Będzie surowy zakaz w szkołach. Dotknie tylko nauczycieli. „Powszechna praktyka”

Ministerstwo Edukacji Narodowej finalizuje prace nad projektem nowelizacji Karty Nauczyciela. Będzie surowy zakaz dla nauczycieli i dyrekcji. Zdaniem ministerstwa jest to obecnie powszechną praktyką.

Koniec z dezorganizacją pracy szkolnych specjalistów

W wielu placówkach edukacyjnych kierowano specjalistów na zastępstwa za nieobecnych nauczycieli przedmiotowych. Takie rozwiązanie, choć wygodne z punktu widzenia organizacji pracy szkoły, skutecznie uniemożliwiało specjalistom wykonywanie obowiązków pedagoga czy psychologa szkolnego.

Problem ten ma często podłoże kadrowe. Nauczycieli zwyczajnie brakuje. W wielu szkołach są wolne wakaty, a sezon chorobowy nie ułatwia sytuacji. Ważny jest również czynnik ekonomiczny. Dyrekcje szkół, kierując na zastępstwa zatrudnionych już specjalistów, unikały konieczności wypłaty dodatkowych wynagrodzeń. Bez względu na to, jakie są przyczyny, w konsekwencji uczniowie wymagający specjalistycznego wsparcia nie otrzymywali pomocy w zaplanowanym terminie, a ich zajęcia były przekładane lub odwoływane.

Nowe przepisy jednoznacznie określą, że tego typu praktyki są niedopuszczalne. Nauczyciele specjaliści będą mogli skoncentrować się wyłącznie na swojej podstawowej pracy, co powinno znacząco podnieść jakość wsparcia udzielanego uczniom z różnorodnymi potrzebami edukacyjnymi i rozwojowymi.

Skrócenie okresu próbnego dla początkujących nauczycieli

Istotną zmianą, która wpłynie na sytuację osób rozpoczynających pracę w zawodzie nauczyciela, jest skrócenie okresu próbnego. Dotychczas nauczyciele początkujący musieli przejść dwuletni staż, zanim mogli ubiegać się o wyższy stopień awansu zawodowego. Nowelizacja przewiduje skrócenie tego czasu do jednego roku szkolnego.

Dzięki tej zmianie młodzi pedagodzy szybciej uzyskają stabilizację zawodową oraz dostęp do szeregu uprawnień przewidzianych dla nauczycieli mianowanych. Jest to rozwiązanie, które ma zachęcić absolwentów studiów pedagogicznych do podejmowania pracy w zawodzie i przeciwdziałać narastającemu problemowi braku kadry w placówkach oświatowych.

Ujednolicenie pensum nauczycieli szkół zawodowych

Nowe przepisy wprowadzą również długo oczekiwane ujednolicenie tygodniowego wymiaru godzin pracy nauczycieli zatrudnionych w szkołach zawodowych. Pensum nauczycieli praktycznej nauki zawodu zostanie zmniejszone z dotychczasowych 20 do 18 godzin tygodniowo, co zrówna ich czas pracy z nauczycielami przedmiotów teoretycznych.

Ta zmiana ma zakończyć nieuzasadnione różnice w wymiarze czasu pracy między grupami nauczycieli wykonującymi równie odpowiedzialną i wymagającą pracę. Jest to szczególnie istotne w kontekście promowania kształcenia zawodowego i podnoszenia prestiżu szkół branżowych, co stanowi jeden z priorytetów polityki oświatowej państwa.

Jasne zasady wynagradzania za pracę ponadwymiarową

Istotnym elementem nowelizacji jest również ujednolicenie zasad wynagradzania nauczycieli za godziny ponadwymiarowe i zastępstwa doraźne. Ministerstwo planuje wprowadzenie klarownych reguł określających, w jakich przypadkach pedagog zachowuje lub traci prawo do wynagrodzenia za niezrealizowane godziny.

Nowe przepisy uregulują również sposoby naliczania wynagrodzenia za dodatkową pracę, niezależnie od organu prowadzącego szkołę. Ma to zakończyć obecną sytuację, w której zasady te różnią się w zależności od placówki, co prowadzi do nierównego traktowania nauczycieli pracujących w różnych szkołach.

Dodatkowe uprawnienia dla nauczycieli przed emeryturą

Projekt nowelizacji wprowadza również korzystniejsze regulacje dla nauczycieli zbliżających się do wieku emerytalnego. Osoby, którym brakuje mniej niż rok do nabycia prawa do emerytury, zyskają możliwość skorzystania z urlopu dla poratowania zdrowia na potrzeby leczenia lub rehabilitacji uzdrowiskowej.

Dodatkowo doprecyzowane zostaną przepisy dotyczące ochrony przedemerytalnej, odpraw emerytalnych oraz nagród jubileuszowych. Te zmiany mają zapewnić nauczycielom większą stabilność finansową w ostatnim okresie ich aktywności zawodowej i zagwarantować godne przejście na emeryturę po latach służby w systemie oświaty.

Zmiany w ocenie pracy i roli mentorów

Nowelizacja precyzuje również obowiązki mentorów wspierających rozwój zawodowy młodych nauczycieli oraz zasady oceny pracy pedagogów. Szczególną uwagę poświęcono kwestii rozliczania czasu pracy nauczycieli, zwłaszcza tych uczących w klasach maturalnych, gdzie dotychczas pojawiało się wiele wątpliwości interpretacyjnych.

Reforma zakłada również wzmocnienie roli kuratoriów oświaty, które mają zapewnić kompleksowe wsparcie dla szkół w zakresie stosowania prawa pracy i właściwej organizacji zajęć. Jest to odpowiedź na liczne postulaty środowiska oświatowego, które wskazywało na potrzebę ujednolicenia interpretacji przepisów prawa oświatowego.

Perspektywa wdrożenia nowych przepisów

Przyjęcie nowelizacji Karty Nauczyciela planowane jest na drugi kwartał bieżącego roku, a nowe przepisy miałyby obowiązywać od września. Celem wprowadzanych zmian jest uporządkowanie organizacji pracy w szkołach, zapewnienie większej ochrony prawnej nauczycielom oraz zwiększenie efektywności całego systemu edukacji.

Eksperci oceniają proponowaną reformę pozytywnie, podkreślając, że może ona znacząco poprawić warunki pracy nauczycieli i szkolnych specjalistów. Jednocześnie zwracają uwagę, że skuteczna implementacja nowych regulacji będzie zależała od ich konsekwentnego egzekwowania oraz zapewnienia szkołom odpowiednich środków finansowych umożliwiających realizację zwiększonych zobowiązań.

Środowisko nauczycielskie z niecierpliwością oczekuje na ostateczny kształt nowelizacji, która może stanowić istotny krok w kierunku modernizacji polskiego systemu oświaty i dostosowania go do współczesnych wyzwań edukacyjnych.