Stracisz dostęp do pieniędzy i wszystkich swoich kont. Banki ostrzegają, że ten dokument to nowy wymóg

Cały sektor bankowy w Polsce otrzymał jasne wytyczne – bez tego dokumentu klienci tracą dostęp do swoich kont. To nie kaprys pojedynczych banków, ale obowiązek prawny wynikający z przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy.

Przepisy AML dotyczą wszystkich bez wyjątku

Wymagania dotyczące ważnych dokumentów tożsamości nie są decyzją poszczególnych banków, ale prawnym obowiązkiem nałożonym przez ustawę o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Zgodnie z przepisami AML wszystkie banki w Polsce zaliczają się do kategorii „instytucji obowiązanych”, co oznacza, że muszą przestrzegać jednolitych zasad weryfikacji tożsamości klientów.

Bank jako podmiot zaufania publicznego jest zobowiązany do zapewnienia bezpieczeństwa przechowywanych środków pieniężnych. Jednym z jego obowiązków zmierzających do realizacji tego celu jest prowadzenie rzetelnej identyfikacji klientów i weryfikacji ich tożsamości. W ramach realizacji tego zadania banki są zobligowane do potwierdzania ustalonych danych identyfikacyjnych na podstawie ważnego dokumentu stwierdzającego tożsamość.

To oznacza, że niezależnie od tego, czy masz konto w PKO BP, Santander, mBanku, ING, Millennium, Pekao, Alior czy Revolut – wszędzie obowiązują te same zasady. Każda z tych instytucji musi przestrzegać identycznych wymogów prawnych dotyczących dokumentów tożsamości.

Co oznacza to dla ciebie?

Jeśli twój dowód osobisty lub paszport straci ważność, możesz natychmiast stracić dostęp do bankowości elektronicznej, aplikacji mobilnych i większości usług finansowych. Nie będziesz mógł wykonywać przelewów, sprawdzać historii transakcji ani zawierać nowych umów online. Bank może również ograniczyć płatności kartą, wypłaty z bankomatów czy nawet zablokować niektóre operacje całkowicie.

W praktyce oznacza to, że w środku miesiąca możesz zostać odcięty od własnych oszczędności. Wyobraź sobie sytuację, gdy musisz pilnie opłacić rachunek za energię, przelać pieniądze na leczenie czy sfinansować nagły remont – a twój dostęp do konta jest zablokowany z powodu nieważnego dokumentu.

Systemy bankowe pilnują terminów

Zakładanie konta bankowego wymaga podania danych dokumentu tożsamości, w tym terminu ważności. Te informacje trafiają do systemu bankowego, który automatycznie monitoruje daty wygaśnięcia dokumentów. Gdy termin zostanie przekroczony, system wprowadza procedurę ograniczającą dostęp do rachunku.

Większość banków przypomina klientom o zbliżającym się terminie ważności dokumentu z 30-dniowym, a nawet kilkumiesięcznym wyprzedzeniem. Powiadomienia pojawiają się w aplikacjach mobilnych, serwisach internetowych czy w wiadomościach SMS. Problem polega na tym, że nie wszyscy regularnie sprawdzają te komunikaty.

Nowe przepisy jeszcze bardziej zaostrzą wymagania

Od 2025 roku wprowadzane są kolejne zmiany w przepisach AML, które jeszcze bardziej zwiększają odpowiedzialność banków za weryfikację tożsamości klientów. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy, który zapewni bankom znacznie łatwiejszy dostęp do Rejestru Dowodów Osobistych. Dzięki temu będą mogły skuteczniej zweryfikować dokument tożsamości klienta, a także samodzielnie aktualizować jego dane.

Europejski pakiet regulacji AML/CFT wprowadza również nowe wymogi dla wszystkich instytucji obowiązanych. Nowe przepisy nakładają na banki jeszcze większą odpowiedzialność za prowadzenie rzetelnej identyfikacji klientów i mogą prowadzić do dalszego zaostrzenia kontroli dokumentów tożsamości.

Blokady dotyczą wszystkich usług finansowych

Konsekwencje nieważnego dokumentu nie ograniczają się tylko do bankowości internetowej. System ograniczeń może objąć wszystkie formy współpracy z bankiem. Brak możliwości zlecania przelewów, sprawdzania historii transakcji, czy podpisywania nowych umów online to podstawowe skutki.

