Będzie surowy zakaz dla uczniów, a nawet rodziców od 1 września? Jest decyzja MEN

Barbara Nowacka, minister edukacji narodowej, ogłosiła, że zostaną przeprowadzone szczegółowe badania nad wpływem smartfonów na wyniki edukacyjne uczniów. Podczas wywiadu w Radiu ZET podkreśliła, że obecnie nie planuje wprowadzenia ogólnokrajowego zakazu używania telefonów komórkowych w szkołach, argumentując, że system edukacyjny nie jest na to przygotowany.

„Zamierzamy dokładnie zbadać, jak używanie smartfonów wpływa na proces nauczania i rozwój młodzieży” – powiedziała Nowacka. „Problem uzależnienia od urządzeń mobilnych dotyczy nie tylko młodzieży, ale jest coraz bardziej powszechny w całym społeczeństwie”.

Minister zaznaczyła, że decyzje dotyczące ewentualnych ograniczeń w używaniu telefonów powinny być podejmowane indywidualnie przez każdą szkołę we współpracy z rodzicami. Wiele szkół już wdrożyło swoje rozwiązania, takie jak przechowywanie telefonów w sejfach podczas lekcji.

„Używanie telefonów podczas zajęć jest oczywiście niedopuszczalne” – stwierdziła Nowacka. „Jednak zdarzają się sytuacje, kiedy nauczyciele korzystają z urządzeń mobilnych w celach dydaktycznych”.

Minister podkreśliła również potrzebę organizowania alternatywnych zajęć i aktywności dla uczniów podczas przerw. Jako przykład podała szkoły średnie, które udostępniają stoły do gier, zachęcając młodzież do interakcji i aktywności fizycznej.

„Autonomia szkoły i prawa rodziców są kluczowe w regulowaniu kwestii związanych z używaniem telefonów komórkowych” – podsumowała Nowacka. „Regulacje powinny być ustalane na poziomie poszczególnych szkół, z uwzględnieniem specyfiki danej placówki i preferencji społeczności szkolnej” – dodała minister.

Problemy związane z używaniem smartfonów w szkołach nie są nowe. Poprzedni minister, Przemysław Czarnek, również zwracał na to uwagę, podkreślając, że jest przeciwnikiem twardych zakazów. Wspominał też, że wprowadzenie takich regulacji wymagałoby zmian w prawie, gdyż obecne przepisy nie przewidują odbierania komuś, nawet czasowo, jego własności lub własności rodziców.

Są nawet głosy, że regulacje powinny iść dalej. Niektórzy chcą w ogóle wprowadzenia zakazu jakichkolwiek urządzeń elektronicznych zarówno dla uczniów, jak i dla u nauczycieli, a nawet dla rodziców, którzy okazjonalnie chcą wejść do szkoły np. na wywiadówkę.

Zakazy używania smartfonów w szkołach na świecie

W ostatnich latach wiele krajów podjęło działania mające na celu ograniczenie lub zakazanie używania smartfonów w szkołach. Powody tych regulacji obejmują chęć zmniejszenia rozproszenia uwagi uczniów, poprawę wyników edukacyjnych oraz ograniczenie cyberprzemocy. Poniżej przedstawiamy niektóre z krajów, które wprowadziły takie zakazy:

• Francja – Francja była jednym z pierwszych krajów, które wprowadziły zakaz używania smartfonów w szkołach. Od września 2018 roku obowiązuje zakaz korzystania z telefonów komórkowych w szkołach podstawowych i średnich, aby zapobiegać rozpraszaniu uwagi uczniów oraz wspierać ich zdrowy rozwój społeczny i emocjonalny.
• Holandia – Od stycznia 2024 roku Holandia wprowadziła zakaz korzystania z urządzeń cyfrowych, w tym telefonów komórkowych, tabletów i smartwatchów w klasach. Wyjątki obejmują sytuacje medyczne oraz uczniów z niepełnosprawnościami.
• Włochy – We Włoszech uczniowie muszą oddawać swoje smartfony na początku dnia szkolnego. Nauczyciele zbierają urządzenia i przechowują je do końca zajęć, aby zapewnić, że uczniowie są skoncentrowani na nauce.
• Finlandia – Finlandia również wprowadziła ograniczenia dotyczące używania smartfonów w szkołach. Od czerwca 2023 roku obowiązują tam regulacje mające na celu zmniejszenie rozproszenia uwagi uczniów oraz poprawę ich wyników edukacyjnych.
• Chiny – W Chinach od lutego 2021 roku obowiązuje zakaz używania telefonów komórkowych w szkołach. Celem tego zakazu jest poprawa koncentracji uczniów na nauce oraz zmniejszenie czasu spędzanego przed ekranem, co pozytywnie wpływa na ich zdrowie psychiczne i fizyczne.
• Australia – W australijskim stanie Tasmania wprowadzono zakaz używania telefonów komórkowych w szkołach w 2020 roku. Inicjatywa ta ma na celu ograniczenie rozpraszania uwagi oraz wspieranie lepszych wyników edukacyjnych i zdrowia psychicznego uczniów.
• Stany Zjednoczone – W Stanach Zjednoczonych wiele szkół w różnych stanach, takich jak Ohio, Kolorado, Maryland, Connecticut, Pensylwania, Wirginia i Kalifornia, wprowadziło zakazy używania smartfonów w klasach. Te regulacje mają na celu poprawę koncentracji uczniów na zajęciach oraz ograniczenie cyberprzemocy.
• Wielka Brytania – Wielka Brytania popiera wprowadzenie zakazów używania smartfonów w szkołach, chociaż nie jest to powszechnie obowiązujące prawo na terenie całego kraju. Wiele szkół podejmuje indywidualne decyzje w tej kwestii, mając na celu poprawę środowiska edukacyjnego.

