ZUS wypłaca 312 zł miesięcznie bez sprawdzania dochodów. Większość uprawnionych nie składa wniosku i traci tysiące rocznie
Setki złotych dodatku do każdej emerytury lub renty, bez żadnych warunków dochodowych, bez terminów składania wniosków, z możliwością odzyskania pieniędzy za poprzednie miesiące. Brzmi jak bajka? To rzeczywistość dla określonej grupy Polaków, która często nie wie o swoich prawach albo odkłada wizytę w ZUS na później. Sprawdzamy, kto może dostać prawie trzysta trzynaście złotych miesięcznie i dlaczego warto to zrobić już teraz.

Fot. Warszawa w Pigułce
Pieniądze na prąd, które możesz wydać jak chcesz
Ryczałt energetyczny to świadczenie pieniężne wypłacane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, którego celem jest częściowe zrekompensowanie wydatków na energię elektryczną w gospodarstwach domowych. Portal Forsal.pl podkreśla, że od pierwszego marca tego roku wysokość ryczałtu wynosi trzysta dwanaście złotych siedemdziesiąt jeden groszy miesięcznie. To wzrost w porównaniu z poprzednim rokiem, kiedy świadczenie wynosiło dwieście dziewięćdziesiąt dziewięć złotych osiemdziesiąt dwa grosze.
Najważniejsza informacja, która często umyka osobom uprawnionym – ryczałt nie jest opodatkowany i nie zależy od dochodów. Możesz mieć wysoką emeryturę, dodatkowe źródła przychodu, oszczędności na koncie, a i tak dostaniesz pełną kwotę. Zasady przyznawania określa ustawa o kombatantach z dwudziestego czwartego stycznia tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiątego pierwszego roku, co oznacza że to stabilne świadczenie oparte na jasnych przepisach prawnych.
Kolejny istotny szczegół – pieniądze trafiają na twoje konto lub do ręki razem z emeryturą czy rentą, ale nie są przekazywane bezpośrednio dostawcy energii. Sam decydujesz, jak je wykorzystać. Teoretycznie to dodatek do prądu, praktycznie możesz przeznaczyć go na cokolwiek, bo nikt nie kontroluje na co wydajesz te środki.
Dla kogo ten zastrzyk gotówki co miesiąc
Dodatek przysługuje osobom spełniającym ściśle określone warunki zapisane w ustawie o kombatantach. Otrzymują go przede wszystkim osoby posiadające status kombatanta, co oznacza uczestników walk o niepodległość Polski lub działaczy antykomunistycznego podziemia. Kolejna grupa to ofiary represji wojennych lub okresu powojennego – ludzie, którzy cierpieli z powodu działań reżimów totalitarnych.
Żołnierze przymusowo zatrudniani w kopalniach, kamieniołomach, batalionach budowlanych lub przy wydobyciu rud uranu również mogą się ubiegać o świadczenie. Ta kategoria obejmuje osoby, które w okresie stalinowskim były faktycznie więzione i wykorzystywane do ciężkiej pracy pod przykrywką służby wojskowej.
Istotna jest także możliwość dziedziczenia prawa do świadczenia. Wdowy i wdowcy po osobach uprawnionych mogą nadal otrzymywać ryczałt po śmierci małżonka, jeśli sami pobierają emeryturę lub rentę. To oznacza, że nawet jeśli kombatant lub ofiara represji zmarła lata temu, ich małżonek może wciąż korzystać z tego dodatku, o ile spełnia warunki formalne.
Formularz ZUS-ERK i dokumenty, które musisz załączyć
Aby dostać ryczałt energetyczny, składasz wniosek w dowolnej placówce Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub wysyłasz go pocztą. Wymagany jest formularz ZUS-ERK, dostępny na stronie internetowej ZUS lub w jego oddziałach. Do wniosku dołączasz dokumenty potwierdzające prawo do świadczenia, w zależności od twojej sytuacji.
Osoby ze statusem kombatanta potrzebują zaświadczenia potwierdzającego ten status, wydawanego przez właściwe organy. Dokumentacja potwierdzająca przymusowe zatrudnienie w ramach zastępczej służby wojskowej jest konieczna dla żołnierzy z batalionów pracy. Wdowy i wdowcy muszą przedstawić decyzję Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. W przypadku żołnierzy potrzebne jest zaświadczenie właściwego organu wojskowego.
Portal Forsal.pl zwraca uwagę, że nie ma określonego terminu składania dokumentów – wniosek możesz złożyć w dowolnym momencie roku. ZUS rozpatruje go w ciągu trzydziestu dni, a wypłata następuje najpóźniej w kolejnym miesiącu po pozytywnym rozpatrzeniu. To elastyczne podejście eliminuje stres związany z nadchodzącymi deadline’ami, ale jednocześnie sprawia że wielu ludzi odkłada sprawę na później i traci pieniądze.
