Gigantyczna zmiana na zakupach od nowego roku. Ustawa wydrenuje kieszenie Polaków. Każdy będzie zwracał uwagę na to, co kupuje

Od stycznia 2025 roku Polacy staną przed istotną zmianą w swoich codziennych zakupach. Wprowadzony zostanie nowy system, wynikający z implementacji dyrektywy Unii Europejskiej. Ta zmiana niewątpliwie wpłynie na nawyki zakupowe konsumentów oraz finanse gospodarstw domowych.

System kaucyjny obejmie szeroki zakres opakowań, w tym jednorazowe butelki z tworzyw sztucznych o pojemności do 3 litrów, metalowe puszki do 1 litra oraz szklane butelki do 1,5 litra. Kluczowym aspektem nowych przepisów jest dodanie kaucji do ceny produktu, co oznacza, że to konsumenci poniosą koszty wprowadzenia systemu.

Zgodnie z rozporządzeniem ministra klimatu i środowiska z 8 lipca 2024 r., wysokość kaucji została ustalona na poziomie 50 groszy dla plastikowych butelek i metalowych puszek oraz 1 złoty dla szklanych butelek wielokrotnego użytku. Warto zauważyć, że maksymalna wysokość kaucji została określona na 2 złote, co sugeruje możliwość przyszłych podwyżek.

Dla konsumentów oznacza to konieczność zmiany podejścia do gospodarowania opakowaniami po żywności i napojach. Aby odzyskać wpłaconą kaucję, opakowania muszą być zwrócone w nienaruszonym stanie. W praktyce może to oznaczać, że na zakupy będziemy wybierać się obładowani butelkami i opakowaniami, chcąc odzyskać zainwestowane środki.

Zmiany dotkną również przedsiębiorstwa, które będą musiały dostosować swoje operacje do nowego systemu. Sklepy o powierzchni powyżej 200 metrów kwadratowych zostaną zobowiązane do przyjmowania zwrotów i zarządzania kaucjami. Wiąże się to z koniecznością inwestycji w recyklomaty i odpowiednie zaplecze logistyczne. Mniejsze placówki będą miały możliwość dobrowolnego przystąpienia do systemu.

Warto zaznaczyć, że firmy będą musiały nawiązać współpracę z operatorami systemu kaucyjnego, takimi jak Zwrotka czy PolKa. To kolejny element, który może wpłynąć na ostateczne ceny produktów dla konsumentów.

Nowy system kaucyjny, choć ma na celu ochronę środowiska i promowanie recyklingu, niesie ze sobą wyzwania zarówno dla konsumentów, jak i przedsiębiorców. Dla przeciętnego gospodarstwa domowego może oznaczać to dodatkowe wydatki, szczególnie przy większych zakupach. Przykładowo, zakup 10 butelek plastikowych wiąże się z dodatkowym kosztem 5 złotych, a 10 butelek szklanych to już 10 złotych więcej.

Eksperci sugerują, że nowy system może skłonić konsumentów do bardziej świadomych wyborów zakupowych, preferowania opakowań wielokrotnego użytku lub produktów w mniej problematycznych opakowaniach. Może to prowadzić do pozytywnych zmian w kontekście ochrony środowiska, ale jednocześnie wymaga od konsumentów większej dyscypliny i planowania zakupów.

Warto również zauważyć, że system kaucyjny może mieć różny wpływ na różne grupy społeczne. Dla osób o niższych dochodach dodatkowe koszty mogą stanowić większe obciążenie, podczas gdy dla innych może to być motywacja do zmiany nawyków konsumpcyjnych na bardziej ekologiczne.

Rumunia powinna być przykładem dla Polski i innych krajów

Rumunia wdrożyła system kaucyjny jako jedno z pierwszych państw w regionie, co czyni ją wartościowym przykładem dla innych krajów, w tym Polski. Rumuńskie podejście do systemu kaucyjnego było kompleksowe i przyniosło pozytywne rezultaty.

W Rumunii, przy wdrażaniu systemu kaucyjnego, zastosowano kilka kluczowych rozwiązań, które przyczyniły się do jego sukcesu:

• Centralny Operator Systemu Kaucyjnego: Rumunia powołała centralnego operatora systemu, który odpowiada za zarządzanie całym procesem. Operator koordynuje zbiórkę, transport, sortowanie i recykling opakowań, co zapewnia sprawne działanie systemu. Dzięki temu przedsiębiorstwa i sklepy mają jedno, główne miejsce do raportowania i współpracy.
• Recyklomaty i sieć punktów zbiórki: Wprowadzono automaty do zwrotu opakowań, tzw. recyklomaty, które znacznie ułatwiły proces oddawania butelek i puszek. Recyklomaty zostały zainstalowane w dużych supermarketach oraz na stacjach benzynowych, co zwiększyło dostępność punktów zwrotu. Sieć ta była starannie zaplanowana, aby pokryć całą Rumunię, nawet w mniej zurbanizowanych obszarach.
• Różnorodność przyjmowanych opakowań: System obejmuje szeroką gamę opakowań, w tym plastikowe butelki, szklane butelki oraz metalowe puszki. To szerokie podejście pozwoliło na znaczne zwiększenie ilości odzyskiwanych surowców i redukcję odpadów trafiających na wysypiska.
• Stawki kaucji zależne od rodzaju opakowania: Rumunia wprowadziła różne stawki kaucji w zależności od rodzaju i pojemności opakowania. Dzięki temu konsumenci byli bardziej zmotywowani do zwrotu opakowań, a system mógł elastycznie reagować na różne typy produktów.
• Edukacja i kampanie społeczne: Rumuński rząd zainwestował w kampanie edukacyjne mające na celu informowanie społeczeństwa o korzyściach płynących z recyklingu oraz zachęcanie do korzystania z systemu kaucyjnego. Kampanie te były szeroko promowane w mediach, szkołach i instytucjach publicznych.
• Obowiązkowy udział dużych sklepów: Sklepy o powierzchni powyżej określonego metrażu były zobowiązane do przyjmowania zwrotów opakowań i wypłaty kaucji. Mniejsze sklepy mogły przystąpić do systemu dobrowolnie, co pozwoliło na elastyczne dostosowanie się mniejszych przedsiębiorstw do nowych wymogów.
• Współpraca z przedsiębiorstwami: Rumunia nawiązała ścisłą współpracę z producentami i dystrybutorami, którzy musieli dostosować swoje procesy produkcyjne i logistyczne do nowego systemu. Wprowadzono również ścisłe regulacje dotyczące raportowania i rozliczania opakowań.