński został zamordowany 19 marca 1944 r. w kopalni soli potasu, gdzie był więźniem filii obozu i pracował w Lipskim Ogólnym Przedsiębiorstwie Transportu, w którym produkowano części do samolotów. Według świadków, na kozłach ustawiono deskę, na której postawiono S. Starzyńskiego z dwoma pełnymi wiadrami wody. Stał na niej tak długo, aż zemdlał i zmarł. Data i miejsce śmierci zostały ujawnione przez władze niemieckie dopiero w styczniu 1994. Dokumenty były w posiadaniu Stasi i mimo próśb z polskiej strony nie były ujawnione. Śmierć prezydenta historycy przypisują Einsatzgruppe IV pod dowództwem SS-Brigadeführera Lothara Beutela, która dnia 30 września 1939 została przerzucona do Warszawy.

Prowadzący śledztwo w sprawie okoliczności śmierci, pion śledczy Instytutu Pamięci Narodowej zakończył dochodzenie w dniu 8 września 2014 roku. Prokurator Oddziałowej Komisji Ścigania oświadczyła, że śmierć Stefana Starzyńskiego nastąpiła w wyniku rozstrzelania przez Gestapo, pomiędzy 21 a 23 grudnia 1939 roku w Warszawie lub jej okolicach. Sprawcami zabójstwa mieli być: SS-Oberscharführer Hermann Schimmann, SS-Hauptscharführer Weber i SS-Unterscharführer Perlbach.