Ustawa weszła w życie. Masz obowiązek wpuścić specjalistów. Montują te urządzenia u każdego Polaka

W Polsce trwa wyjątkowa modernizacja systemu energetycznego. Do 2028 roku planuje się zainstalowanie ponad 17 milionów nowych, inteligentnych liczników energii elektrycznej. Masz ustawowy obowiązek wpuszczenia techników do domu.

To przedsięwzięcie, wynikające z ustawy z 2021 roku, ma na celu nie tylko unowocześnienie infrastruktury, ale przede wszystkim poprawę efektywności zarządzania energią i umożliwienie odbiorcom oszczędności.

Nowe liczniki, znane jako inteligentne lub zdalnego odczytu (LZO), automatycznie przesyłają dane o zużyciu energii do dostawców, eliminując tradycyjne odczyty i wizyty inkasentów. Dają one odbiorcom możliwość monitorowania zużycia energii na bieżąco, co może przynieść oszczędności sięgające nawet 10% obecnego zużycia energii.

Wymiana liczników będzie realizowana etapami. Do 2025 roku nowe liczniki otrzyma 25% odbiorców, do 2027 roku – 65%, a do końca 2028 roku – 80%. Proces ma zostać zakończony do 2031 roku.

Dobra wiadomość dla konsumentów – standardowa wymiana licznika jest bezpłatna, a koszty, szacowane na około 9 miliardów złotych, pokrywają spółki energetyczne. Można również skorzystać z opcji przyspieszonej wymiany na życzenie klienta za 300-400 złotych. Opcja ta może być atrakcyjna dla przedsiębiorców, którzy zużywają dużo energii, gdyż potencjalne oszczędności szybko zrekompensują początkowy wydatek.

Procedura wymiany licznika trwa od 15 do 40 minut i jest przeprowadzana przez uprawnionych monterów. Proces obejmuje krótkie wyłączenie zasilania, instalację nowego licznika i jego zaplombowanie. W większości przypadków, zwłaszcza w nowszych budynkach, liczniki są umieszczone poza mieszkaniami, co ułatwia wymianę. U niektórych konsumentów liczniki znajdują się w domu. Dzieje się tak dlatego, że według starych regulacji liczniki mogły być w domach i mieszkaniach. Jeżeli czekać Was będzie wymiana, będziecie musieli udostępnić lokal monterowi.

Po wymianie nie trzeba zawierać nowych umów. Koniec wizyt inkasentów i ręcznego przesyłania odczytów to dodatkowa wygoda. Firmy energetyczne już rozpoczęły wymianę liczników. Energa wymieniła ponad 2 miliony liczników na 3,3 miliona klientów. PGE Dystrybucja i Stoen Operator również odnotowali znaczące postępy. Mimo że proces ma trwać do 2031 roku, firmy muszą spełniać określone roczne wymogi wymiany.

Modernizacja ta to nie tylko krok w stronę bardziej efektywnego zarządzania energią, ale również szansa dla konsumentów na oszczędności. Ministerstwo Klimatu szacuje, że odbiorcy mogą zaoszczędzić nawet 11,3 miliarda złotych w ciągu 15 lat, co pokazuje, że inwestycja w inteligentne liczniki to także krok w stronę bardziej świadomego korzystania z energii elektrycznej.

Wady i zalety inteligentnych liczników

Inteligentne liczniki energii, zwane e-licznikami, oferują wiele korzyści, ale także pewne wyzwania. Przyjrzyjmy się głównym zaletom i wadom tego rozwiązania.

Jedną z największych zalet e-liczników jest automatyzacja odczytów, eliminująca potrzebę wizyt inkasentów i ręcznego podawania stanu licznika, co jest ogromną wygodą dla konsumentów. Umożliwiają one także dokładne monitorowanie zużycia energii w czasie rzeczywistym, co może prowadzić do oszczędności sięgających 10%.

E-liczniki umożliwiają również bardziej elastyczne taryfy, dostosowane do indywidualnych wzorców zużycia energii, co pozwala optymalizować koszty poprzez korzystanie z energii w tańszych godzinach. Ułatwiają także szybsze wykrywanie awarii i przerw w dostawie prądu, co przekłada się na sprawniejsze usuwanie usterek.

Kolejną zaletą jest lepsza integracja z odnawialnymi źródłami energii i wsparcie dla inteligentnych sieci energetycznych (smart grid), co jest krokiem w stronę bardziej zrównoważonego systemu energetycznego.