Czy smartfon rzeczywiście przeszkadza podczas nauki?

• Rozproszenie uwagi: Badania pokazują, że obecność smartfonów w klasie prowadzi do znacznego rozproszenia uwagi uczniów. Nawet gdy telefony są wyłączone, ich obecność może obniżać zdolność koncentracji i pamięć uczniów. Studenci z wyższym poziomem uzależnienia od smartfonów mieli niższą dokładność w zadaniach pamięciowych.
  Obniżenie wyników akademickich: Metaanaliza różnych badań wykazała, że uzależnienie od smartfonów negatywnie wpływa na ogólne wyniki akademickie. Im więcej czasu uczniowie spędzają na smartfonach, tym gorsze są ich wyniki w nauce. W szczególności używanie smartfonów podczas nauki prowadzi do obniżenia zdolności poznawczych niezbędnych do sukcesu akademickiego.
• Mniejsza efektywność nauki: Obecność smartfonów podczas zajęć zmniejsza efektywność nauki. Badania wskazują, że nawet obecność telefonu w pobliżu może negatywnie wpłynąć na zdolność do zapamiętywania i przetwarzania informacji.

Próby ograniczenia były i są

W Polsce wprowadzano różne inicjatywy dotyczące ograniczenia używania smartfonów w szkołach, jednak brak jest ogólnokrajowego zakazu. Wiele szkół samodzielnie wprowadza regulacje w swoich statutach. Zasady te mogą obejmować zbieranie telefonów na początku zajęć i ich zwrot na koniec dnia, aby zminimalizować rozproszenie uwagi uczniów. Mimo że nie są to rozwiązania poparte prawnie, większość rodziców zgadza się, by takie ograniczenia wprowadzać.

W Polsce były już inicjatywy mające na celu ograniczenie używania smartfonów w szkołach, w tym petycje rodziców i nauczycieli.

Petycja Rady Dzieci i Młodzieży: Jak informowało Polskie Radio, przedstawiciele Rady Dzieci i Młodzieży przy Ministerstwie Edukacji i Nauki apelowali o wprowadzenie jednolitych zasad dotyczących korzystania z telefonów komórkowych w szkołach podstawowych. Uczniowie zgłaszali potrzebę ograniczenia używania telefonów podczas konsultacji i ankiet przeprowadzanych wśród młodzieży.

Kampania „Ratuj Dzieci!”: Instytut Spraw Obywatelskich prowadzi kampanię pod hasłem „Ratuj Dzieci!”, w której apeluje o wprowadzenie odgórnych zasad higieny cyfrowej w szkołach. Kampania postuluje całkowity zakaz korzystania z telefonów komórkowych na terenie szkoły, argumentując, że jest to konieczne dla zdrowia i bezpieczeństwa uczniów.

Petycja Centrum Życia i Rodziny: Organizacja Centrum Życia i Rodziny uruchomiła stronę internetową, na której zbiera podpisy pod petycją o wprowadzenie zakazu używania smartfonów w szkołach. Argumentują, że nadużywanie smartfonów przez młodzież prowadzi do problemów zdrowotnych, takich jak pogorszenie wzroku, przemęczenie i niedostatek snu.

To nie koniec zmian w szkołach

Ministerstwo zapowiedziało liczne zmiany w szkołach. Pierwszym etapem było ograniczenie prac domowych dla młodszych uczniów. Teraz ministerstwo gruntownie przemodelowało program nauczania, co uczniowie odczują już w przyszłym roku. Usunięto też kontrowersyjny przedmiot Historia i Teraźniejszość, a dodano Wychowanie Obywatelskie, a od września 2025 Edukację Zdrowotną. Obowiązkowe będą także zajęcia z pierwszej pomocy.

Wprowadzono też nowe obowiązki dla szkół. Każda toaleta ma być wyposażona w papier toaletowy oraz środki higieny. Pilotażowo ministerstwo oświaty wprowadzi też artykuły higieniczne dla dziewczynek, w odpowiedzi na ubóstwo menstruacyjne.