Surowy zakaz kosztem portfeli Polaków. Rząd wprowadza obostrzenia w handlu tym towarem

Ministerstwo Klimatu i Środowiska szykuje się do wprowadzenia przełomowych zmian na rynku paliw stałych w Polsce. Nowy projekt rozporządzenia, będący częścią realizacji Krajowego Planu Odbudowy, przewiduje znaczące ograniczenia w sprzedaży tego towaru gospodarstwom domowym.

Od 1 lipca 2029 roku handel węglem będzie podlegał szeregowi ograniczeń. Te zmiany mają przyczynić się do poprawy jakości powietrza, jednak mogą również znacząco obciążyć budżety polskich rodzin.

Kluczowym elementem planowanych zmian jest zakaz obrotu węglem kostką, orzechem, groszkiem i miałem w sektorze bytowo-komunalnym od 1 lipca 2029 roku. Od tego dnia do sprzedaży będą dopuszczone jedynie paliwa sortymentu orzech i groszek, przeznaczone dla klasowych urządzeń grzewczych. Te paliwa będą musiały spełniać rygorystyczne normy jakościowe, w tym zawartość popiołu do 7%, wartość opałową od 26 MJ/kg i zawartość wilgoci całkowitej do 11%.

Ministerstwo planuje również zmiany w nazewnictwie paliw, aby przeciwdziałać tzw. greenwashingowi. Nazwy takie jak „ekogroszek” czy „ekomiał” zostaną zastąpione odpowiednio przez „węgiel groszek” i „węgiel miał”, co ma zapobiec wprowadzaniu konsumentów w błąd co do ekologicznego charakteru paliwa.

Rozporządzenie zakłada stopniowe zaostrzanie wymagań jakościowych dla paliw stałych. Planowane jest systematyczne zmniejszanie maksymalnej zawartości siarki oraz wilgoci w węglu, co ma dać czas producentom i użytkownikom na dostosowanie się do nowych standardów.

Choć zmiany te niewątpliwie przyczynią się do poprawy jakości powietrza w Polsce, mogą one również znacząco wpłynąć na budżety gospodarstw domowych. Wyższe wymagania jakościowe dla węgla prawdopodobnie przełożą się na wzrost cen, co może stanowić poważne obciążenie finansowe, szczególnie dla mniej zamożnych Polaków.

Warto przypomnieć, że od 1 czerwca 2020 roku obowiązuje już zakaz wprowadzania do obrotu węgla brunatnego do celów grzewczych dla gospodarstw domowych. Natomiast od 1 lipca 2025 roku analogiczny zakaz ma objąć sprzedaż paliw stałych otrzymywanych w procesie przeróbki termicznej węgla brunatnego.

Co tak naprawdę zawiera KPO w zakresie węgla?

W kontekście polityki energetycznej i zmian dotyczących węgla, KPO zawiera kluczowe założenia dotyczące stopniowego odchodzenia od węgla jako podstawowego źródła energii oraz transformacji energetycznej w kierunku odnawialnych źródeł energii (OZE).

• Transformacja energetyczna i dekarbonizacja: KPO kładzie duży nacisk na dekarbonizację gospodarki, co oznacza stopniowe ograniczanie zależności Polski od węgla, zwłaszcza w sektorze energetycznym. Plan zakłada wsparcie dla projektów związanych z energią odnawialną, takich jak rozwój farm wiatrowych (szczególnie offshore) oraz inwestycje w fotowoltaikę.
• Redukcja emisji i modernizacja sektora energetycznego: Jednym z głównych celów KPO jest redukcja emisji CO2 i innych gazów cieplarnianych. Plan zakłada modernizację infrastruktury energetycznej, w tym zamianę starych, węglowych jednostek energetycznych na bardziej nowoczesne i ekologiczne technologie. Inwestycje w nowoczesne sieci przesyłowe i dystrybucyjne mają umożliwić lepszą integrację odnawialnych źródeł energii z systemem energetycznym.
• Sprawiedliwa transformacja regionów górniczych: KPO przewiduje również środki na wsparcie społeczno-ekonomiczne dla regionów, które są silnie zależne od węgla, takich jak Śląsk. Transformacja tych regionów ma polegać na tworzeniu nowych miejsc pracy, rozwoju edukacji i szkoleń zawodowych oraz wspieraniu przedsiębiorczości, aby złagodzić społeczne i ekonomiczne skutki zamykania kopalń.
• Wsparcie dla efektywności energetycznej: Plan przewiduje również działania mające na celu zwiększenie efektywności energetycznej, co obejmuje termomodernizację budynków, wsparcie dla rozwoju ciepłownictwa systemowego opartego na OZE oraz promowanie energooszczędnych rozwiązań w przemyśle.
• Odchodzenie od węgla w gospodarstwach domowych: KPO wspiera działania zmierzające do ograniczenia użycia węgla w gospodarstwach domowych. Przewiduje wsparcie dla wymiany starych pieców na bardziej ekologiczne źródła ciepła, co ma na celu poprawę jakości powietrza i redukcję emisji zanieczyszczeń.
• Inwestycje w technologie niskoemisyjne: W ramach KPO przewiduje się inwestycje w rozwój technologii niskoemisyjnych, takich jak produkcja i magazynowanie wodoru, który ma stać się jednym z kluczowych elementów przyszłego miksu energetycznego Polski.
• Restrukturyzacja sektora węglowego: W KPO zawarte są także działania mające na celu restrukturyzację sektora węglowego, w tym stopniowe zamykanie nierentownych kopalń, przy jednoczesnym wsparciu dla górników w postaci programów przekwalifikowania i zabezpieczenia socjalnego.

KPO nie zakłada jednak natychmiastowego odejścia od węgla, lecz raczej stopniową transformację, która miała być realizowana w sposób zrównoważony, aby uniknąć destabilizacji gospodarczej i społecznej, zwłaszcza w regionach górniczych.