Mauzoleum Żołnierzy Radzieckich – tylko wiatr pamięta o poległych

Cmentarz Mauzoleum Żołnierzy Radzieckich – bo tak brzmi pełna nazwa nekropolii – mieści się na ul. Żwirki i Wigury 10. Zostali tu pochowani żołnierze Armii Czerwonej, walczący z Niemcami w Warszawie i polegli podczas nich lub w wyniku ran w niej odniesionych.

Jest tu naprawdę wiele grobów, wiele anonimowych, wiele podpisanych. Leżą tu ludzie w różnym wieku – od kilkunastu do nawet kilkudziesięciu lat. Poza obsługą cmentarza grabiącą liście i zajmującą się ogólnymi porządkami nikt tu raczej nie zagląda. Brak jest jakichkolwiek kwiatów (jedynie sztuczne, pozbawione już kolorów), zniczy czy śladów obecności bliskich. Żołnierze leżą więc całkiem zapomniani.

Historia tego miejsca sięga końca lat 40 i skrywa prochy 21 468 żołnierzy 1 Frontu Białoruskiego. W 1 Froncie Białoruskim służyli jednak nie tylko Białorusini, ale także i Rosjanie, Kazachowie, Ukraińcy i żołnierze innych narodowości znajdujący się wtedy pod okupacją ZSRR. Pochowano ich w 834 mogiłach w tym w 294 indywidualnych. Szczątki zostały ekshumowane i przeniesione tu z cmentarzy lokalnych. Cała powierzchnia zaprojektowanej przez Bohdana Lacherta i Władysława Niemirskiego nekropolii ma 19,2 ha.

W parku znajduje się obelisk na którym jeszcze do niedawna widniał napis: „Ku wiecznej chwale bohaterskich żołnierzy niezwyciężonej Armii Radzieckiej, poległych w bojach z hitlerowskim najeźdźcą o wyzwolenie Polski i naszej stolicy Warszawy”. Zmieniono go jednak na: „Pamięci żołnierzy armii radzieckiej poległych o wyzwolenie Polski spod okupacji niemieckiej w latach 1944 – 1945”.

Po obu stronach wejścia znajdują się też rzeźby dłuta Jerzego Jarnuszkiewicza i Stanisława Lisowskiego przedstawiające bohaterstwo i ofiarność.

Fot. Warszawa w Pigułce