Jednak e-liczniki mają także swoje wady. Głównymi obawami są kwestie prywatności i bezpieczeństwa danych, ponieważ gromadzenie szczegółowych informacji o zużyciu energii rodzi pytania o dostęp i wykorzystanie tych danych. Istnieje także ryzyko cyberataków na system.

Koszty instalacji i utrzymania infrastruktury dla e-liczników są znaczące, a przedsięwzięcie logistyczne ogromne, wymagające wymiany wszystkich liczników w kraju. Mogą również wystąpić problemy techniczne z przesyłem danych czy kompatybilnością ze starszymi urządzeniami domowymi.

Dla niektórych użytkowników, zwłaszcza starszych, obsługa zaawansowanych e-liczników może być trudna. Istnieje także ryzyko awarii elektroniki, które w przypadku prostszych liczników mechanicznych były mniejsze.

Warto również wspomnieć o możliwości zdalnego odcięcia prądu przez dostawcę, co może być niepokojące dla niektórych konsumentów. Dokładniejsze pomiary mogą także w niektórych przypadkach prowadzić do zwiększenia rachunków za energię.

Rewolucja w zarządzaniu energią dla przedsiębiorstw

Wdrożenie inteligentnych liczników energii, zwanych e-licznikami, może znacząco wpłynąć na działalność przedsiębiorstw, szczególnie tych o dużym zużyciu energii. Ta nowoczesna technologia otwiera nowe możliwości w zakresie optymalizacji kosztów i efektywności energetycznej, co bezpośrednio przekłada się na finanse firm.

Precyzyjne monitorowanie zużycia

E-liczniki umożliwiają przedsiębiorstwom dokładne monitorowanie zużycia energii w czasie rzeczywistym, co jest kluczowe dla firm, gdzie koszty energii stanowią znaczącą część wydatków operacyjnych. Dzięki szczegółowym danym, menedżerowie mogą identyfikować okresy największego poboru energii, nieefektywne procesy czy urządzenia zużywające nadmierną ilość prądu.

Optymalizacja kosztów

Dostęp do precyzyjnych danych umożliwia firmom podejmowanie świadomych decyzji dotyczących zarządzania energią. Na przykład, przedsiębiorstwo może przesunąć energochłonne procesy na godziny z niższymi taryfami, co może prowadzić do oszczędności rzędu 10-15% na rachunkach za energię.

Planowanie budżetu i prognozowanie

E-liczniki dostarczają danych historycznych i aktualnych, co znacznie ułatwia prognozowanie przyszłego zużycia energii, co jest nieocenione przy planowaniu budżetu i przewidywaniu kosztów operacyjnych. Firmy mogą dokładniej oszacować swoje wydatki energetyczne na kolejne okresy, co przyczynia się do bardziej efektywnego zarządzania finansami.

Identyfikacja anomalii i zapobieganie stratom

Inteligentne liczniki mogą szybko wykryć nietypowe wzorce zużycia energii, co może wskazywać na awarie sprzętu lub nieefektywne procesy. Szybka reakcja na takie anomalie pozwala uniknąć niepotrzebnych strat finansowych i zapobiec potencjalnym przestojom w produkcji.

Negocjacje z dostawcami energii

Dysponując szczegółowymi danymi o swoim profilu energetycznym, przedsiębiorstwa są w lepszej pozycji do negocjowania korzystniejszych warunków umów z dostawcami energii. Mogą argumentować swoje potrzeby konkretnymi danymi, co może prowadzić do uzyskania bardziej konkurencyjnych stawek.

Inwestycje w efektywność energetyczną

E-liczniki dostarczają twardych danych, które mogą uzasadnić inwestycje w bardziej energooszczędne technologie lub modernizację procesów. Firmy mogą dokładnie obliczyć potencjalne oszczędności i okres zwrotu z inwestycji, co ułatwia podejmowanie decyzji o alokacji kapitału.

Zgodność z regulacjami i raportowanie

Dla wielu firm, szczególnie dużych korporacji, raportowanie zużycia energii i emisji CO2 staje się obowiązkowe. E-liczniki znacznie upraszczają ten proces, dostarczając dokładnych danych potrzebnych do raportów środowiskowych i zgodności z regulacjami.

Firmy dostały dofinansowanie

10 lipca 2024 r. podpisał ze spółką Tauron Dystrybucja dwie umowy na udzielenie dofinansowania do zakupu i montażu liczników zdalnego odczytu. Dofinansowanie 173 mln zł pochodzi z programu „Elektroenergetyka – Inteligentna infrastruktura energetyczna” finansowanego ze środków Funduszu Modernizacyjnego.

