Surowy zakaz w szkołach już częściowo wprowadzono. Będzie ogólnopolski?

Wiele szkół wprowadziło od września zakaz przynoszenia telefonów na lekcje. Ogólnopolski zakaz nie wszedł w życie, bo jak mówiła minister Nowacka, ministerstwo bada, jak smartfony wpływają na uczenie się.

Minister Edukacji Narodowej, Barbara Nowacka, ogłosiła, że planowane są szczegółowe badania dotyczące wpływu smartfonów na wyniki nauki wśród uczniów. W rozmowie z Radiem ZET podkreśliła jednak, że obecnie nie przewiduje się wprowadzenia zakazu używania telefonów komórkowych na terenie szkół w całym kraju, ponieważ obecny system edukacyjny nie jest na to przygotowany.

„Chcemy szczegółowo przyjrzeć się, jak korzystanie ze smartfonów oddziałuje na proces edukacyjny oraz rozwój młodych ludzi” – podkreśliła Nowacka. „Problem uzależnienia od urządzeń mobilnych to nie tylko kwestia młodzieży, jest to coraz powszechniejszy problem społeczny”.

Minister zwróciła uwagę, że decyzje o ewentualnych ograniczeniach w korzystaniu z telefonów powinny być podejmowane przez poszczególne placówki we współpracy z rodzicami uczniów. Wiele szkół już wdrożyło swoje własne regulacje, polegające na przechowywaniu smartfonów w specjalnych sejfach podczas lekcji.

„Korzystanie z telefonów podczas zajęć szkolnych nie powinno mieć miejsca” – zaznaczyła Nowacka. „Z drugiej strony, są sytuacje, w których nauczyciele używają urządzeń mobilnych jako narzędzi dydaktycznych”.

Minister edukacji zwróciła też uwagę na potrzebę organizacji zajęć i aktywności zastępczych dla uczniów podczas przerw. Przykładowo, niektóre szkoły średnie udostępniają stoły do gry, zachęcając młodzież do integracji oraz aktywności fizycznej.

„Niezależność szkół oraz prawa rodziców to kluczowe elementy w ustalaniu zasad dotyczących korzystania z telefonów komórkowych” – podsumowała minister. „Takie regulacje powinny być dostosowane do specyfiki każdej szkoły i potrzeb społeczności szkolnej”.

Problemy związane z używaniem smartfonów w szkołach są dyskutowane od dawna. Poprzedni minister, Przemysław Czarnek, również podkreślał wagę tego zagadnienia, lecz był przeciwnikiem wprowadzania twardych zakazów. Zaznaczał, że wprowadzenie takich ograniczeń wymagałoby zmian w prawie, gdyż aktualne przepisy nie zezwalają na tymczasowe odbieranie uczniom ich własności lub własności ich rodziców.

Pojawiają się nawet bardziej radykalne głosy, sugerujące wprowadzenie całkowitego zakazu używania wszelkiego rodzaju urządzeń elektronicznych nie tylko przez uczniów, ale także nauczycieli i rodziców odwiedzających szkołę, np. na spotkania z nauczycielami.

Zakazy używania smartfonów w szkołach na świecie

W ostatnich latach wiele krajów podjęło kroki mające na celu ograniczenie lub zakazanie korzystania ze smartfonów w szkołach. Powody tych regulacji obejmują chęć zminimalizowania rozproszenia uwagi uczniów, poprawę wyników edukacyjnych i walkę z cyberprzemocą. Oto kilka przykładów krajów, które wprowadziły takie zakazy:

• Francja: Już od września 2018 roku we Francji obowiązuje zakaz korzystania z telefonów komórkowych w szkołach podstawowych i średnich. Celem tego zakazu jest zminimalizowanie czynników rozpraszających uczniów oraz promowanie ich zdrowego rozwoju społecznego i emocjonalnego.
• Holandia: Od stycznia 2024 roku w Holandii obowiązuje zakaz używania urządzeń cyfrowych, w tym smartfonów, tabletów i smartwatchów w klasach. Wyjątki przewidziano dla sytuacji medycznych oraz uczniów z niepełnosprawnościami.
• Włochy: We Włoszech uczniowie są zobowiązani do oddawania smartfonów na początku dnia szkolnego. Urządzenia są przechowywane przez nauczycieli aż do zakończenia zajęć, aby zagwarantować skupienie się uczniów na nauce.
• Finlandia: Finlandia także wprowadziła ograniczenia w korzystaniu ze smartfonów w szkołach. Od czerwca 2023 roku obowiązują tam regulacje mające na celu poprawę wyników nauczania oraz zmniejszenie rozproszenia uwagi.
• Chiny: W Chinach od lutego 2021 roku obowiązuje zakaz używania telefonów komórkowych w szkołach. Celem tej regulacji jest poprawa koncentracji na nauce oraz ograniczenie czasu spędzanego przed ekranem, co wpływa na zdrowie psychiczne i fizyczne uczniów.
• Australia: W stanie Tasmania w 2020 roku wprowadzono zakaz korzystania z telefonów komórkowych w szkołach, aby wspierać lepsze wyniki nauczania oraz zdrowie psychiczne uczniów.
• Stany Zjednoczone: W USA wiele szkół w różnych stanach, takich jak Ohio, Kolorado czy Kalifornia, zakazuje używania smartfonów w klasach, by poprawić koncentrację oraz ograniczyć cyberprzemoc.
• Wielka Brytania: W Wielkiej Brytanii promowane są zakazy używania smartfonów w szkołach, choć nie jest to jeszcze prawo powszechnie obowiązujące. Wiele szkół wprowadza jednak indywidualne regulacje, aby poprawić środowisko nauki.