Bank może również zablokować zawieranie nowych umów, takich jak założenie lokaty, wykupienie ubezpieczenia lub zaciągnięcie pożyczki. W skrajnych przypadkach mogą pojawić się problemy z wypłatami gotówki czy transakcjami kartą debetową.

Ograniczenia te mają zapobiegać nadużyciom i zwiększyć poziom bezpieczeństwa środków oraz danych osobowych, zwłaszcza w dobie coraz powszechniejszych cyberzagrożeń. W praktyce oznacza to, że każda instytucja finansowa w Polsce musi stosować identyczne standardy bezpieczeństwa.

Paszport nie zawsze ratuje sytuację

Osoby liczące na to, że ważny paszport rozwiąże wszystkie problemy, mogą się rozczarować. Chociaż paszport jest dokumentem tożsamości, to w praktyce bankowej ma ograniczone zastosowanie. Polski paszport nie może być podstawą do zawierania umów o prowadzenie rachunków na rzecz osób pełnoletnich oraz rachunków firmowych, wnioskowania o produkty kredytowe i zawarcia umów kredytowych.

Z paszportem można załatwić niektóre sprawy w oddziale banku – wypowiedzenie umowy, zmianę trybu autoryzacji czy zablokowanie karty. Jednak funkcjonalność pozostaje mocno ograniczona w porównaniu do możliwości oferowanych posiadaczom ważnego dowodu osobistego.

Jak aktualizować dane w bankach?

Na szczęście proces aktualizacji dokumentu tożsamości nie wymaga osobistych wizyt w oddziałach. Większość banków oferuje możliwość zmiany danych przez bankowość internetową lub aplikacje mobilne. W PKO BP można to zrobić przez aplikację IKO lub serwis iPKO, Santander również umożliwia aktualizację online, podobnie jak inne duże instytucje.

Alternatywą jest kontakt telefoniczny z infolinią banku lub osobista wizyta w oddziale. Warto pamiętać, że aktualizację należy przeprowadzić nie tylko po wymianie dowodu, ale także przy każdej zmianie adresu zamieszkania.

Przewidywane ułatwienia dla klientów

Nowelizacja ustawy wprowadzi przede wszystkim możliwość automatycznej aktualizacji baz danych banków i spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych o dane dotyczące nowo wydanych dowodów osobistych ich klientów. To oznacza, że w przyszłości klienci mogą nie musieć już samodzielnie zgłaszać nowo wyrobionych dokumentów.

Takie rozwiązanie znacznie uprości procedury i zmniejszy ryzyko przypadkowego zablokowania dostępu do konta z powodu nieaktualnych danych. Jednak do czasu wejścia w życie tych przepisów odpowiedzialność za aktualizację danych spoczywa nadal na klientach.

Co robić, żeby uniknąć problemów?

Najlepszą strategią jest proaktywne działanie. Sprawdź już dziś termin ważności swojego dowodu osobistego i jeśli zostało mniej niż pół roku – udaj się do urzędu gminy po nowy dokument. Proces wymiany może potrwać kilka tygodni, szczególnie w okresach wzmożonego ruchu.

Pamiętaj o aktualizacji danych we wszystkich bankach, w których posiadasz konta, niezwłocznie po otrzymaniu nowego dokumentu. Nie czekaj, aż system automatycznie zablokuje ci dostęp. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości skontaktuj się z bankiem telefonicznie.

Regularnie sprawdzaj powiadomienia w aplikacjach bankowych – ostrzeżenia o zbliżającym się terminie ważności dokumentu mogą uchronić cię przed nieprzyjemnymi niespodziankami. Pamiętaj też, że blokada może dotyczyć wszystkich twoich rachunków w danej instytucji, nie tylko konta głównego.

Nowe przepisy mogą wydawać się uciążliwe, ale w rzeczywistości służą zwiększeniu bezpieczeństwa całego systemu finansowego. Lepiej poświęcić kilka minut na aktualizację danych niż stracić dostęp do własnych pieniędzy w najmniej odpowiednim momencie.