• Łączna kwota przyznanych przez NFOŚiGW dotacji przekracza już 379 mln zł.
• Są to środki na projekty montażu 1,9 mln inteligentnych liczników.
• Efektem inwestycji Tauron Dystrybucja będzie redukcja emisji dwutlenku węgla o ponad 73 tys. ton rocznie, emisja tlenków azotu o prawie 59 ton i oszczędność ponad 96 tys. MWh energii elektrycznej.

Inteligentne liczniki to kluczowy element inteligentnej sieci energetycznej – dzięki nim można efektywniej zarządzać pracą systemu elektroenergetycznego, usprawnić obsługę odbiorców energii oraz zapewnić lepszą pracę odnawialnych źródeł energii (OZE).

– Finansujemy projekty przyczyniające się do transformacji energetycznej i poprawy jakości życia Polek i Polaków. Wdrożenie inteligentnych liczników daje operatorom sieci dystrybucyjnej możliwość efektywniejszego monitorowania stanu i pracy sieci elektroenergetycznej, a odbiorcom zapewnia kontrolę nad rzeczywistym zużyciem energii, zachęcając do jej oszczędzania i obniżania rachunków za prąd. To także podstawa funkcjonowania i rozwoju energetyki prosumenckiej – powiedział  Zastępca Prezesa Zarządu NFOŚiGW Józef Matysiak.

Najnowsze umowy NFOŚiGW z firmą Tauron Dystrybucja dotyczą dwóch projektów wdrożenia systemu inteligentnego opomiarowania AMI. Tauron planuje zakup i montaż ponad 900 tysięcy jednofazowych i trójfazowych liczników zdalnego odczytu w Małopolsce i na Śląsku. Efektem inwestycji będzie redukcja emisji dwutlenku węgla o ponad 73 tys.  tony rocznie, emisja tlenków azotu o prawie 59 ton oraz oszczędność ponad 96 tys. MWh energii elektrycznej.

– Liczniki zdalnego odczytu to dla naszych klientów szereg korzyści, przede wszystkim możliwość kontrolowania swojego zużycia energii. Nowe liczniki zapewnią również skrócenie czasu obsługi zgłoszeń i spraw klientów m.in. takich jak: odczyt licznika, zmiana grupy taryfowej czy podłączenie licznika po wyłączeniu oraz szybkiej i sprawniej identyfikacji i usuwania awarii dotyczących sieci i licznika. Uproszczeniu ulegnie również procedura zmiany sprzedawcy energii. Dla firmy to z kolei lepsze zarządzanie siecią energetyczną, minimalizacja czasu przerw w dostawie zasilania, czy możliwość analizy jakości dostarczanej do klientów energii elektrycznej – mówi wiceprezes ds. operatora w TAURON Dystrybucja Maciej Mróz. –  Uzyskane od NFOŚiGW dofinansowanie wspiera sprawną realizację wymiany liczników, czyli ich zakup i montaż na terenie działalności spółki, a także na zakup oprogramowania do ich obsługi.

W ramach programu „Elektroenergetyka – Inteligentna infrastruktura energetyczna”, którego budżet wynosi 1 miliard zł, NFOŚiGW przyznał dofinansowanie łącznie na pięć projektów na kwotę 379 mln zł. Oprócz Tauron Dystrybucja beneficjentami programu zostały Stoen Operator (57,4 mln zł), Energa Operator (64,7 mln z) i PGE Dystrybucja (84,2 mln zł).

Finansowanie programu „Elektroenergetyka – Inteligentna infrastruktura energetyczna” pochodzi z Funduszu Modernizacyjnego (FM). Jest to instrument finansowy zasilony środkami ze sprzedaży 4,5 proc. ogólnej puli uprawnień do emisji CO2 w ramach unijnego systemu handlu emisjami EU-ETS. Sprzedaż tych uprawnień jest dokonywana w półrocznych transzach przez Europejski Bank Inwestycyjny. Szacuje się, że do Polski z Funduszu Modernizacyjnego w latach 2021-30 może trafić ok. 60 mld zł. Pieniądze z FM wspierają modernizację systemu energetycznego, poprawę efektywności energetycznej i zeroemisyjny transport w Polsce i 12 innych krajach Unii Europejskiej. Zgodnie z ustawą o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych, funkcję Krajowego Operatora Funduszu Modernizacyjnego pełni NFOŚiGW.