Możesz dostać wyrównanie za minione miesiące
Jeśli składasz wniosek po raz pierwszy, a prawo do świadczenia przysługiwało ci już wcześniej, ZUS może wypłacić również wyrównanie za poprzednie miesiące. To kluczowa informacja dla osób, które dopiero dowiedziały się o możliwości otrzymania ryczałtu energetycznego. Wyobraź sobie, że od dwóch lat mogłaś dostać dodatkowe trzysta złotych miesięcznie, ale nikt ci o tym nie powiedział. Teraz składasz wniosek i oprócz bieżącej wypłaty dostajesz wyrównanie za te dwa lata – to ponad siedem tysięcy złotych jednorazowo.
Co to oznacza dla Ciebie?
Jeśli jesteś wdową po kombatancie, ofiarze represji lub żołnierzu przymusowo zatrudnianym w czasach stalinowskich, a nie składałaś jeszcze wniosku o ryczałt energetyczny, tracisz trzysta dwanaście złotych siedemdziesiąt jeden groszy każdego miesiąca. To trzy tysiące siedemset pięćdziesiąt dwa złote rocznie, które po prostu przepadają, bo nie złożyłaś jednego formularza.
Weźmy panią Halinę z Warszawy, osiemdziesięcioletnią wdowę po żołnierzu Armii Krajowej. Jej mąż miał status kombatanta, ale zmarł piętnaście lat temu. Pani Halina przez te wszystkie lata nie wiedziała, że ma prawo do ryczałtu energetycznego jako wdowa. W zeszłym roku córka dowiedziała się o tym świadczeniu przez przypadek, złożyła wniosek za matkę i ZUS wypłacił nie tylko bieżący ryczałt, ale także wyrównanie za poprzednie miesiące. Pani Halina dostała prawie dziesięć tysięcy złotych jednorazowo, a teraz co miesiąc jej emerytura jest wyższa o ponad trzysta złotych.
Albo pan Józef z Krakowa, który w latach pięćdziesiątych był przymusowo zatrudniony w kopalni uranu. Przez dziesięciolecia nie ubiegał się o żadne świadczenia kombatanckie, bo uważał że to skomplikowane i nieistotne. Kiedy w osiemdziesiątym roku życia dowiedział się o ryczałcie energetycznym, początkowo zignorował informację. Dopiero nacisk rodziny przekonał go do wizyty w ZUS. Okazało się, że ma prawo do świadczenia od lat, dostał wyrównanie za kilkanaście miesięcy i teraz jego renta jest wyższa o kwotę, która pokrywa wszystkie rachunki za prąd i jeszcze zostaje.
Praktyczne rady na dziś? Jeśli ty lub ktoś z twojej rodziny może kwalifikować się do tego świadczenia, nie odkładaj sprawy. Wydrukuj formularz ZUS-ERK ze strony Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub odbierz go w najbliższym oddziale. Przygotuj dokumenty potwierdzające status kombatanta, ofiary represji lub przymusowego zatrudnienia – jeśli ich nie masz, zapytaj w Urzędzie do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych jak je uzyskać.
Jeśli jesteś wdową lub wdowcem, sprawdź czy twój zmarły małżonek miał którykolwiek z tych statusów. Wiele osób nie mówiło o swojej przeszłości, szczególnie o represjach czy przymusowej pracy, więc warto przejrzeć stare dokumenty lub porozmawiać z dальszą rodziną. Decyzja Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów jest konieczna, ale można ją uzyskać na podstawie zachowanej dokumentacji małżonka.
Nie bój się pytać w ZUS o szczegóły. Pracownicy Zakładu mają obowiązek wyjaśnić ci wszystkie wątpliwości i pomóc w wypełnieniu formularza. Jeśli masz problemy z poruszaniem się, możesz wysłać wniosek pocztą – nie musisz osobiście iść do placówki. Pamiętaj, że wniosek możesz złożyć w dowolnym momencie, nie ma deadline’u, ale każdy miesiąc zwłoki to kolejne trzysta złotych, których nie odzyskasz.
Jeśli mieszkasz z osobą uprawnioną, która sama nie jest w stanie załatwić formalności, pomóż jej. Często seniorzy nie radzą sobie z biurokracją albo uważają że to zbyt skomplikowane. Jeden wypełniony formularz i kilka dostarczonych dokumentów mogą dać im dodatkowe prawie trzy tysiące osiemset złotych rocznie do emerytury lub renty. To nie są małe pieniądze dla kogoś, kto żyje z minimalnego świadczenia.

Z zawodu językoznawca i tłumacz języka angielskiego. W redakcji od samego początku.