Ciężka sytuacja seniorów. Badania nie pozostawiają złudzeń

W ostatnich miesiącach seniorzy w Polsce coraz częściej stają się głównymi bohaterami analiz ekonomicznych i społecznych. Badania przeprowadzone przez Krajowy Rejestr Długów jasno pokazują, że osoby starsze, szczególnie te powyżej 65. roku życia, wyrażają silne obawy związane z dalszym wzrostem kosztów życia. Wysokie rachunki za media, czynsze oraz nieprzewidywalne ceny podstawowych produktów stawiają ich w trudnym położeniu. Mimo to, na horyzoncie pojawiają się także pewne formy wsparcia, które mogą złagodzić ich codzienne wydatki.

Trudna codzienność seniorów

Z badania KRD wynika, że aż 90 proc. osób w wieku 65-74 lat obawia się, że nadchodzące podwyżki utrudnią im regulowanie zobowiązań finansowych. Koszty ogrzewania, które według prognoz mogą wzrosnąć nawet o 70 proc., są jednym z największych źródeł niepokoju. Do tego dochodzą podwyżki cen wody i ścieków (65 proc.), energii elektrycznej i gazu (56 proc.) oraz innych codziennych wydatków, takich jak abonament RTV.

Seniorzy, którzy często polegają na stałych, choć ograniczonych dochodach, takich jak emerytury, znajdują się w szczególnie trudnej sytuacji. Wzrost kosztów życia sprawia, że wielu z nich zmaga się z koniecznością podejmowania trudnych decyzji dotyczących priorytetów wydatkowych.

Jednocześnie polska emerytura nie należy do najwyższych. Średnia emerytura w pierwszym kwartale 2024 wynosiła 3516,95 zł. To mniej więcej tyle, ile najniższa płaca „na rękę”. Jednocześnie kwota ta jest niemal dwukrotnie większa od emerytury minimalnej, która wynosi 1780,96 zł.

Uderzają również różnice. Średnia emerytura mężczyzn to 4103,07 zł, a kobiet 2792,86 zł. Przede wszystkim winny jest tu system i różnica w przechodzeniu na emeryturę. Kobiety mogą przejść na nią 5 lat wcześniej, ale otrzymują dużo niższe świadczenia.

Podwyżki czynszów a sytuacja seniorów

Rosnące koszty wynajmu i czynszów są jednak problemem, który wymaga pilnej uwagi. Seniorzy zamieszkujący mieszkania w budynkach wielorodzinnych coraz częściej otrzymują zawiadomienia o podwyżkach opłat. W Warszawie i innych dużych miastach stawki czynszów rosną znacznie powyżej prognozowanego poziomu, sięgając 8,5 proc., podczas gdy pierwotnie zakładano wzrost o 5 proc.

Dla wielu seniorów, którzy samodzielnie opłacają mieszkania, takie podwyżki stanowią poważne wyzwanie. Zwiększone koszty eksploatacyjne, podatki od nieruchomości oraz opłaty za media nie zostawiają miejsca na oszczędności. Sytuacja staje się jeszcze bardziej skomplikowana, gdy weźmie się pod uwagę ograniczone możliwości renegocjacji opłat czy zmiany lokum na tańsze.

Formy wsparcia i ulgi dla seniorów

Na tle tych trudności pozytywnie wyróżniają się programy wsparcia skierowane do osób starszych. Jednym z nich jest zwolnienie z abonamentu RTV, które przysługuje m.in. emerytom powyżej 75. roku życia. To ważna ulga, biorąc pod uwagę rosnące koszty tego rodzaju opłat, które mogą stanowić znaczne obciążenie dla domowego budżetu.

W wielu miastach Polski seniorzy mogą także korzystać z darmowej komunikacji miejskiej, co znacząco ułatwia codzienne funkcjonowanie, szczególnie w dużych aglomeracjach, takich jak Warszawa czy Kraków. Tego rodzaju inicjatywy stanowią przykład działań, które, choć lokalne, realnie wpływają na poprawę jakości życia osób starszych.

Warto dowiedzieć się w sowim miejscu zamieszkania co jeszcze można uzyskać. Nie tak dawno temu obowiązywała ulga na wywóz odpadów, wsparcie w zakresie opłacenia rachunków i różne formy dofinansowania.

Pozytywne perspektywy

Choć perspektywa dalszego wzrostu kosztów życia jest niepokojąca, istnieją także oznaki poprawy sytuacji. Coroczne waloryzacje emerytur oraz dodatki, takie jak trzynastki i czternastki, pozwalają wielu seniorom na złagodzenie skutków rosnących cen. Dodatkowo coraz więcej inicjatyw lokalnych, takich jak bezpłatna pomoc prawna czy dopłaty do ogrzewania, kierowanych jest właśnie do najstarszych grup społecznych.

Eksperci apelują jednak o dalsze działania systemowe, które mogłyby zapewnić większą stabilność finansową seniorów. Wprowadzenie programów oszczędności energetycznej czy dodatkowych ulg podatkowych dla osób starszych mogłoby znacząco poprawić ich sytuację.