Nie żyje Anna Koźmińska. Miała 101 lat. „Pozostanie w naszej pamięci jako osoba szlachetna, odważna, niesłychanie skromna i życzliwa”

„Z wielkim smutkiem przyjęliśmy wiadomość o śmierci Anny Koźmińskiej (1919–2021), najstarszej na świecie Sprawiedliwej wśród Narodów Świata (1991), uhonorowanej przez Prezydenta RP Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2016). Odeszła 24 marca 2021 r., w Narodowym Dniu Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką, w wieku niespełna 102 lat. Pozostanie w naszej pamięci jako osoba szlachetna, odważna, niesłychanie skromna i życzliwa. Żegnając ją, przypominamy ponownie historię pani Anny i jej macochy, Marii Koźmińskiej z domu Hoffman. Podczas Zagłady w Częstochowie udzielały pomocy ośmioletniemu żydowskiemu chłopcu, Abrahamowi Jabłońskiemu” – informuje portal Polscy Sprawiedliwi / Portal Muzeum POLIN

„Znajomym powiedziałam, że dziecko [Abraham Jabłoński – red.] jest u nas chwilowo, ma tragedię rodzinną, ojciec zaginął, mama przyjedzie po niego wkrótce. To uspokoiło najbliższe otoczenie, zresztą ludzie mieli inne kłopoty, własne. […] Otoczyłyśmy go […] serdeczną opieką dając mieszkanie, utrzymanie, […] no i serce, aby dziecko nie czuło się obco”, wspominała Anna Koźmińska.

Podczas okupacji niemieckiej Anna Koźmińska, zwana Hanką, wraz ze swoją macochą, Marią Koźmińską z domu Hoffman, udzielała pomocy Żydom w Częstochowie.

Jesienią 1942 r. Koźmińskie zaopiekowały się ośmioletnim Abrahamem Jabłońskim, żydowskim chłopcem, który wydostał się z częstochowskiego getta dzięki wspólnej akcji własnej rodziny oraz znajomych Polaków. Mimo tzw. złego wyglądu funkcjonował poza gettem całkowicie jawnie a nawet miał pełnić funkcję ministranta w klasztorze ojców paulinów na Jasnej Górze. U Koźmińskich ukrywał się do stycznia 1945 roku.

W uznaniu udzielonej mu podczas Zagłady pomocy, 11 lutego 1991 r. Maria i Anna Koźmińskie zostały uhonorowane przez Instytut Yad Vashem w Jerozolimie tytułem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. W 2016 r. Anna otrzymała także przyznany przez Prezydenta RP Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski.

W lutym 2020 r. odwiedziliśmy Annę Koźmińską w jej domu w Warszawie. Podczas długiej rozmowy opowiedziała nam swoją historię, co pozwoliło opublikować na portalu Polscy Sprawiedliwi nowe poszerzone opracowanie historii ocalenia Abrahama Jabłońskiego z okazji 101. urodzin Anny Koźmińskiej.

Anna Koźmińska odeszła 24 marca 2021 r., w Narodowym Dniu Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką, w wieku niespełna 102 lat. Była najstarszą na świecie osobą uhonorowaną tytułem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Ostatnie pożegnanie odbędzie w kościele pw. św. Karola Boromeusza na Starych Powązkach w Warszawie, 30 marca 2021 r. o godz. 14.00. Po nabożeństwie żałobnym nastąpi odprowadzenie zmarłej do grobu rodzinnego na Cmentarzu Powązkowskim.

Bliskim Anny Koźmińskiej składamy najszczersze wyrazy współczucia. Pozostanie w naszej pamięci jako osoba szlachetna, odważna, niesłychanie skromna i życzliwa.