Straż miejska skontroluje domy i mieszkania. Widmo wysokich kar zawisło nad Polakami

Właściciele domów, którzy nie przestrzegają uchwał antysmogowych, muszą liczyć się z poważnymi konsekwencjami prawnymi i finansowymi. Eksperci z portalu RynekPierwotny.pl przypominają, że przepisy dotyczące ochrony powietrza są egzekwowane coraz surowiej. W Polsce prawo do kontroli ma straż miejska i coraz częściej z tych uprawień korzysta.

Podstawa prawna uchwał antysmogowych

Uchwały antysmogowe mają swoje umocowanie w artykule 96 ustawy Prawo ochrony środowiska. Na mocy tego przepisu sejmiki województw mogą wprowadzać ograniczenia lub zakazy dotyczące spalania określonych paliw. Decyzje te są odpowiedzią na rosnące zanieczyszczenie powietrza, które wpływa negatywnie na zdrowie mieszkańców i jakość życia.

Wiele województw zakazuje używania paliw niskiej jakości, takich jak węgiel brunatny, mokre drewno czy muł węglowy. Uchwały często nakładają również obowiązek wymiany starych pieców, tzw. kopciuchów, na nowoczesne i bardziej ekologiczne urządzenia grzewcze, takie jak piece gazowe, pompy ciepła czy kotły na pellet. Dodatkowo, w niektórych regionach wprowadza się wymóg stosowania odnawialnych źródeł energii, co wpisuje się w szersze działania na rzecz ochrony klimatu.

Oprócz regulacji dotyczących paliw, uchwały mogą nakładać obowiązek regularnych przeglądów instalacji grzewczych oraz udokumentowania zgodności urządzeń z przepisami. Wszystkie te działania mają na celu ograniczenie emisji szkodliwych substancji i poprawę jakości powietrza.

Jak wygląda kontrola przestrzegania przepisów?

Egzekwowanie uchwał antysmogowych leży w gestii urzędników gminnych oraz funkcjonariuszy straży miejskich. Kontrole mogą przyjmować różne formy:

• Interwencyjne: Podejmowane na podstawie zgłoszeń od mieszkańców, którzy zauważą podejrzenia łamania przepisów.
• Planowe: Realizowane według ustalonego harmonogramu, szczególnie w okresach grzewczych, kiedy problem smogu jest najbardziej odczuwalny.
• Następcze: Mające na celu weryfikację, czy właściciele nieruchomości zastosowali się do wcześniej wydanych zaleceń.

Kontrolerzy mają prawo wejść na teren nieruchomości w godzinach 6:00-22:00. W ramach swoich działań mogą:

• Pobierać próbki popiołu do analizy laboratoryjnej,
• Sprawdzać skład spalin wydobywających się z kominów,
• Żądać okazania dokumentów potwierdzających zakup dopuszczalnego rodzaju paliwa lub wymianę kotła.

Właściciele nieruchomości, którzy odmówią współpracy, muszą liczyć się z możliwością interwencji policji. W skrajnych przypadkach sprawa może zostać skierowana do sądu.

Surowe kary finansowe i prawne

Za nieprzestrzeganie przepisów uchwał antysmogowych grożą dotkliwe sankcje. Funkcjonariusze straży miejskiej mogą nałożyć mandat w wysokości do 500 złotych. W przypadku poważniejszych naruszeń, takich jak zbieżność kilku wykroczeń, kara może wzrosnąć nawet do 1000 złotych. Jeśli sprawa trafi do sądu, grzywna może wynieść do 5000 złotych.

Dodatkowe konsekwencje obejmują:

• Koszty analizy laboratoryjnej próbek popiołu,
• Obowiązek przywrócenia urządzeń grzewczych do zgodności z przepisami,
• Możliwość aresztu w przypadku recydywy, zgodnie z artykułem 38 kodeksu wykroczeń.

Egzekwowanie przepisów różni się w zależności od regionu. W niektórych gminach kontrole są prowadzone regularnie i konsekwentnie, w innych natomiast obawy przed negatywnymi reakcjami mieszkańców sprawiają, że działania te są mniej rygorystyczne.

Różnice w egzekwowaniu przepisów

Eksperci wskazują na nierówność w egzekwowaniu uchwał antysmogowych. W wielu miejscowościach przepisy są wdrażane rygorystycznie, co budzi uznanie społeczności ekologicznych, ale także frustrację mieszkańców, którzy ponoszą wysokie koszty dostosowania się do wymagań. Z kolei w innych regionach brak konsekwencji w egzekwowaniu prawa prowadzi do poczucia niesprawiedliwości.

Mieszkańcy, którzy zainwestowali w modernizację swoich systemów grzewczych, mogą czuć się rozczarowani, widząc brak kontroli nad sąsiadami korzystającymi z niedozwolonych paliw. Dlatego istotne jest zapewnienie spójności w realizacji polityki antysmogowej na terenie całego kraju.

Programy takie jak „Czyste Powietrze” oferują dofinansowanie na wymianę pieców i termomodernizację budynków. Choć ostatnio wstrzymano program ze względu na nadużycia, samorządy wdrażają własne programy, które pozwalają na minimalizację wydatków.