Tłumy w urzędach, tysiące wniosków. Polacy chcą zdążyć przed zmianą prawa

W 2026 roku Polacy doświadczą ważnej reformy. Ten, kto chce zdążyć przed zmianą przepisów musi udać się do urzędów. Dlatego niektóre placówki, szczególnie w dużych miastach, odwiedzają tłumy osób.

W urzędach w całej Polsce obserwuje się gwałtowny wzrost liczby wniosków o wydanie decyzji o warunkach zabudowy (WZ). Powodem jest zbliżająca się reforma przepisów o planowaniu przestrzennym, która znacząco zmieni zasady wydawania tych dokumentów od 2026 roku. Mieszkańcy i deweloperzy starają się uzyskać decyzje na obecnych, bardziej korzystnych warunkach.

Rekordowe liczby wniosków

Skala zainteresowania jest bezprecedensowa. Jak informuje Wyborcza.biz w samym tylko Rzeszowie w styczniu złożono 190 wniosków o warunki zabudowy, co stanowi ponad dwukrotny wzrost w porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku, kiedy wpłynęło ich 90. Podobną sytuację obserwuje się w innych miastach, w tym w Białymstoku i Tarnobrzegu, gdzie urzędy odnotowują wzmożony ruch i liczne zapytania o procedurę składania wniosków. Liczba wniosków w całej Polsce liczona może być w tysiącach, choć mamy dopiero styczeń.

Przyczyny pośpiechu

Głównym powodem zwiększonego zainteresowania jest fundamentalna zmiana w prawie, przyjęta przez Sejm 7 lipca 2023 roku. Nowelizacja ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym wprowadza dwie kluczowe modyfikacje. Pierwszą jest wprowadzenie planów ogólnych, które zastąpią dotychczasowe studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Drugą – ograniczenie czasowe ważności decyzji o warunkach zabudowy do 5 lat, w przeciwieństwie do obecnych bezterminowych pozwoleń.

Od 2026 roku każda gmina będzie zobowiązana do posiadania planu ogólnego, który podzieli jej obszar na strefy planistyczne i określi standardy urbanistyczne. To oznacza, że możliwość zabudowy działki będzie ściśle uzależniona od jej lokalizacji w konkretnej strefie. Przykładowo, jeśli działka znajdzie się w strefie zieleni i rekreacji, właściciel może stracić możliwość wybudowania na niej domu mieszkalnego.

Jak uzyskać WZ?

Proces uzyskania WZ jest złożony i wymaga zgromadzenia wielu dokumentów. Oprócz planu budynku, niezbędne są oświadczenia dotyczące dostaw mediów, w tym energii elektrycznej, możliwości przyłączenia do sieci wodociągowej i kanalizacyjnej. Ze względu na czasochłonność procedury, wielu wnioskodawców decyduje się na rozpoczęcie starań o WZ z dużym wyprzedzeniem przed wejściem w życie nowych przepisów.

Decyzje o warunkach zabudowy wydane przed wprowadzeniem nowych przepisów zachowają ważność nawet po wejściu w życie planów ogólnych. Co więcej, będą one bezterminowe, w przeciwieństwie do nowych decyzji wydawanych od 2026 roku. To sprawia, że uzyskanie WZ na obecnych zasadach jest szczególnie atrakcyjne zarówno dla indywidualnych inwestorów, jak i firm deweloperskich.

Zmiana przepisów stanowi jeden z największych przełomów w polskim prawie budowlanym ostatnich lat. Nowe regulacje mają uporządkować chaos przestrzenny, jednak w krótkim terminie wywołują wzmożony ruch w urzędach i pośpiech inwestorów chcących zabezpieczyć swoje interesy na dotychczasowych, korzystniejszych zasadach.