Czy smartfon rzeczywiście przeszkadza w nauce?

Wiele badań wskazuje, że obecność smartfonów w klasie znacząco rozprasza uwagę uczniów. Nawet wyłączone telefony mogą obniżać zdolność koncentracji i zapamiętywania. Wykazano, że uczniowie uzależnieni od smartfonów mają niższą dokładność w zadaniach pamięciowych.

Analizy wskazują, że uzależnienie od smartfonów negatywnie wpływa na ogólne wyniki akademickie. Im więcej czasu uczniowie spędzają przy urządzeniach mobilnych, tym gorsze są ich osiągnięcia edukacyjne. Dodatkowo, obecność smartfona w pobliżu zmniejsza efektywność nauki, negatywnie wpływając na zdolności zapamiętywania i przetwarzania informacji.

Próby ograniczenia używania smartfonów w Polsce

W Polsce wielokrotnie podejmowano inicjatywy mające na celu ograniczenie używania smartfonów w szkołach, choć nie wprowadzono ogólnokrajowego zakazu. Wiele placówek szkolnych samodzielnie reguluje te kwestie w swoich statutach, decydując o zbieraniu telefonów na początku zajęć i oddawaniu ich pod koniec dnia. Choć nie jest to rozwiązanie uregulowane prawnie, większość rodziców wyraża zgodę na wprowadzenie takich ograniczeń.

Były również petycje od rodziców i nauczycieli dotyczące ograniczenia korzystania ze smartfonów w szkołach.

• Petycja Rady Dzieci i Młodzieży: Przedstawiciele Rady Dzieci i Młodzieży przy Ministerstwie Edukacji i Nauki apelowali o ustanowienie jednolitych zasad dotyczących używania telefonów komórkowych w szkołach podstawowych. W przeprowadzanych konsultacjach i ankietach uczniowie sami wyrażali potrzebę ograniczenia korzystania z urządzeń mobilnych.
• Kampania „Ratuj Dzieci!”: Instytut Spraw Obywatelskich prowadzi kampanię „Ratuj Dzieci!”, postulującą wprowadzenie zasad higieny cyfrowej w szkołach, w tym całkowitego zakazu korzystania z telefonów komórkowych na ich terenie.
• Petycja Centrum Życia i Rodziny: Centrum Życia i Rodziny zbiera podpisy pod petycją o wprowadzenie zakazu korzystania ze smartfonów w szkołach, argumentując, że nadmierne używanie tych urządzeń przez młodzież prowadzi do problemów zdrowotnych, takich jak pogorszenie wzroku czy niedostatek snu.

Nadchodzące zmiany w polskich szkołach

Ministerstwo Edukacji wprowadza wiele zmian w szkołach. Pierwszym krokiem było ograniczenie prac domowych dla młodszych uczniów, a następnie zaktualizowano program nauczania, który uczniowie odczują już w kolejnym roku szkolnym. Usunięto kontrowersyjny przedmiot „Historia i Teraźniejszość”, wprowadzając zamiast niego „Wychowanie Obywatelskie”, a od września 2025 roku „Edukację Zdrowotną”. Dodatkowo, obowiązkowe staną się zajęcia z pierwszej pomocy.

Wprowadzono także nowe wymogi dla placówek edukacyjnych. Każda szkolna toaleta powinna być wyposażona w papier toaletowy i środki higieny, a pilotażowo udostępniane będą artykuły higieniczne dla dziewcząt, co jest odpowiedzią na problem ubóstwa menstruacyjnego.

Zmieniono także podstawę programową, a niedawno pojawiły się głosy, że biologia, geografia i chemia mogłyby być zastąpione jednym przedmiotem o nazwie przyroda. Przedmiot ten, jak dotąd obowiązywał tylko do czwartej klasy włącznie.

Wiele szkół wprowadziło już ograniczenia w stosowaniu telefonów komórkowych w szkołach. Wielu rodziców prosi o taki wpis w statutach i część szkół już go wprowadziło. Czy ogólnopolski zakaz jest możliwy? Na pewno niejednokrotnie jeszcze o nim usłyszymy.