Miliony Polaków wciąż w nich mieszkają. Czy są zagrożeni bezdomnością?

Przez lata panowało przekonanie, że budynki z wielkiej płyty zostały zaprojektowane na około 50 lat użytkowania i po tym czasie staną się niebezpieczne. Ponieważ w wielu przypadkach ten okres już minął, zaczęły pojawiać się obawy, że mieszkańców czeka masowa ewakuacja i wyburzenia. Tymczasem eksperci uspokajają.

Miliony Polaków wciąż mieszkają w wielkiej płycie

Bloki z wielkiej płyty wciąż dominują w krajobrazie polskich miast. Szacuje się, że w tego typu budynkach mieszka około 11 milionów osób, czyli niemal co czwarty Polak. To oznacza, że ich przyszłość ma kluczowe znaczenie dla ogromnej części społeczeństwa.

Największa fala budownictwa wielkopłytowego przypadła na lata 70. i 80. XX wieku, kiedy w Polsce oddano do użytku ponad 2 miliony mieszkań. Najstarsze osiedla, budowane jeszcze w latach 50. i 60., powstały według mniej zaawansowanych technologii, ale już w kolejnych dekadach ich konstrukcja została udoskonalona.

Czy bloki z wielkiej płyty grożą zawaleniem?

Wielu mieszkańców obawia się, że ich budynki mogą w każdej chwili stać się niebezpieczne. Taki scenariusz jednak nie grozi – badania przeprowadzone przez Instytut Techniki Budowlanej wykazały, że beton i stalowe zbrojenia w większości bloków wciąż zachowują dobrą jakość. Największym wyzwaniem są połączenia pomiędzy płytami, ponieważ w starszych budynkach stosowano różne metody ich łączenia, a niektóre z nich mogły być mniej trwałe.

Eksperci oceniają, że odpowiednia konserwacja i modernizacja mogą przedłużyć żywotność tych budynków nawet do 120 lat. Oznacza to, że niektóre bloki mogą przetrwać aż do końca XXI wieku.

Remont zamiast wyburzenia – co można zrobić?

Zamiast wyburzania, coraz częściej mówi się o modernizacji osiedli z wielkiej płyty. Już teraz wiele budynków zostało ocieplonych i wyposażonych w nowoczesne systemy grzewcze. Kolejnym krokiem są bardziej zaawansowane prace, takie jak wzmacnianie konstrukcji, wymiana instalacji czy poprawa estetyki budynków.

Najważniejsze działania, które pomagają w przedłużeniu trwałości bloków, to:

• wzmocnienie połączeń między płytami za pomocą nowoczesnych technologii,
• stosowanie zabezpieczeń antykorozyjnych,
• wymiana instalacji elektrycznej i wodno-kanalizacyjnej,
• montaż wind w starszych budynkach,
• modernizacja klatek schodowych i elewacji.

Takie rozwiązania są znacznie tańsze i łatwiejsze do wdrożenia niż wyburzanie całych osiedli i budowa nowych mieszkań.

Czy grozi nam kryzys mieszkaniowy?

Wielu ekspertów wskazuje, że masowe wyburzenia byłyby katastrofą dla rynku nieruchomości. Koszt budowy nowych mieszkań jest obecnie bardzo wysoki, a deficyt lokali na rynku sprawia, że ceny stale rosną. Jeśli bloki z wielkiej płyty nagle przestałyby być użytkowane, setki tysięcy ludzi musiałyby szukać nowego miejsca do życia – co mogłoby doprowadzić do jeszcze większego kryzysu mieszkaniowego.

Zamiast tego miasta będą musiały skupić się na stopniowej modernizacji osiedli, podobnie jak to miało miejsce w Niemczech, Czechach czy na Węgrzech. Tam również wielka płyta była powszechną metodą budowy, ale odpowiednie inwestycje sprawiły, że budynki nadal spełniają standardy i dobrze służą mieszkańcom.

Czy warto inwestować w mieszkanie w bloku z wielkiej płyty?

Mieszkania w wielkiej płycie nadal cieszą się dużym zainteresowaniem, zwłaszcza ze względu na ich lokalizację – wiele osiedli powstało w dobrze skomunikowanych częściach miast, w pobliżu szkół, przedszkoli i sklepów. To sprawia, że są one atrakcyjne dla kupujących, mimo swojego wieku.

Eksperci zwracają jednak uwagę, że przed zakupem warto sprawdzić stan techniczny budynku i dowiedzieć się, czy spółdzielnia lub wspólnota planuje modernizację. Blok, który przeszedł termomodernizację i ma zmodernizowane instalacje, może być równie trwały jak nowoczesne budynki.

Bloki z wielkiej płyty zostaną z nami na długo

Chociaż początkowe założenia mówiły o 50-letniej trwałości budynków z wielkiej płyty, obecne analizy pokazują, że mogą one przetrwać znacznie dłużej. Modernizacja i remonty pozwalają dostosować je do współczesnych standardów, dzięki czemu wciąż mogą stanowić solidne miejsce do życia dla milionów Polaków.

Zamiast wyburzeń, kluczowe będą inwestycje w remonty i unowocześnianie tych budynków – tak, aby mogły służyć kolejnym pokoleniom. Dla mieszkańców oznacza to, że nie muszą martwić się o nagłe zagrożenie związane z ich stabilnością, choć warto na bieżąco śledzić stan techniczny swojego bloku i planowane prace modernizacyjne.