Nie żyje prof. Jadwiga Staniszkis, wybitna socjolog i analityk polityczna

Prof. Jadwigi Staniszkis, wybitna socjolog i analityk polityczna nie żyje. Informację o odejściu profesor potwierdziła w poniedziałek po południu jej córka, Joanna Staniszkis. Prof. Jadwiga Staniszkis w przyszłym tygodniu ukończyłaby 82 lata.

Życie i kariera naukowa

Prof. Jadwiga Staniszkis w 1965 roku ukończyła studia w Sekcji Socjologicznej Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Warszawskiego. W 1971 roku obroniła doktorat, a w 1978 uzyskała stopień doktora habilitowanego nauk humanistycznych w dziedzinie socjologii. W 1992 roku otrzymała tytuł naukowy profesora nauk humanistycznych.

Po ukończeniu studiów pracowała w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego. Należała do grona młodych asystentów (obok m.in. Waldemara Kuczyńskiego, Marcina Króla, Andrzeja Mencwela czy Aleksandra Smolara), którzy wspólnie z cenionymi profesorami (m.in. Zygmuntem Baumanem, Włodzimierzem Brusem, Leszkiem Kołakowskim, Tadeuszem Kotarbińskim czy Marią Ossowską) oraz aktywnymi politycznie studentami (tzw. komandosami, m.in. Sewerynem Blumsztajnem, Teresą Bogucką, Janem Lityńskim, Adamem Michnikiem i Henrykiem Szlajferem) organizowali intelektualne życie polityczne na Uniwersytecie Warszawskim w postaci odbywających się często w warunkach konspiracyjnych spotkań dyskusyjnych i seminariów. W ramach tak zorganizowanego środowiska uczestniczyła w wydarzeniach marcowych w 1968. Za udział w protestach studenckich spotkały ją represje w postaci zwolnienia z pracy na Uniwersytecie i dziewięciomiesięcznego aresztu.

Prof. Staniszkis wykładała na Wydziale Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego oraz w Wyższej Szkole Biznesu – National-Louis University w Nowym Sączu. Pracowała także w Instytucie Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk i zasiadała w Komitecie Socjologii PAN. Wykładała na wielu uczelniach zagranicznych, m.in. w USA, Chinach, Japonii i Tajwanie.

Zaangażowanie w „Solidarność” i transformację ustrojową

W sierpniu 1980 roku prof. Staniszkis została zaproszona przez Międzyzakładowy Komitet Strajkowy w Gdańsku do udziału w negocjacjach ze stroną rządową. Weszła w skład Komisji Ekspertów MKS. Po wprowadzeniu stanu wojennego wykładała we Wszechnicy Solidarności i publikowała w prasie podziemnej. Swoje doświadczenia z tego okresu zawarła w książce „Poland’s self-limiting revolution”.

Wraz z rozpoczęciem procesu transformacji ustrojowej prof. Staniszkis zaczęła publikować w języku polskim. Jej książki, takie jak „Ontologia socjalizmu”, „Postkomunizm”, „Władza globalizacji” czy „O władzy i bezsilności”, stały się ważnym głosem w debacie publicznej.

Komentatorka życia publicznego

Prof. Jadwiga Staniszkis była uznaną obserwatorką i komentatorką polskiego życia politycznego. Jej nieraz kontrowersyjne opinie stanowiły istotny wkład w dyskusję o stanie polskiej demokracji i kultury politycznej. Jako ekspertka często gościła w mediach, publikowała felietony w tygodnikach „Wprost”, „Ozon” i „W Sieci”.

Ostatnie lata życia

W 2021 roku prof. Staniszkis wycofała się z publicznej działalności. Jak ujawniła w wywiadzie jej córka Joanna, profesor zmagała się z szybko postępującą chorobą Alzheimera.

Odejście prof. Jadwigi Staniszkis to wielka strata dla polskiej nauki i debaty publicznej. Jej dorobek naukowy, bezkompromisowość i odwaga w wyrażaniu często niepopularnych opinii pozostaną inspiracją dla kolejnych pokoleń socjologów i komentatorów życia społeczno-politycznego.